Abp Marian Gołębiewski ukarany, ale korporacyjna zasada milczenia ma się dobrze

W dostępie do wiedzy o tym, czego dotyczyły postępowania wobec biskupów, jakiego rodzaju czyny uznano za udowodnione i co zdecydowało o ich ukaraniu, są równi i równiejsi. Ta wiedza należy się wiernym. Korporacyjna zasada milczenia musi zostać przełamana.

Pierwszą niechlubną dziesiątkę polskich biskupów ukaranych przez Stolicę Apostolską za zaniedbania związane z przestepstwami pedofilii wśród podległych im księży zamyka emerytowany metropolita wrocławski abp Marian Gołębiewski.

Jak czytamy w opublikowanym wczoraj komunikacie, prowadzono wobec niego postępowanie wszczęte na skutek formalnych zgłoszeń, i zakończyło się ono nakazaniem arcybiskupowi „prowadzenia życia w duchu pokuty i modlitwy” oraz wpłacenia z własnych środków – tytulem pokuty – „odpowiedniej kwoty” na Fundację św. Józefa. Arcybiskupowi zakazano ponadto uczestniczenia w jakichkolwiek uroczystościach publicznych – zarówno kościelnych, jak i świeckich.

Komunikat opublikowany przez Archidiecezję Wrocławską (a w ślad za nią przez Konferencję Episkopatu Polski) tak jak w poprzednich przypadkach jest lakoniczny i nadal pozostawia wiele do życzenia w zakresie elementarnej transparentności tego typu postępowań i podejmowanych w ich wyniku decyzji. Chodzi w końcu o publiczne zachowania hierarchów, mające związek z pełnieniem ich publicznych funkcji.

Podstawowe zasady funkcjonowania instytucji publicznych – o zwykłej przyzwoitości nie wspominając – domagają się pełnej przejrzystości i informacji o tym, czego postępowania dotyczyły, jakiego rodzaju czyny uznano za udowodnione i co zdecydowało o podjęciu takich, a nie innych decyzji.

Pełna jawność ma szczególne znaczenie w sprawach niejednoznacznych, jak choćby krakowskiego biskupa pomocniczego Jana Szkodonia, w której podjęta decyzja – non constat, czyli nieudowodnienie winy, co nie jest tym samym, co stwierdzenie niewinności – z powodu braku jakiegokolwiek uzasadnienia wzbudziła wiele wątpliwości. Pełniejszą wiedzę mają z pewnością – także krajowe – instytucje kościelne.

W obecnej sprawie, mimo że komunikat opublikowano 21 sierpnia, Archidiecezja Wroclawska już dużo wcześniej sprzeciwiła się organizacji w katedrze wrocławskiej przypadającego właśnie na sierpień jubileuszu 25-lecia sakry biskupiej. Są zatem w dostępie do wiedzy równi i równiejsi, choć należy się ona przede wszystkim tym, wśród których biskupi pełnili swoją posługę – wiernym, mieszkańcom regionu, obserwatorom życia kościelnego. Korporacyjna zasada milczenia musi czym prędzej zostać przełamana.

W sprawie abp. Gołębiewskiego wiemy przynajmniej tyle, że postępowania dotyczyły obydwu kierowanych przez niego diecezji – koszalińsko-kołobrzeskiej i wrocławskiej – oraz spraw objętych regulacją motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi”. To postęp choćby w stosunku do decyzji dotyczących poprzednika abp. Gołębiewskiego. Za co sankcje dotknęły kard. Gulbinowicza, jakich okresów jego działalności dotyczyły – nie wiemy do dzisiaj.

Zwraca uwagę także zakres orzeczonego wobec Mariana Gołębiewskiego zakazu uczestnictwa w uroczystościach publicznych: w odróżnieniu od poprzednio podejmowanych decyzji jest on nie tylko nieograniczony terytorialnie, lecz także dotyczy zarówno uroczystości kościelnych, jak i świeckich. Być może Stolica Apostolska chciała uniknąć błędu popełnionego w przypadku Sławoja Głódzia czy Stefana Regmunta, którzy nic sobie nie robiąc z nałożonych ograniczeń nadal brylują czy to na kościelnych uroczystościach poza swoimi dawnymi diecezjami, czy też przystrajają się w sołtysie splendory, ośmieszając watykańskie decyzje.

Choć w wypadku byłego metropolity wrocławskiego wydaje się, że akurat takie ryzyko nie istnieje.

Przeczytaj także: Nosowski: Kościół jest wystawiany na pośmiewisko. Winny system władzy