Wydany po latach, „Rachunek” jest nie tylko świadectwem osobistych refleksji kilkunastu pisarzy, lecz także klarownym dowodem niezmienności komunistycznych praktyk. Otrzymaliśmy lekturę o znacznie bardziej uniwersalnym − z historycznego punktu widzenia − charakterze, niż pierwotnie zakładano. […] Współczesny czytelnik, jeśli chce tę lekturę potraktować naprawdę poważnie, powinien zadać sobie pytanie, w jakiej mierze może współuczestniczyć w przeżyciach autorów. Zebrane tu szkice są bowiem rozwiniętym katalogiem sytuacji zagrażających człowiekowi zaślepionemu perspektywą fałszywego zwycięstwa. To są w większości świadectwa ludzi, którzy zostali oślepieni własną pychą. Poszczególne przypadki pisarskich losów jasno pokazują, że każdy musi nauczyć się rozpoznawać zagrożenia.