Kwartalnik

W kontakcie z nowymi technologiami nie powinniśmy dziś ufać nawet własnym zmysłom. Tymczasem w 60% polskich domów nie ma żadnych zasad korzystania z internetu. Dlatego w nowym numerze pytamy: jak zachować cyfrową higienę? Czy sieci społecznościowe powinny zostać poddane państwowej regulacji?  

Coraz bardziej boimy się przemocy na ulicach, ale z drugiej strony coraz bardziej oswajamy agresję w debacie publicznej. Jakie są ścieżki radykalizacji prowadzącej do akceptowania przemocy? Czy nasze państwo wypracowało odpowiednie mechanizmy prewencyjne? Czy istnieje antidotum na przemoc?

W latach 80. skandowano na ulicach, że nie ma wolności bez „Solidarności”. A czy polskiej wolności – odzyskanej przed 30 laty – solidarności jednak nie zabrakło? Jaki jest społeczny bilans transformacji? Narasta dziś w Polsce odrzucenie nie tylko instytucji Kościoła, lecz także wiary jako takiej. Ubywa również chętnych do dialogu po stronie niewierzących. Czy trzeba zatem dialogować solo? W dobie internetu nie sposób już zniszczyć wrogiej idei – słowa trwają i mają konsekwencje. Nawet palenie książek nie unicestwi zawartych w nich treści. Czy grozi nam zemsta pochopnie używanych słów?

Pogarsza się zarówno stan psychiczny Polaków, jak i stan opieki psychiatrycznej. Dlaczego psychiatria wpadła w pułapkę płytkiej polityki zdrowotnej? W czasie watykańskiego szczytu trzej kardynałowie, prawniczka i dziennikarka zaproponowali bolesny rachunek sumienia Kościoła po tragedii wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży. Gry wideo to dziś coraz ważniejsze miejsce ekspresji realnych tożsamości, ale także uczenia się odpowiedzialności i budowania wspólnoty. Czego zatem możemy dowiedzieć się o nas, graczach?

Urodzili się jeszcze w PRL, dorastali w III RP, na rynek pracy wchodzili już w XXI w. Słyszeli, że mają liczyć tylko na siebie – czy takie doświadczenia to walor, czy obciążenie? Trzej ostatni papieże jednym głosem mówią o pilnej potrzebie odpowiedzialności ekologicznej. Dlaczego tak wielu wciąż uważa ją za sprawę niepoważną? Czym jest chrześcijańska ekologia integralna? Dla jednych komiks jest książką, ale nie jest literaturą. Dla drugich to czwarty rodzaj literacki, o którym zapomniał Arystoteles. Czy to medium rzeczywiście jest w stanie unieść każdą historię?

Żyjemy w czasach dobrych dla populistów, świadczą o tym teksty autorów z Austrii, Holandii, Niemiec, Serbii, Włoch i Polski. Jak odpowiedzieć na populistyczne tendencje w polityce? Czy sekularyzacja w Polsce wydarzyła się niejako „na własne życzenie”? Czy Polacy to, jak pisał 60 lat temu o Niemcach ks. Joseph Ratzinger, „wierzący poganie”? Czy zamknięta w swojskości Polska stanie się rezerwatem w Europie? Skąd bierze się coraz silniejszy lęk przed „obcym”, zwłaszcza przed uchodźcami? Jaka może być polskość na miarę XXI wieku?

Przyszłości Unii Europejskiej jest coraz mniej pewna. Niepokój budzi więc ukryta pod ideologicznymi sloganami o wstawaniu z kolan bezradność polskiej polityki zagranicznej i automarginalizacja naszego państwa w strukturach europejskich. Przecież Europa to nasza poszerzona ojczyzna. Filozofowie i socjologowie religii uznają rozróżnienie na „zadomowionych” i „poszukiwaczy” za kluczowe dla zrozumienia duchowego klimatu współczesności. Jak Kościół ma towarzyszyć poszukiwaczom i jak ma umacniać wiarę zadomowionych? Zachęcamy również do świętowania Roku, którego nie ma – czyli do wspólnego z naszymi autorami czytania Bolesława Leśmiana oraz przyjrzenia się jego (nie)wierze i postawie twórczej.

Sumienie jest najbardziej mną. Nazywane bywa busolą moralną, sędzią, świadkiem, strażnikiem, wewnętrznym głosem, najtajniejszym sanktuarium. A jaka jest społeczna rola sumienia? Jakie ma być jego miejsce w systemie prawnym? Zapraszamy też do kościelnego rachunku sumienia z głoszonej tradycyjnie zasady prymatu sumienia. Czy współcześni papieże wznieśliby toast za sumienie, w którym sami są umieszczeni na drugim miejscu – czyli za sumieniem, jak chciał bł. John Henry Newman? Wyruszamy również na poszukiwanie ludu – zarówno w polskiej historii, jak i, co trudniejsze, we współczesności. Czy tęsknota za „zdrowym, polskim ludem” – czymś odmiennym od „wyobcowanych elit” – to tylko zabieg ideolo- giczny, czy coś więcej? Gdzie jest dziś lud?