Kwartalnik

Listopad-Grudzień 2012 (649)

Czas kryzysu, czas pytań

Na kryzys można patrzeć jak na koniec świata albo śmiertelne zagrożenie. Ale można też go potraktować jako wyzwanie  i szansę. Czas kryzysu to czas pytań o to, co najważniejsze: o sens podejmowanych działań, o dalekosiężne wizje, o cele strategiczne na przyszłość, a nie tylko o to, co zrobić dzisiaj. Tak dziać się powinno również w dziedzinie polityki gospodarczej i polityki społecznej. Być może kryzys to okazja do poszukiwania nowego wzorca ładu społeczno-gospodarczego w epoce globalizacji? Coraz częściej eksperci wskazują także na antropologiczne – duchowe i moralne – źródła kryzysu. Czy są szanse, by w dzisiejszym świecie refleksja społeczno-gospodarcza objęła także ten wymiar, jak w Niemczech po II wojnie światowej?
Więcej

Kwiecień 2011 (630)

Multi-kulti ≠ wielokulturowość

Czołowi politycy Europy zachodniej obwieścili w ostatnich miesiącach upadek polityki multi-kulti. Niemcy, Francuzi i Anglicy nie potrafili sobie dobrze poradzić z integracją imigrantów i gastarbeiterów. Napięcia społeczne, zamiast obniżać się, rosną. Czy jednak można mówić, że nie sprawdziła się sama idea wielokulturowości – wizja zgodnego współżycia ludzi różnych kultur i narodowości w pluralistycznym społeczeństwie? W tym numerze WIĘZI część autorów twierdzi, że naiwny zachwyt nad różnorodnością i kolorowym multi-kulti niewiele ma wspólnego ze świadomą polityką wielokulturowości. Taką politykę wprowadziły jedynie Kanada i Australia. W Australii korzystano zresztą z polskiej tradycji. Ojcem australijskiej polityki wielokulturowości był bowiem polski socjolog Jerzy Zubrzycki – szkolny kolega Karola Wojtyły, wychowanek katolickiego ruchu „Odrodzenie” i cichociemny – świadomie nawiązujący do jagiellońskiego rozumienia polskości.
Więcej

Listopad-Grudzień 2011 (637)

Środki społecznego zamętu

Dlaczego media ze środków społecznego przekazu przekształcają się dziś w środki społecznego zamętu? Dlaczego coraz częściej doświadczamy ich bylejakości? Dlaczego służą już nie wspólnemu dobru, niezależnemu porządkowaniu świata i budowaniu wspólnoty, lecz własnym interesom, wzajemnemu zwalczaniu się, różnym ideologiom, na czele z ideologią zysku i sukcesu za wszelką cenę? Nad tymi pytaniami zastanawiamy się w listopadowo-grudniowym numerze WIĘZI. Do swoistego rachunku sumienia zaprosiliśmy czołowych przedstawicieli polskich mediów. Piszą m.in.: Jerzy Baczyński, ks. Marek Gancarczyk, Igor Janke, Magdalena Jethon, Jarosław Kurski, Tomasz Lis, Wojciech Maziarski, Cezary Michalski, Ewa Milewicz, Bronisław Wildstein i Jacek Żakowski.
Więcej

Październik 2011 (636)

Kościół od nowa

Czy kościelna odnowa oznacza zaczynanie wszystkiego od nowa? I tak, i nie. Trzeba ją zawsze zaczynać od nowa, ale nie oznacza to odcinania się od przeszłości – zawsze można przecież korzystać z dobra, doświadczenia i wierności poprzednich pokoleń. Odnowa w Kościele to sięganie najbardziej w głąb – do źródeł. Odnowa wymaga wizji – dlatego rozpoczynamy ten numer od marzeń o Kościele. Wymaga też pracy nad wiarygodnością Kościoła. Tu za wzór służą nam II Sobór Watykański, i Karol Wojtyła-Jan Paweł II, którego liturgiczne wspomnienie będziemy po raz pierwszy obchodzić w tym miesiącu. Radzimy też, co robić, aby relacje Polaków z błogosławionym papieżem nie ograniczyły się do zewnętrznego kultu.
Więcej

Sierpień-Wrzesień 2011 (634)

Kościół wobec pedofilii

Krzywda wykorzystywania seksualnego nieletnich jest niekwestionowalna. Wyrządzone zło zwielokrotnia się, gdy do pedofilii dochodzi we wspólnocie wiary, a jeszcze bardziej – gdy w imię fałszywie pojętej obrony Kościoła przełożeni ukrywają fakty, osłaniając sprawcę, a ignorując cierpienie ofiar. W Polsce kościelni przełożeni reagują w różny sposób. Niekiedy bez rozgłosu w sądach świeckich zapadają wyroki skazujące duchownych-pedofilów. Czasem jednak konsekwentnie się wszystkiemu zaprzecza. Jaką drogę wybierze Kościół w Polsce w wytycznych, których przygotowanie zaleciła niedawno Stolica Apostolska? Benedykt XVI mówił o bolesnych skandalach: „Powinniśmy potraktować to upokorzenie jako wezwanie do prawdy i zachętę do odnowy. Tylko prawda zbawia”. Czy nasz Kościół potrafi być mądry przed szkodą – odczytać wezwanie do prawdy, choć dotychczas wielkie upokorzenia go nie spotkały? W niniejszym numerze głos zabierają znawcy problemu, a także ofiara przestępstwa.
Więcej

Lipiec 2011 (633)

Jaki plon „Złotych żniw”?

Przed 70 laty miała miejsce zbrodnia w Jedwabnem. Zainicjowana przez Jana Tomasza Grossa debata na ten temat na trwałe zmieniła Polskę. Pierwszy kwartał bieżącego roku upłynął pod znakiem sporów o kolejną książkę tego autora. W tym numerze WIĘZI już z pewnego dystansu pytamy o plon "Złotych żniw". Chcemy podsumować dyskusję wokół tej książki oraz innych ważnych publikacji wydanych przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów. Warto przełamać logikę zderzania skrajności uwielbianą przez współczesne media. Może spokojne skupienie na faktach i wysiłek ich zrozumienia pozwolą pełniej poznać prawdę – dostrzec, że w naszej przeszłości było i bohaterstwo, i podłość; i Westerplatte, i Jedwabne; i złote serca Sprawiedliwych, i „złote żniwa”?
Więcej

Maj-Czerwiec 2011 (631)

Czego szuka sztuka?

Tym razem na warsztat wzięliśmy współczesną sztukę. Czego dzisiaj szuka sztuka? A może już niczego nie szuka i wcale nie chce znaleźć? Do czego służy sztuka? Czy prowadzi nas „na skraj wielkiej czarnej metafizycznej dziury”, jak twierdził Jerzy Nowosielski? Czy we współczesnej literaturze, teatrze i kinie wybrzmiewa pytanie o sens? A może trzeba na to spojrzeć od innej strony – że taka jest sztuka, jakie są czasy, w których ona powstaje? Może żyjemy w świecie, w którym przywiązanie do wartości przestało być oczywistością? Ale może odrzucenie wartości jest (także) przejawem ich rozpaczliwego poszukiwania lub innego rozumienia? Bo czy da się z ludzkiego życia, także ze sztuki, wydrzeć odniesienia do tajemnicy istnienia? Do naszych poszukiwań przedmiotu poszukiwań współczesnej sztuki zaprosiliśmy zarówno krytyków, jak i samych artystów. Ci ostatni to głównie twórcy, którzy debiutowali już po roku 1989 – są więc do szpiku kości współcześni. Jaki obraz wyłania się z ich wypowiedzi i analiz? Odkrywczy? Irytujący? Oczywisty? To już muszą Państwo sami ocenić.
Więcej

Luty-Marzec 2011 (628)

Język wiary i niewiary

Religia i jej odrzucenie, wiara i niewiara oraz relacje pomiędzy nimi wywierają ważny wpływ na kształt naszej kultury. Dlatego autorzy raportu Laboratorium WIĘZI przyglądają się językowi, którym mówimy o wierze i niewierze. Zastanawiają się m.in. nad językiem biskupów, kleryków, nowych wspólnot religijnych i… Szymona Hołowni. Chociaż opisywanie tego, co nieopisywalne, jest arcytrudne, autorzy WIĘZI nie tylko są przekonani, że o wierze – czyli o sprawach między Bogiem a człowiekiem – da się i trzeba mówić po ludzku, ale również podpowiadają, jak to robić.
Więcej

Styczeń 2011 (627)

Bez przebaczenia?

Pojednanie nie jest dziś modne. Częściej słyszymy lamenty nad „kiczem pojednania” – w relacjach między różnymi grupami społecznymi czy narodami – niż wyrazy uznania dla tych, którym przez przebaczenie udało się przekroczyć zaklęty krąg winy i oskarżeń. Odrzucanie kiczowatości pojednania nie może jednak prowadzić do promowania życia bez przebaczenia. Zarzut kiczowatości pojednania wynika zresztą często z mylenia go z lekceważeniem win czy zapomnieniem. Dziś powszechnie uznajemy, że podstawą pojednania musi być pamięć. Ale jak żyć z pamięcią o złu, jak radzić sobie z bolesną przeszłością? Do tego numeru WIĘZI dołączona jest płyta CD z audycją radiową o znaczeniu Listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r.
Więcej

Październik 2010 (624)

Kochać Kościół mimo wszystko

Coraz więcej osób w Polsce przeżywa rozczarowania i ból z powodu Kościoła. Wcielenie Ewangelii w Kościół okazało się trudniejsze niż Wcielenie Boga w człowieka. Doświadczenie Kościoła staje się niekiedy krzyżem życia chrześcijańskiego. Jak sobie radzić w tej sytuacji? Jak trwać w Kościele realnym, nie idealnym? Zapraszamy do refleksji nad tym, co znaczy: kochać Kościół mimo wszystko. Autorzy tego numeru WIĘZI z różnych stron i punktów widzenia mierzą się z tym problemem. Niektórzy bardzo osobiście opowiadają o swojej drodze do i od Kościoła o trudnej wierze „pomimo” Kościoła. Nie brak też refleksji o grzechu strukturalnym, jaki tkwi w Kościele. Nie ma jednak narzekania. Krytyka jest tu formą miłości – troski o to, aby Kościół był wierny Ewangelii.
Więcej

Sierpień-Wrzesień 2010 (622)

Ciało święte i przeklęte

Z ciałem każdy ma jakiś problem, zwłaszcza własnym. Jest albo za grube, albo – to zdecydowanie rzadziej – za chude; za stare, za brzydkie, wysportowane i wypielęgnowane albo zaniedbane. Nie mniej ważne niż moje własne jest ciało drugiego, zwłaszcza bliskiego człowieka. Bo również ciałem kochamy i nienawidzimy, sprawiamy radość i krzywdzimy. Jak mówi jeden z autorów numeru „przez ciało możemy wyrazić najlepsze i najgorsze uczucia, zły dotyk może naznaczyć kogoś nieusuwalnym piętnem, dobry dotyk może sprawić, że ten ktoś zmartwychwstanie”. Autorzy WIĘZI – biegli nie tylko w sprawach ciała, ale i duszy, która również jest w tych rozważaniach ważną bohaterką – w pasjonujący sposób tropią nasze i współczesnej kultury relacje i potyczki z ciałem.
Więcej

Lipiec 2010 (621)

Wierzę, więc działam

„Wierzę, więc działam” – takie hasło proponujemy w tym miesiącu polskim chrześcijanom. Dojrzała wiara nie może bowiem ograniczać się do prywatności, nie należy jej chować pod korcem. Religio znaczy więź, bo wiara łączy – z Bogiem i ludźmi. W Polsce krytykowany jest zazwyczaj zbyt duży wpływ Kościoła na politykę. My postanowiliśmy pokazać, że zaangażowanie Kościoła jest raczej za małe. Mamy jednak na myśli nie politykę, lecz sprawy społeczne. Dlatego kolejny raport Laboratorium WIĘZI poświęcamy społecznej roli Kościoła i chrześcijan. Zapraszamy do lektury, a po niej – do działania.
Więcej

Listopad-Grudzień 2010 (625)

Państwo świeckie, czyli…?

Stanowcze domaganie się przez wielu polityków i publicystów poszanowania zasady świeckości państwa to jedna z konsekwencji lipcowo-sierpniowych sporów i demonstracji pod krzyżem na Krakowskim Przedmieściu. Polska konstytucja nie zna jednak określenia „państwo świeckie” – mówi o bezstronności państwa. Jakie zatem powinno być państwo: świeckie, neutralne, bezstronne? A co ze stosunkami państwo-Kościół? Czy polska konstytucja dobrze je opisuje? Co szwankuje: teoria czy praktyka? Czy można pogodzić racje wyznawców chrześcijaństwa i zwolenników laickości?
Więcej

Maj-Czerwiec 2010 (619)

Piłsudski wciąż kultowy?

Józef Piłsudski to żywa legenda. W świadomości Polaków słowa „cud nad Wisłą” najczęściej zawierają przesłanie, że oto w 1920 r. to Matka Boska zwyciężyła bolszewików rękami Naczelnego Wodza. Marszałek zmarł 75 lat temu, a znajduje się w pierwszej trójce autorytetów życia publicznego wymienianych przez współczesnych Polaków. W tym numerze próbujemy opisać i zrozumieć ten fenomen. Dlaczego Marszałek jest wciąż tak popularny? Co symbolizuje? Kim jest dla Polaków, kim dla sąsiednich narodów? Czy można mówić o aktualności jego myśli politycznej?
Więcej

Kwiecień 2010 (618)

Pięć lat z Benedyktem

Pięć lat z papieżem Benedyktem sprawiło, że wielu z nas podziwia precyzję i głębię jego myśli. Wielu tęskni jednak za bardziej duszpasterskim stylem jego poprzednika. Teologowie i publicyści z Laboratorium WIĘZI przedstawiają własne spojrzenie na myśl obecnego papieża. Większości autorów przyświecało pytanie: czy Benedykt XVI rzeczywiście – jak niekiedy się sugeruje – jest papieżem konserwatystą? A może wręcz papieżem konserwatystów?
Więcej

Styczeń 2010 (614)

Polskie katolicyzmy

Przez wiele lat próby wyraźnego ideowego określania się wewnątrz wspólnoty Kościoła katolickiego nie wydawały się konieczne. Wystarczało po prostu być katolikiem… Coś się jednak zmieniło. W ostatnich latach coraz wyraźniej widać narastającą potrzebę jasnych definicji ideowych, czasem wręcz powiewania sztandarami. Warto zatem naszkicować społeczno-religijną mapę polskiego katolicyzmu i określić własne na niej miejsce. W tekście otwierającym numer Zbigniew Nosowski próbuje opisać te współistniejące postawy, zrozumieć, co je wyróżnia i odróżnia od siebie. Do współtworzenia tej mapy ideowej zaprosiliśmy znanych polskich publicystów religijnych, którzy komentują mapę polskich katolicyzmów naszkicowaną przez redaktora naczelnego WIĘZI. Pośród nich są: Tadeusz Bartoś, ks. Adam Boniecki, ks. Waldemar Chrostowski, Sebastian Duda, Szymon Hołownia, Jan Maria Jackowski, Jarosław Makowski, Stanisław Obirek, Janusz Poniewierski, Adam Szostkiewicz, Tomasz Terlikowski. Jak widać – różnorodność opinii gwarantowana!
Więcej

Prenumerata