Kwartalnik

Wydawać by się mogło, że stosunek lewicy i prawicy do Kościoła (i nawzajem) to sprawa wyjaśniona i ustalona raz na zawsze: prawica powinna być sprzymierzona z Kościołem, lewica winna się od niego dystansować. Teksty zamieszczane w tym numerze „Więzi” pokazują jednak, że tezy te nie są już tak oczywiste. W świecie nowożytnej polityki od lat następował proces pragmatyzacji. Zacierały się tradycyjnie rozumiane pojęcia lewicy i prawicy. Od jakiegoś czasu pojawiają się jednak, również w Polsce, nowe zjawiska ¬– najpierw w świecie idei, a z czasem także w działaniach politycznych. Zwolennicy nowej lewicy i nowej prawicy szukają swego miejsca w XXI-wiecznej globalnej polis. Ich inicjatywy wymagają zatem głębszego namysłu, również pod kątem stosunku do religii i Kościoła.

Judasza szukamy zazwyczaj w innych, a nie w sobie – tak jest wygodniej i bezpieczniej. Oburzając się na tych, którzy zdradzili, sami dajemy sobie prawo do własnych małych zdrad – albo inaczej je nazywamy, albo usprawiedliwiamy okolicznościami. Chociaż w Kościele nie brakuje chrześcijan niegodnych i zdrajców, do każdego z nas należy zrównoważenie zła, jakie oni czynią, przez nasze szczere świadectwo ¬– mówił Benedykt XVI, podsumowując katechezę o Judaszu. Los apostoła-zdrajcy staje się w tej perspektywie zachętą do wierności ¬– tej wielkiej i tej zwykłej, powszedniej. Judasz kochał, Judasz zdradzał. Jego zdrada jest tajemnicą, a nie problemem. Można próbować ją zrozumieć, nie da się jej rozwikłać. A jaka była jego miłość?

Obserwując codzienność naszego życia publicznego z jego zmiennością moralnych ocen i postaw, zatęskniliśmy w „Więzi” za kimś, kogo można by nazwać „człowiekiem z klasą” – głęboko uczciwym, mądrym, o jasno określonym systemie wartości, który ma odwagę walczyć z samym sobą, a gdy trzeba, to i ze światem. Za kimś, do kogo moglibyśmy się odwoływać w życiu publicznym i prywatnym, w relacjach służbowych i intymnych, nie narażając się przy tym na śmieszność, niezrozumienie czy ironiczne wzruszenie ramion. Tęskniąc za takim „człowiekiem z klasą”, postanowiliśmy poświęcić mu niniejszy numer „Więzi”.

Niebawem odwiedzi Polskę papież-Niemiec. Przyjeżdża tu jako pasterz Kościoła powszechnego i choć nie będzie do Polaków mówił po niemiecku, jego narodowość ma olbrzymie znaczenie, także dla relacji polsko-niemieckich. Dla światowej opinii publicznej liczy się – co w pełni zrozumiałe – przede wszystkim wizyta Benedykta XVI na terenie obozu Auschwitz. Warto dostrzec również inny aspekt papieskiej pielgrzymki – oto papież-Niemiec podąża śladami swego poprzednika z Polski. Winfried Lipscher – jeden z autorów majowej "Więzi" – przekonuje, że bez Polaka na tronie Piotrowym nie mogłoby tam być Niemca. To symbol ważny nie tylko dla naszych dwóch narodów, których relacje – z oczywistych powodów – wciąż budzą emocje. Niemcy są naszym najważniejszym sąsiadem, na dobre i złe. Czy możliwe jest zatem „normalne” sąsiedztwo polsko-niemieckie, wolne od ciężaru przeszłości? Nawet jeśli w pewnych sprawach – dotyczących tak przeszłości, jak i współczesności – się porozumiewamy, wciąż pojawiają się jakieś nowe problemy, jak np. niedawna kontrowersja wokół polskiej propozycji zmiany oficjalnej nazwy obozu Auschwitz. Jednak lata pracy nad pojednaniem naszych narodów – pracy trudnej, o czym w majowej "Więzi" mówią m.in.: Władysław Bartoszewski, Marek A. CIchocki, Jan M. Piskorski, Thomas Urban, Klaus Ziemer – sprawiły, że możemy dziś sobie pozwolić z Niemcami na spory w atmosferze takiej otwartości, jaka nie jest jeszcze możliwa w stosunkach z żadnym innym sąsiadem.