Eseje, artykuły, wspomnienia, rzecz jasna są nierównej wartości, ale w wielu miejscach uderzają siłą argumentów, odsłaniają nowe aspekty wstydliwej sprawy, jaką był udział polskich pisarzy w przedsięwzięciu zwanych socrealizmem. I to nawet wtedy, gdy zważymy, ile już na ten temat napisano. (…)

Różnorodność tematyczna i stylistyczna tych tekstów jest ich wartością. Mamy więc poruszające, bardzo osobiste i dotykające doświadczenia traumy wojennej wspomnienie Boguszewskiej, próby głębokiego rozpoznania systemu, jakich dokonali Mieczysław Jastrun i Paweł Hertz, i znakomity szyderczy liryk prozą Anny Kowalskiej. Najbliższy poważnej spowiedzi, opartej na faktach z własnej biografii, jest szkic Pawła Jasienicy. Utwór Jalu Kurka to z kolei przykład złego spożytkowania własnych doświadczeń, ale o tyle ważny, że jest popisem nieokiełznanej pisarskiej pychy, nierzadkiej przecież w tym środowisku. (…)

Książka ta jest ciekawa przez odważne tezy i niedopowiedzenia. Nie tylko te niedopowiedzenia, o których pisze we wstępie Głowiński, wynikające z konieczności używania języka ezopowego, z unikania niektórych tematów i maskowania pewnych nazwisk. Są niedopowiedzenia prowokujące do dyskusji i prawdy pozostawione do odkrycia. (…)

„Rachunek pamięci” to książka niespodzianka i książka pełna zagadek. Jej dalsze losy też są warte uwagi. (…)

Dziś „Rachunek pamięci”, choć spóźniony, w pewnym sensie przychodzi w porę, bo pytania o to, czy i jak osądzać przeszłość, czy i jak opędzać się od złej przeszłości – okazują się bardzo gorące.