„Drogą na pewno jest miłość”

Gdy w Polsce ktoś przyznaje się do swojej homoseksualności, jest we wspólnocie religijnej traktowany jak trędowaty w Palestynie za czasów Jezusa. Na tym zniechęcającym ogólnym tle moje zdumienie i szczery podziw wzbudziło ostatnio wyznanie jednego ze znanych dominikanów o. Pawła Krupy.

O tym, jak niesprawiedliwie i obłudnie traktuje się w polskim Kościele osoby homoseksualne i pary jednopłciowe, wypowiadałem się wielokrotnie (np. w cyklu „Lektor”). Ostatnio zamilkłem. Uznałem bowiem, że wszelka publicystyka na ten temat to rzucanie grochem o ścianę.

Znamienne było dla mnie kilka lat temu doświadczenie z książką „Wyzywająca miłość”, zbiorem tekstów wielu autorów, pod redakcją Katarzyny Jabłońskiej i niżej podpisanego. Nasza książka spotkała się z życzliwą reakcją czytelników – szybko się rozeszła, miała sporo wnikliwych recenzji, w tym także polemicznych (np. Tomasza Terlikowskiego, w „Rzeczpospolitej”, pod tytułem „Droga do piekła”). A reakcja czynników kościelnych? Tylko od jednego z zaprzyjaźnionych biskupów nadeszło zdawkowe pokwitowanie: że owszem, książka zawiera „ważne pytania duszpasterskie”.

W jednej z recenzji wydawniczych, jeszcze w fazie przygotowań, utytułowany naukowo ksiądz zarzucił nam, że stawiamy dobre pytania, ale nie dajemy odpowiedzi. Takie „samoograniczenie” było naszym założeniem. I nie tylko wyrazem ostrożności: żeby się komuś nie narazić. Czy nie byłoby uzurpacją z naszej strony, dwojga świeckich publicystów, proponować Kościołowi rozwiązanie tak trudnego problemu? Zdając sobie sprawę, jakie opory i lęki budzi akceptacja osób i par homoseksualnych w naszym katolickim społeczeństwie i jak trudna jest to kwestia dla teologii moralnej, postanowiliśmy przedstawić problem w perspektywie „egzystencjalnej”, od strony wierzących osób homoseksualnych i ich bliskich – tak jak oni go przeżywają.

Liczyliśmy, że znajdą się w Kościele kompetentne osoby – chociażby teologowie z katolickich uniwersytetów i licznych wydziałów teologicznych – powołane do tego, by udzielić odpowiedzi na te „ważne pytania duszpasterskie” w duchu Ewangelii, także uwzględniając osiągnięcia nauki. Stanowisko Kościoła w wielu kwestiach – wizji kosmosu i człowieka, obyczajów i kultury – zmienia się przecież w trakcie historii. 

Wiemy, jak rewolucyjna zmiana zaszła w teologii w minionym wieku w odniesieniu do ludzkiej seksualności. Pożycie seksualne przez wieki traktowane było w duchu manichejskim; jako zło konieczne, którego moralnym usprawiedliwieniem jest funkcja prokreacyjna. Za sprawą „teologii ciała”, którą rozwinął Karol Wojtyła–Jan Paweł II, dzisiaj doceniana jest więziotwórcza funkcja seksu w miłości małżeńskiej. Wiemy też, jak Kościół dawniej odnosił się do rozwodników, samotnych matek itd. Nie mówiąc już o tym, jak traktował na początku liberalizm, ruchy robotnicze czy demokrację. Nie bez racji kardynał Martini, arcybiskup Mediolanu, twierdził, że Kościół w stosunku do świata jest opóźniony o jakieś 200 lat.

Na podstawie nauk biologicznych i humanistycznych wiemy już dzisiaj pewne rzeczy, i to powinno istotnie wpływać na traktowanie zjawiska homoseksualności. Wiemy, że występuje ono w naturze u wielu gatunków zwierząt i we wszystkich społeczeństwach ludzkich; że dotyczy od 2 do 5 procent populacji. Ostatnio zaś mamy do czynienia z ważnymi odkryciami epigenetyki. Wiemy więc, że homoseksualność nie jest skutkiem działania jakiegoś jednego genu, lecz wielu jednocześnie, co więcej, że geny i środowisko wzajemnie działają na siebie, hamująco lub stymulująco – od życia płodowego, przez dzieciństwo, aż po adolescencję. (O znaczeniu epigenetyki ciekawie mówi popularny youtuber dr Dawid Myśliwiec – w programie „Czy homoseksualizm można mieć w genach”).

Z pewnością nie można więc twierdzić, że homoseksualność jest przedmiotem arbitralnego wyboru, ani że można dokonywać na drodze zabiegów medycznych czy terapeutycznych zmiany orientacji z homoseksualnej na heteroseksualną.

Tymczasem w ogłoszonym jesienią 2020 r. „Stanowisku Konferencji Episkopatu Polski w kwestii LGBT” można było przeczytać expressis verbis: „Wobec wyzwań tworzonych przez ideologię gender i ruchy LGBT+ […] konieczne jest tworzenie poradni (również z pomocą Kościoła, czy też przy jego strukturach) służących pomocą osobom pragnącym odzyskać zdrowie seksualne i naturalną orientację płciową”.

Sformułowanie o „odzyskiwaniu zdrowia seksualnego” wyraźnie oznacza, że orientację homoseksualną autorzy dokumentu uważają za chorobę. Trudno nie zadać tu pytania, w jaki sposób osoby homoseksualne miałyby „odzyskać zdrowie seksualne i naturalną orientację płciową”? Jeśli miałoby to polegać na tworzeniu ośrodków terapii konwersyjnej, to przypomnieć należy, że terapia stawiająca sobie taki cel uznawana jest przez psychologów i psychiatrów za niedopuszczalną i szkodliwą. Prof. Irena Namysłowska, doświadczona psychiatra i psychoterapeutka, w wydanej ostatnio książce „Od rodziny nie można uciec”, odpowiada krótko: „to nadużycie psychoterapeutyczne”.

Jak można więc oczekiwać ze strony Kościoła (podobno Matki i Mistrzyni, Mater et Magistra?) odpowiedzi na „ważne pytania duszpasterskie” dotyczące udziału wierzących osób homoseksualnych w życiu kościelnej wspólnoty, skoro nasi biskupi okazują się zdolni sygnować in gremio taki pseudo-duszpasterski elaborat, świadczący o jakiejś niebezpiecznej ignorancji jego autorów!

Nieśmiałe głosy upominające się o podjęcie trudnego tematu zagłuszane są u nas wrzawą ideologicznych sporów o gender i edukację seksualną, wykorzystywanych cynicznie przez polityków, a podsycanych przez niektórych prominentnych przedstawicieli hierarchii kościelnej, którzy straszą społeczeństwo „neomarksizmem” i „tęczową zarazą”. Trudno się w tej sytuacji dziwić, że jeśli ktoś, kierując się potrzebą życia w prawdzie, przyznaje się we wspólnocie religijnej do swojej homoseksualności, to jest traktowany jak trędowaty w Palestynie za czasów Jezusa. O takim przypadku w Szczecinie pisały ostatnio media, a wielokrotnie o takim ostracyzmie słyszałem od moich przyjaciół z innych miast, na przykład ze Śląska czy Krakowa.

Na tym zniechęcającym ogólnym tle moje zdumienie i szczery podziw wzbudziło ostatnio wyznanie jednego ze znanych dominikanów o. Pawła Krupy, obecnie pracującego w Sankt Petersburgu. W rozmowie „Ciemność musi być ciemna” na łamach nowego numeru kwartalnika „Więź” (lato 2021), którą prowadzą Sebastian Duda i Zbigniew Nosowski, dzieli się on m.in. swoim duszpasterskim doświadczeniem z dominikańskiej parafii na Służewie, znanej z tego, że na niedzielnych wieczornych liturgiach gromadzą się tam prawdziwe tłumy młodych. Pozwalam sobie zamieścić poniżej obszerny cytat z tej pięknej wypowiedzi o. Pawła Krupy, niewymagający chyba komentarza.

„Na warszawskim Służewie przez pięć lat odprawiałem Mszę Świętą o 14.00. Nic wielkiego nie robiliśmy, normalna Msza Święta, z homilią, z dobrą scholą. Po jakimś czasie zrodziła się z tego autentyczna wspólnota. (…) Przychodziły też pary homoseksualne. Nie odmawiałem, gdy niektórzy z nich podchodzili do Komunii; ufałem, że jako dorośli chrześcijanie mają uformowane sumienia i wiedzą, w czym uczestniczą. Kościół to wspólnota, która przygarnia, a nie wygania; która proponuje, a nie narzuca. Gdy przychodzi do mnie człowiek i mówi, że kocha osobę tej samej płci, to mogę odpowiedzieć jedno: kochaj, i to po prostu najmocniej jak możesz, najprawdziwiej, najgłębiej. Bo nawet jeżeli mam w głowie ideał życia w seksualnej czystości, to jestem przekonany, że do niego może doprowadzić tylko miłość, a nie zabranianie miłości. Czy chrześcijańskie przesłanie może się zaczynać od słów «Nie wolno ci kochać»? Przecież z tego nic nie zrozumieją ci, których to dotyczy! A ja – może naiwnie – jestem przekonany, że za jakiś czas, może to nie będzie jutro, tych dwoje wierzących ludzi, dla których Ewangelia jest ważna, dojrzeje do decyzji o wstrzemięźliwości seksualnej. Że doprowadzi ich do tego miłość, a nie suche normy prawa lub, co gorsza, odrzucenie. To się może stać za dziesięć lat, za dwadzieścia, może jak się zestarzeją – nie wiem. Natomiast drogą na pewno jest miłość”.

Przeczytaj także: Błogosławiony czas kryzysu. Jesteśmy dziś jako Kościół do naga rozebrani przed światem