Dominikańskie jutro

Bracia Dominikanie, proszę, abyście w najbliższych miesiącach mieli w głowach i sercach słowa papieża Franciszka, który mówi przejmująco: „Jest coś gorszego niż kryzys: tragedia jego zmarnowania”.

Refleksja ta jest dopowiedzeniem do tekstu „Dorosłe Dzieci Dominikanów”. Piszę ją po wielu rozmowach, jakie od tamtej publikacji odbyłem z osobami skrzywdzonymi, świeckimi związanymi z dominikanami i z samymi braćmi.

Na początku chciałbym podziękować dominikanom z Wrocławia, którzy niedługo po tekście Pauliny Guzik na Więź.pl napisali wrażliwy list do osób skrzywdzonych, przeprosili je oraz z szacunkiem zaproponowali spotkanie i wsparcie (po raz pierwszy przytoczyła te słowa autorka artykułu w swojej odpowiedzi prowincjałowi dominikanów).

Albo będziemy ze skrzywdzonymi, albo będziemy bronić przegniłej instytucji. Albo zaczniemy naprawdę troszczyć się o wykluczanych i najsłabszych, albo będziemy niewolnikami przywilejów i majątków

Piotr Żyłka

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

„Lektura ostatniego artykułu Pauliny Guzik uświadomiła nam, jak bardzo – mimo zapoczątkowanego w kwietniu tego roku procesu – wciąż brakuje Wam z naszej strony zwykłego, ludzkiego podejścia i indywidualnej troski o to, jak każde z Was przeżywa ten trudny czas… Przepraszamy Was za to. (…)

Nie znamy wprawdzie Waszych imion ani twarzy, ale od kilku miesięcy z bólem i wstydem poznajemy Waszą historię – historię krzywd, jakich lata temu doznaliście od naszego współbrata Pawła, ale też historię cierpienia spowodowanego przez wieloletni brak adekwatnej odpowiedzi czy sprawiedliwej pomocy dla Was ze strony Zakonu. Jako wrocławscy dominikanie chcemy powiedzieć raz jeszcze, że mamy świadomość odpowiedzialności za tę historię i że jesteśmy z Wami. (…)

Jeśli, jak opowiadacie w reportażu p. Guzik, tym, co najbardziej Was boli, jest brak kontaktu, to my z naszej strony chcielibyśmy takie właśnie osobiste spotkanie zaproponować. Mamy oczywiście świadomość, że może to być dla Was trudne lub że nie uważacie, by miało to Wam w jakikolwiek sposób pomóc, niemniej pragniemy z taką inicjatywą do Was wyjść”.

Ten list daje nadzieję. Nie tylko ze względu na jego styl, ale przede wszystkim ze względu na konkretną deklarację wsparcia i pomocy. Wiem od osób skrzywdzonych, że one również są za niego wdzięczne. 

Przed radykalnym wyborem

Wielu z nas – świeckich wychowanych przez dominikanów i samych braci – zastanawia się, co powinno się stać, żeby ta idąca w dobrą stronę deklaracja nie była odosobnionym, jednorazowym aktem, ale stała się początkiem realnej, głębokiej i długofalowej zmiany w zakonie. Dominikanów czekają dwa wydarzenia, które stwarzają szanse na taką zmianę.

Wkrótce wszyscy poznamy efekty prac komisji pracującej pod przewodnictwem Tomasza Terlikowskiego. Wierzę, że jej raport będzie rzetelną analizą wszystkiego, co wydarzyło się w sprawie koszmarnych krzywd wyrządzonych przez Pawła M. osobom, które zostały powierzone przez zakon jego duchowej pieczy. Zapewne znajdzie się w nim także opis zaniedbań ze strony władz polskiej prowincji dominikanów oraz mądre propozycje zmian, jakie powinny zajść w zakonie. 

Z kolei jesienią – niezależnie od decyzji, jakie zapadną po opublikowaniu wspomnianego raportu – polska prowincja Zakonu Kaznodziejskiego wejdzie w czas przygotowania do kapituły, w trakcie której zdecyduje o priorytetach swego zaangażowania na najbliższe lata i wybierze nowego prowincjała. Te dwa wydarzenia i ich konsekwencje będą miały fundamentalne znaczenie w wyznaczeniu kursu, jaki dominikańska wspólnota obejmie w tych trudnych czasach.

Wszystko to dzieje się w szerszym kontekście ogromnego kryzysu, w jakim znajduje się Kościół katolicki w Polsce. Żyjemy w czasie przełomu. Wielu z nas coraz wyraźniej widzi, że w jego trakcie trzeba się jasno opowiedzieć po jednej ze stron. Albo będziemy ze skrzywdzonymi, albo będziemy bronić przegniłej instytucji. Albo zaczniemy naprawdę troszczyć się o wykluczanych i najsłabszych, albo będziemy niewolnikami przywilejów i majątków. Albo przestaniemy godzić się na chorobę klerykalizmu, albo będziemy pogłębiać jej symptomy i fatalne konsekwencje. Albo zrobimy wszystko, żeby zakończyć patologiczne rozumienie władzy we wspólnocie Kościoła, albo dalej będziemy na nie przyzwalać. 

Ale przecież dla nas, chrześcijan, stanięcie w sytuacji radykalnego wyboru nie jest niczym nowym. Ewangelia od dwóch tysięcy lat stawia nam te same pytania. Czy wybierzemy miłość? Czy jest w nas nieustanna gotowość do nawracania się? Czy zaprzemy się samych siebie? Czy jesteśmy gotowi dla Ewangelii zaryzykować wszystko? Czy chcemy, żeby umierał w nas grzech, dając szansę na nowe życie w Duchu?

Czas rozeznawania i decyzji

Bracia Dominikanie, zwracam się do Was publicznie już po raz drugi, równocześnie prowadząc prywatne rozmowy z tymi z Was, z którymi mam bezpośredni kontakt oparty na zaufaniu. Tak jak wielu świeckim wychowanym w dominikańskiej rodzinie, zależy mi na Waszej służbie w Kościele.   

Za chwilę wejdziecie w niezwykle ważny czas rozeznawania i decyzji, które mogą na wiele lat naznaczyć przyszłość Waszego zakonu w Polsce. Proszę Was, abyście w najbliższych miesiącach mieli w głowach i sercach słowa papieża Franciszka, który w książce „Świat jutra” mówi przejmująco: „Miejmy wszyscy świadomość, że jest coś gorszego niż kryzys: tragedia jego zmarnowania”.

I przyłączam się do życzeń, jakie przekazał Wam bp Damian Muskus, chyba jedyny polski pasterz, o którym osoby skrzywdzone wypowiadają się z wdzięcznością za to, jak je traktuje i jak konsekwentnie publicznie upomina się o zmianę mentalności w Kościele. W ostatnią niedzielę pisał on na Facebooku: 

„Życzę Wam, byście gorliwie naśladowali życie Dominika, inspirowali się jego dobrocią, wrażliwością i zdolnością do współodczuwania z bliźnimi. Życzę, byście wciąż na nowo odkrywali moc ewangelicznego radykalizmu i – tak, jak Wam nakazał – z odnowioną żarliwością głosili Dobrą Nowinę «wszystkim, wszędzie i na wszelkie sposoby».

Wszystkim, wszędzie i na wszelkie sposoby – to znaczy przede wszystkim wtedy, gdy jest to trudne, gdy trzeba zmierzyć się z kryzysem, konfrontować ze złem, płakać z płaczącymi, leczyć ich rany, ale też zatroszczyć się o jedność wspólnoty.

Wszystkim – czyli również tym, którzy stracili zaufanie, są rozczarowani, zadają pytania.

Wszędzie – czyli przede wszystkim tam, gdzie trzeba z pokorą stanąć w prawdzie.

Na wszelkie sposoby – czyli tak, jak uczył Was Dominik: byście «mieli miłość, strzegli pokory i nie odstępowali od ubóstwa»”.

Bądźcie ewangelicznie odważni. Nasłuchujcie cichego szeptu Ducha. Ufajcie Jego Słowu. 

Pamiętam o Was w modlitwie, z nadzieją wypatrując lepszego dominikańskiego jutra.

Tekst napisany 8 sierpnia 2021 r., w dniu wspomnienia świętego ojca Dominika

Przeczytaj także: Duchowa i psychiczna transgresja Pawła M.