Kwartalnik

Życie w tańcu? W tańcu tkwi niezwykły potencjał. Jak wiadomo, „do tanga trzeba dwojga”, ale tańczyć można również w grupie i w pojedynkę – na spotkaniu towarzyskim, na scenie, na modlitwie i dla zdrowia, czyli na zajęciach terapii tańcem. Tańczyć mogą (a może nawet powinni?) również ci, którym wydaje się, że tańczyć nie potrafią. Po co? Bo ruch i taniec powodują wydzielanie się w naszym ciele hormonu szczęścia. Bo taniec pozwala człowiekowi lepiej poznać samego siebie i innych ludzi – nasze ciała są przecież wehikułami świadomości. No i św. Augustyn zachęca: „człowieku ucz się tańczyć; a jeśli nie, to aniołowie w niebie nie będą wiedzieli, co z tobą począć”.

„W katolicyzmie przyjemność  –  pisze ks. Andrzej Draguła w WIĘZI –  nie ma chyba dobrej prasy. [...] A Jezus? Czy On też nie miał – oczywiście w jakimś ograniczonym zakresie – przyjemnego życia? Zestawienie «Jezus i przyjemność» należy – jeśli nie do najbardziej kontrowersyjnych – to na pewno najbardziej zaskakujących i nietypowych. O wiele bliższe naszej religijnej świadomości są skojarzenia z przeciwnego pola semantycznego: Jezus i cierpienie, Jezus i śmierć, Jezus i smutek. Przyjemność nam się z Jezusem raczej nie kojarzy. Z chrześcijaństwem także. Czy słusznie? Może nadszedł czas, by przyjemności przywrócić należne miejsce w życiu człowieka pobożnego?” Właśnie próbujemy to robić, do czego i Państwa – nie tylko wierzących i pobożnych – zachęcamy.  

Niedawne demonstracje przeciwko ACTA mogą sugerować odradzanie się postawy aktywnego buntu. Wcześniej był (niewielki) marsz oburzonych i (dużo większy) marsz niepodległości. Socjologowie dostrzegają jednak, że większość młodych ludzi nie utożsamia się z tymi inicjatywami. Może więc górę weźmie „pokolenie wielkiej nudy”, które nie ma już przeciwko czemu się buntować, bo żyje wygodnie i bezproblemowo? A może część młodzieży buntuje się inaczej? Na ile chrześcijaństwo jest buntem i wezwaniem do tworzenia kontrkultury – nie tyle poprzez walkę ze złem, ile przez umacnianie dobra? Odpowiedzi poszukujemy wraz z ekspertami, ale przede wszystkim oddajemy głos samej młodzieży.

To, co katolickie, nie może być w warstwie wizualnej brzydkie, kiczowate, amatorskie. Wręcz przeciwnie – brak profesjonalizmu w tej dziedzinie wydaje się poważnym grzechem zaniedbania, a ideałem powinien być boski dizajn. Skoro treść przesłania jest wagi najwyższej, to i jego forma powinna być z najwyższej półki, powinna wyróżniać się jakością, a nie razić bylejakością. Wierzymy, że piękno prowadzi do Boga i do dobra, ale rzeczywistość wyraźnie podpowiada, że niektórych prowadzi w tę stronę również tandeta. Na ile twórcy powinni uszanować nienajlepsze gusta wiernych i proboszczów, a na ile je kształtować? I w jaki sposób? Na te pytania odpowiadają twórcy dizajnu.

Dlaczego media ze środków społecznego przekazu przekształcają się dziś w środki społecznego zamętu? Dlaczego coraz częściej doświadczamy ich bylejakości? Dlaczego służą już nie wspólnemu dobru, niezależnemu porządkowaniu świata i budowaniu wspólnoty, lecz własnym interesom, wzajemnemu zwalczaniu się, różnym ideologiom, na czele z ideologią zysku i sukcesu za wszelką cenę? Nad tymi pytaniami zastanawiamy się w listopadowo-grudniowym numerze WIĘZI. Do swoistego rachunku sumienia zaprosiliśmy czołowych przedstawicieli polskich mediów. Piszą m.in.: Jerzy Baczyński, ks. Marek Gancarczyk, Igor Janke, Magdalena Jethon, Jarosław Kurski, Tomasz Lis, Wojciech Maziarski, Cezary Michalski, Ewa Milewicz, Bronisław Wildstein i Jacek Żakowski.

Czy kościelna odnowa oznacza zaczynanie wszystkiego od nowa? I tak, i nie. Trzeba ją zawsze zaczynać od nowa, ale nie oznacza to odcinania się od przeszłości – zawsze można przecież korzystać z dobra, doświadczenia i wierności poprzednich pokoleń. Odnowa w Kościele to sięganie najbardziej w głąb – do źródeł. Odnowa wymaga wizji – dlatego rozpoczynamy ten numer od marzeń o Kościele. Wymaga też pracy nad wiarygodnością Kościoła. Tu za wzór służą nam II Sobór Watykański, i Karol Wojtyła-Jan Paweł II, którego liturgiczne wspomnienie będziemy po raz pierwszy obchodzić w tym miesiącu. Radzimy też, co robić, aby relacje Polaków z błogosławionym papieżem nie ograniczyły się do zewnętrznego kultu.

Tym razem na warsztat wzięliśmy współczesną sztukę. Czego dzisiaj szuka sztuka? A może już niczego nie szuka i wcale nie chce znaleźć? Do czego służy sztuka? Czy prowadzi nas „na skraj wielkiej czarnej metafizycznej dziury”, jak twierdził Jerzy Nowosielski? Czy we współczesnej literaturze, teatrze i kinie wybrzmiewa pytanie o sens? A może trzeba na to spojrzeć od innej strony – że taka jest sztuka, jakie są czasy, w których ona powstaje? Może żyjemy w świecie, w którym przywiązanie do wartości przestało być oczywistością? Ale może odrzucenie wartości jest (także) przejawem ich rozpaczliwego poszukiwania lub innego rozumienia? Bo czy da się z ludzkiego życia, także ze sztuki, wydrzeć odniesienia do tajemnicy istnienia? Do naszych poszukiwań przedmiotu poszukiwań współczesnej sztuki zaprosiliśmy zarówno krytyków, jak i samych artystów. Ci ostatni to głównie twórcy, którzy debiutowali już po roku 1989 – są więc do szpiku kości współcześni. Jaki obraz wyłania się z ich wypowiedzi i analiz? Odkrywczy? Irytujący? Oczywisty? To już muszą Państwo sami ocenić.

Religia i jej odrzucenie, wiara i niewiara oraz relacje pomiędzy nimi wywierają ważny wpływ na kształt naszej kultury. Dlatego autorzy raportu Laboratorium WIĘZI przyglądają się językowi, którym mówimy o wierze i niewierze. Zastanawiają się m.in. nad językiem biskupów, kleryków, nowych wspólnot religijnych i… Szymona Hołowni. Chociaż opisywanie tego, co nieopisywalne, jest arcytrudne, autorzy WIĘZI nie tylko są przekonani, że o wierze – czyli o sprawach między Bogiem a człowiekiem – da się i trzeba mówić po ludzku, ale również podpowiadają, jak to robić.