Kwartalnik

Liturgia jest z jednej strony niezmienna; mówi się nawet, że jest dziełem Boga, a nie dziełem ludzkim. Z drugiej strony jednak, przemawia ona językiem znaków. A gdy znaki przestają być czytelne dla kolejnych pokoleń, liturgia staje się pustym rytuałem, a nie źródłem życia. Przed ponad 40 laty Sobór Watykański II rozpoczął proces gruntownej odnowy tradycyjnej katolickiej liturgii, która wówczas wyraźnie skostniała. Dziś trwają dyskusje o reformie reformy – czy jest potrzebna, co miałaby oznaczać, w którą stronę prowadzić. Ostatni Synod Biskupów proponuje drogę „w głąb”, a nie „wstecz”. Oby tak było także w praktyce…

Ludzie często nie potrafią się zrozumieć, nawet gdy różni ich bardzo niewiele. Nawet pomiędzy najbliższymi wyrasta czasem mur kłótni albo bariera milczenia. Nawet we własnym wnętrzu trudno czasem dojść do porozumienia. Zdarza się również, że nawet religia zamiast łączyć – dzieli i wkłada swoim wyznawcom do ręki karabin albo kamień. Niektóre nieporozumienia wydają się tak trudne do rozwiązania jak węzeł z naszej okładki. Jak żyć w takim zawęźleniu i zasupleniu? Czy te węzły można rozsupłać czy choćby poluzować?

Pytanie o miejsce religii w supermarkecie ma wymiar dosłowny i metaforyczny. Chodzi zarówno o możliwość umieszczenia kaplicy w centrum handlowym, jak i o rolę religii w dzisiejszym świecie coraz bardziej przypominającym supermarket. Czy wiara powinna konkurować z innymi pomysłami na życie? Czy Boga i religię można reklamować tak jak produkty przeznaczone na sprzedaż? Jak być jednocześnie „w tym świecie” i „nie z tego świata”? Do takiej refleksji i dyskusji zapraszamy Państwa w tym miesiącu.

Nie bać się lęku... To chyba pragnienie każdego, bo przecież lęk potrafi bardzo istotnie wpływać na życie nas samych i tych, którzy są wokół nas. Czasem potrafi zamienić życie w koszmar. Pragnienie wyeliminowania lęku jest jednak utopią, istotą lęku jest wszak właśnie to, że się go boimy, niejako nim się boimy. Przyczyn wywołujących lęk jest bardzo wiele – autorzy tego numeru „Więzi” próbują niektóre z nich nazywać i wyjaśniać. Czy takie działania są w stanie lęk rozbroić? Raczej nie. Świadomość, skąd się w nas bierze lęk i jakiej jest natury, może jednak choć odrobinę pomóc go oswoić. Rzeczywistość lęku jest bardzo rozległa, mamy do czynienia z tak wieloma jej rodzajami i przejawami – istnieją lęki natury egzystencjalnej, psychologicznej, społecznej. kulturowej. W tym numerze „Więzi” zajmujemy się jedynie niektórymi lękami, mając jednocześnie poczucie, że każdy z podjętych wątków mógłby stać się samodzielnym tematem obszernej książki. Może jednak teksty, które publikujemy, pomogą prowadzić rozmowy o nękających nas lękach – w wymiarze osobistym, ale też jako wspólnoty kościelnej i narodowej.

Coraz wyraźniej widać, że Polska dla Żydów nie może być – i nie jest – wyłącznie cmentarzyskiem. Dziś przecież – choć Żydów jest w Polsce tak mało – nasz kraj przoduje w Europie pod względem spontanicznych inicjatyw odradzających pamięć o żydowskiej przeszłości. Pytamy zatem o nową jakość relacji polsko-żydowskich. Czy między Polakami a Żydami może być normalnie? Ale co to znaczy normalnie – zwłaszcza w tym szczególnym przypadku?

Kościół wiele wymaga od innych – i słusznie. Ile wymaga natomiast sam od siebie? Jeszcze więcej niż od innych? Tak być powinno. Raczej mniej niż od innych? Tak często bywa – bo przecież własne błędy i słabości są trudniej dostrzegalne, łatwiej je zrozumieć i puścić w zapomnienie… W tym numerze „Więzi” zastanawiamy się nad realną moralnością kościelną, która czasem niepokojąco oddala się od zasad moralności katolickiej. Pytamy i o postawę hierarchii w sytuacjach dla Kościoła kryzysowych, i o naszą moralność powszednią.

Mistyka i erotyka nie są od siebie odległe. Przenikają się, i to na różne sposoby. Jest też mistyczny wymiar erotyki małżeńskiej. Nowe chrześcijańskie podejście ma za swego patrona Jana Pawła II, z jego „teologią ciała”. Wzajemne oddanie dwojga osób w małżeństwie staje się tu obrazem wewnętrznego życia Boga. Seks może być święty, bo miłość małżeńska wyraża Miłość większą, największą…

Pójdźmy wszyscy… do stajenki – śpiewamy w kolędzie. Pójdźmy wszyscy… po prezenty – zachęca nas reklama. Można, rzecz jasna, przyjść do stajenki z prezentami – dla Nowonarodzonego, i dla najbliższych. Jedno nie wyklucza drugiego. Kłopot jednak w tym, że w popularnej świątecznej obyczajowości dla Bożego Dziecięcia zostaje coraz mniej miejsca. Masowa kultura nonszalancko zawłaszcza symbole związane z Bożym Narodzeniem, trywializując je i komercjalizując. Jak można się przed tym bronić? Czy da się uwolnić św. Mikołaja? Czy można oswoić współczesnych barbarzyńców?