Kwartalnik

Niebawem odwiedzi Polskę papież-Niemiec. Przyjeżdża tu jako pasterz Kościoła powszechnego i choć nie będzie do Polaków mówił po niemiecku, jego narodowość ma olbrzymie znaczenie, także dla relacji polsko-niemieckich. Dla światowej opinii publicznej liczy się – co w pełni zrozumiałe – przede wszystkim wizyta Benedykta XVI na terenie obozu Auschwitz. Warto dostrzec również inny aspekt papieskiej pielgrzymki – oto papież-Niemiec podąża śladami swego poprzednika z Polski. Winfried Lipscher – jeden z autorów majowej "Więzi" – przekonuje, że bez Polaka na tronie Piotrowym nie mogłoby tam być Niemca. To symbol ważny nie tylko dla naszych dwóch narodów, których relacje – z oczywistych powodów – wciąż budzą emocje. Niemcy są naszym najważniejszym sąsiadem, na dobre i złe. Czy możliwe jest zatem „normalne” sąsiedztwo polsko-niemieckie, wolne od ciężaru przeszłości? Nawet jeśli w pewnych sprawach – dotyczących tak przeszłości, jak i współczesności – się porozumiewamy, wciąż pojawiają się jakieś nowe problemy, jak np. niedawna kontrowersja wokół polskiej propozycji zmiany oficjalnej nazwy obozu Auschwitz. Jednak lata pracy nad pojednaniem naszych narodów – pracy trudnej, o czym w majowej "Więzi" mówią m.in.: Władysław Bartoszewski, Marek A. CIchocki, Jan M. Piskorski, Thomas Urban, Klaus Ziemer – sprawiły, że możemy dziś sobie pozwolić z Niemcami na spory w atmosferze takiej otwartości, jaka nie jest jeszcze możliwa w stosunkach z żadnym innym sąsiadem.

Liturgia jest z jednej strony niezmienna; mówi się nawet, że jest dziełem Boga, a nie dziełem ludzkim. Z drugiej strony jednak, przemawia ona językiem znaków. A gdy znaki przestają być czytelne dla kolejnych pokoleń, liturgia staje się pustym rytuałem, a nie źródłem życia. Przed ponad 40 laty Sobór Watykański II rozpoczął proces gruntownej odnowy tradycyjnej katolickiej liturgii, która wówczas wyraźnie skostniała. Dziś trwają dyskusje o reformie reformy – czy jest potrzebna, co miałaby oznaczać, w którą stronę prowadzić. Ostatni Synod Biskupów proponuje drogę „w głąb”, a nie „wstecz”. Oby tak było także w praktyce…

Pytanie o miejsce religii w supermarkecie ma wymiar dosłowny i metaforyczny. Chodzi zarówno o możliwość umieszczenia kaplicy w centrum handlowym, jak i o rolę religii w dzisiejszym świecie coraz bardziej przypominającym supermarket. Czy wiara powinna konkurować z innymi pomysłami na życie? Czy Boga i religię można reklamować tak jak produkty przeznaczone na sprzedaż? Jak być jednocześnie „w tym świecie” i „nie z tego świata”? Do takiej refleksji i dyskusji zapraszamy Państwa w tym miesiącu.

Coraz wyraźniej widać, że Polska dla Żydów nie może być – i nie jest – wyłącznie cmentarzyskiem. Dziś przecież – choć Żydów jest w Polsce tak mało – nasz kraj przoduje w Europie pod względem spontanicznych inicjatyw odradzających pamięć o żydowskiej przeszłości. Pytamy zatem o nową jakość relacji polsko-żydowskich. Czy między Polakami a Żydami może być normalnie? Ale co to znaczy normalnie – zwłaszcza w tym szczególnym przypadku?