Terlikowski: Członkowie komisji episkopatu mogą napisać historię Kościoła w Polsce

Nie zazdroszczę tym, którzy będą tworzyć tę komisję. Zetkną się z piekłem, ale – jeśli potraktują sprawę poważnie – przejdą przez nie przemienieni. I pomogą odmienić Kościół – pisze Tomasz Terlikowski w „Tygodniku Powszechnym”.

W nowym numerze „Tygodnika Powszechnego” ukazał się tekst Tomasza Terlikowskiego „Komisja ostatniej szansy. Czy Kościół niezależnie zbada nadużycia seksualne”. Publicysta i szef dominikańskiej komisji badającej sprawę Pawła M. analizuje w nim nowe decyzje biskupów dotyczące zapowiedzianej i zatwierdzonej przez episkopat komisji historycznej, która ma zająć się zbadaniem nadużyć seksualnych w Kościele w Polsce.

Jedna z tych decyzji dotyczy podjęcia rozmów z przedstawicielami żeńskich i męskich zgromadzeń zakonnych, które również miałyby zostać zbadane przez komisję. „Wcześniejsza, majowa decyzja KEP nie obejmowała bowiem, co może wydawać się postronnym obserwatorom szokujące, spraw związanych z członkami zgromadzeń zakonnych” – zauważa Terlikowski. I pyta: „Czy wcześniej biskupi nie wiedzieli, że krzywdzili seksualnie nie tylko księża diecezjalni, ale i zakonnicy, a sprawy te tuszowali nie tylko biskupi, ale i prowincjałowie (czy matki prowincjalne)?”.

Zdaniem autora nie mieliśmy tu do czynienia z brakiem wiedzy biskupów – postanowienie o powołaniu komisji było wymuszoną reakcją na film Marcina Gutowskiego i książkę Ekke Overbecka, oraz związane z nimi wątpliwości co do postawy Jana Pawła II wobec pedofilii. Gdyby nie one, to o komisji w ogóle nie byłoby mowy, uważa publicysta.

Słuszna decyzja objęciem badaniem komisji także żeńskich i męskich zakonów rodzi jednak pytanie, czy siostry zakonne zgodzą się na zaakceptowanie komisji i jej prac: „Problemy (związane nie tylko z przemocą seksualną, ale także z mobbingiem, nadużyciami władzy, brakiem szacunku i kontroli przełożonych) zamiatane są pod dywan częściej nawet niż w diecezjach czy zgromadzeniach męskich. W ocenie Terlikowskiego zasada, że nie kala się własnego gniazda, w życiu zakonnym kobiet egzekwowana jeszcze ostrzej niż w przypadku mężczyzn”.

Inne ważne pytanie dotyczy tego, czy komisja będzie badała tylko przestępstwa wobec małoletnich, czy także wobec zależnych bezbronnych dorosłych. Zdaniem dziennikarza powinna zająć się również skrzywdzonymi dorosłymi (poświęciliśmy im blok religijny letniego numeru kwartalnika, którego premiera wkrótce).

Dodatkowo w Kościele w Polsce dotąd nie doczekaliśmy się wyjaśnienia sprawa abp. Juliusza Paetza, przez wiele lat wykorzystującego w Poznaniu zależnych od siebie księży i kleryków: „Nadal nie wiadomo, dlaczego człowiek, o którego działaniach wiedziano już wówczas, gdy był on pracownikiem Kurii Rzymskiej, został biskupem w Polsce […];jaką rolę w ukrywaniu tych spraw odgrywał ówczesny nuncjusz (a późniejszy prymas), i co o niej ma do powiedzenia obecny metropolita krakowski”. Terlikowski przypomina ponadto sprawę kard. Henryka Gulbinowicza oraz powiązanych z nim: abp. Sławoja Leszka Głódzia, bp. Edwarda Janiaka i bp. Jana Tyrawę. Wszyscy trzej zostali skazani przez Stolicę Apostolską za zaniedbania w kwestiach wykorzystania seksualnego nieletnich.

Za niezwykle istotną autor tekstu uważa kwestię powołania przewodniczącego i członków komisji oraz ich realnej niezależności od episkopatu. Upomina się również o to, by stanowisko przewodniczącego powierzyć osobie zaufania publicznego, obdarzonej odpowiednimi kompetencjami. Jego zdaniem kimś takim mógłby być prof. Andrzej Zoll.

Na koniec Tomasz Terlikowski konstatuje: „Nie zazdroszczę tym, którzy będą tworzyć tę komisję, ale nie mam żadnych wątpliwości, że to oni będą pisać historię Kościoła w Polsce, oni zetkną się z piekłem, ale – jeśli potraktują tę sprawę poważnie – to przejdą przez nie przemienieni. I pomogą odmienić Kościół”.

Czytaj też: Wyłącznie przeciwko szóstemu przykazaniu?

KJ