Eseje pomieszczone w książce nie są prostym sprawozdaniem, przeciwnie – okazują się próbą przemyślenia dziedzictwa, jakie przekazują „Opis obyczajów za panowania Augusta III”, „Ksiądz Marek” czy „Nad Niemnem”, by zatrzymać się tylko przy tych dziełach. Co więcej – autorka odsłania w ten sposób, jak głęboko są one obecne w naszych współczesnych sporach o polskość, o sens naszych dziejów, o relacje z Europą etc.