Prowincjał Kozacki: Działałem zgodnie z tym, co mówili mi prawnicy

Gdybym usłyszał od prawników, że istnieje sposób wydalenia Pawła M. z zakonu, to bym to zrobił – mówi o. Paweł Kozacki w wywiadzie dla miesięcznika „W drodze”.

W październikowym numerze dominikańskiego miesięcznika „W drodze” ukaże się rozmowa z prowincjałem Pawłem Kozackim OP i jego poprzednikiem Krzysztofem Popławskim OP o sprawie o. Pawła M. Autorami wywiadu, którego fragment dominikanie już opublikowali, są Katarzyna Kolska i Włodzimierz Bogaczyk.

Ojcowie Kozacki i Popławski odnoszą się do ustaleń komisji Tomasza Terlikowskiego, która tydzień temu opublikowała raport o działaniach Pawła M. i reakcjach zakonu. Ten były duszpasterz akademicki miał w latach 1996-2000 dopuścić się w stosunku do wiernych przemocy seksualnej, psychicznej, fizycznej i duchowej. Wobec braku odpowiednich reakcji zwierzchników Paweł M. w latach 2011 i 2018 seksualnie wykorzystał zakonnicę (jej sprawa jako jedyna jest nieprzedawniona i została zgłoszona do prokuratury 2 marca br.).

Historie te ujawniła na Więź.pl Paulina Guzik w reportażach „Dominikańska recydywa” i „«Dla czystego wszystko jest czyste». Dominikańskie historie prawdziwe” (autorka została nominowana do tegorocznej Nagrody Dziennikarskiej „Ślad” im. bp. Jana Chrapka).

W rozmowie, która ukaże się w miesięczniku „W drodze”, ojcowie Kozacki i Popławski odpowiadają na pytanie, kto ponosi odpowiedzialność za to, że Paweł M. do dzisiaj jest księdzem.

O. Kozacki: „Polityczną? Wszyscy trzej prowincjałowie, czyli nieżyjący już Maciej Zięba, mój poprzednik Krzysztof Popławski i ja, obecny prowincjał. (…) Jestem gotowy ponieść karę. Powiedziałem to, kiedy została ujawniona ta sprawa i cały czas to podtrzymuję. Mam nadzieję, że mnie nie wyrzucą z zakonu”.

O. Popławski: „Ja dokładnie tak samo. Mam poczucie odpowiedzialności moralnej. Ten raport jeszcze bardziej uświadomił mi skalę skrzywdzenia bardzo konkretnych osób. To jest coś, co przekracza moją wyobraźnię”.

„Nie ma jednej winnej osoby – dodaje o. Popławski – ale żeby nie było niebezpieczeństwa rozmywania odpowiedzialności, trzeba powiedzieć wprost, że w sytuacji zakonu podstawowa odpowiedzialność spada na nas. Decyzje w sprawie Pawła M. od początku były złymi decyzjami, nawet jeśli jako prowincjałowie korzystaliśmy z opinii prawników oraz biegłych psychologów i psychiatrów”.

Dziennikarze dopytują, czy można powiedzieć, że prowincjałowie zostali „zwiedzeni przez prawników”.

O. Kozacki: „Nie użyłbym słowa »zwiedzenie«. Natomiast rzeczywiście działałem zgodnie z tym, co mówili mi prawnicy. Gdybym usłyszał od nich, a Krzysztof może powiedzieć pewnie to samo – że istnieje sposób wydalenia Pawła M. z zakonu, to bym to zrobił. Jeżeli tego nie zrobiliśmy, to dlatego, że według naszej ówczesnej wiedzy było to niemożliwe”.

W ocenie kwestii prawnych istnieje różnica między władzami zakonu a komisją Terlikowskiego. Dość duża – jak mówił podczas prezentacji raportu komisji Michał Królikowski.

– Prawnik prowincji uważa, że skoro w efekcie dekretu prowincjała Zięby Paweł M. otrzymał ograniczenia, tym samym został ukarany i nie można go było karać dwa razy za to samo. My jako komisja jesteśmy zdania, że prowincjał nałożył na niego ograniczenia poza procesem kanonicznym (którego nie wszczął), więc formalnie nie była to kara i można było ją później zastosować – tłumaczył Królikowski.

Obecny prowincjał dominikanów mówi w wywiadzie także o opiniach psychiatrów: „Byłem przez Pawła naciskany, bym zezwolił mu na prowadzenie działalności duszpasterskiej. Sporządzenie opinii powierzyłem profesorowi psychiatrii, który zajmuje się diagnozowaniem przestępców seksualnych opuszczających więzienie, żeby sprawdzić, jakie stanowią zagrożenie dla otoczenia. Przyznaję – liczyłem na wystawienie naukowej opinii, która stwierdzi, że Paweł jest niezdolny do duszpasterstwa. Chciałem mieć kwit, który definitywnie zamknie sprawę. A tymczasem dostałem coś wręcz przeciwnego – że nie ma żadnych przeciwskazań, by pełnił posługę kapłańską. Wydawać by się zatem mogło, że co prawda zrobił to, co zrobił, ale minęło kilkanaście lat, ludzie się zmieniają, więc i Pawła można traktować normalnie”.

Jak mówi o. Kozacki, Paweł M. znał wynik tego badania: „Wiedział, że zespół naukowców nie dopatrzył się żadnych zaburzeń. W związku z tym zgodziłem się na pewne poluzowanie ograniczeń, ale nie na dopuszczenie go do indywidualnych kontaktów z ludźmi, bo obawiałem się jednak, że z tego może wyjść coś bardzo złego. (…) Bałem się zaufać temu, co miałem czarno na białym napisane przez fachowców, bo pamiętałem do czego Paweł był zdolny oraz że jest doskonałym manipulatorem, wiedziałem że potrafi robić dobre wrażenie i zdobywać tym ludzi”.

Nie znamy treści całej rozmowy. Nie wiemy zatem, czy padają w niej oczekiwane przez skrzywdzonych przeprosiny prowincjała.

OSS, JH

Przeczytaj także: Współwinni. Pytania do dominikanów po raporcie komisji Terlikowskiego