Obrona Jana Pawła II jako przemoc w Kościele

Kościół, który występuje przeciw skrzywdzonym we własnej wspólnocie, nie może być w zgodzie z Ewangelią.

Gdy w ostatni poniedziałek oglądałem reportaż Marcina Gutowskiego „Franciszkańska 3” (kolejny odcinek cyklu „Bielmo”), najbardziej wstrząsnęły mną wypowiedzi ofiar, które przed ponad półwiekiem jako dzieci były molestowane i gwałcone przez księży z archidiecezji krakowskiej. Od razu odezwały się w mojej pamięci głosy innych, spotkanych przeze mnie osobiście ludzi, którzy w taki sam sposób zostali skrzywdzeni w Kościele. To była raz jeszcze konfrontacja z ogromnym cierpieniem. Wiem, że nikt nie powinien przechodzić obojętnie obok takich głosów, bo taka obojętność jest przeraźliwie nieetyczna. 

A jednak ci, na których dopuścili się potwornej krzywdy księża podlegający w latach 60. i 70. kard. Karolowi Wojtyle, nie doczekali się pomocy od kościelnych decydentów. 

Trwanie po stronie ofiar, którym swego czasu nie oddał sprawiedliwości „największy z rodu Polaków”, a także po stronie wykluczonych w imię narodowo-wyznaniowych racji, to przeciwstawianie się przemocy generowanej przez perwersyjny system w moim Kościele

Sebastian Duda

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Zawsze istotniejszy okazywał się bowiem wizerunek instytucji, a także „wybraństwo” kapłanów, którzy, choć ohydnie i obrzydliwie grzeszyli, po święceniach (tak właśnie wierzono!) nosili w sobie nieusuwalną i usprawiedliwiającą ich ponoć finalnie z każdej ohydy i obrzydliwości (może z wyjątkiem apostazji z rzymskiego katolicyzmu) sakralność „drugich Chrystusów”. 

Świętość Kościoła okazywała się ważniejsza od krzywdy ofiar, które, jak się dowiadujemy z reportażu Gutowskiego, często nie mogły po swoich doświadczeniach trwać dłużej we wspólnocie broniącej krzywdzicieli. Los skrzywdzonych i ich wystawiona na próbę, a także w wielu przypadkach ginąca wiara w Chrystusa nie obchodziły jednak biskupów ani prezbiterów. Przesuwani z parafii na parafię kapłani pedofile mimo swych potwornych przewin popełnianych wobec dzieci wciąż mieli przecież misję uświęcania innych. Sprawowali sakramenty „in persona Christi” („w osobie Chrystusa”). Zdarzało się, że dalej prowadzili katechezę, a jeden z nich trafił nawet jako kapelan do szpitala, w którym był oddział pediatryczny.

Wewnętrzny wstrząs

Gdy jednak od czasu pracy w komisji badającej sprawę Pawła M. mówię, że powinniśmy być po stronie ofiar, słyszę od moich bardzo przywiązanych do katolicyzmu przyjaciół, że prezentuję „tani sentymentalizm” sprzężony z niezrozumieniem tego, „co dzieje się naprawdę”. Wedle całkiem sporej grupy osób w naszym społeczeństwie i Kościele mamy oto bowiem do czynienia z bezpardonowym atakiem na Kościół, bo, jak napisał mi jeden ze znajomych konserwatywnych katolików, oto „współpracownicy diabła historii wystąpili do ostatecznej rozprawy z naszą cywilizacją i prawdziwą świętością”. 

W takim apokaliptycznym schemacie, gdy przejmuję się losem skrzywdzonych przez katolickich duchownych, staję po stronie zła – w najlepszym razie jako „pożyteczny idiota”, ale najprawdopodobniej (tak sądzi wspomniany mój znajomy), jako „cynik w przebraniu teologa, który występuje przeciw autorytetowi jedynej prawdy, której najlepszym głosicielem był św. Jan Paweł II”. 

Ja tymczasem naprawdę przeżywam wewnętrzny wstrząs. Widzę w przywoływanym apokaliptycznym schemacie coraz wyraźniej lęk przed utratą kilku dotychczas ważnych pewników w odniesieniu do Kościoła katolickiego, na jakich wielu budowało najgłębsze pokłady własnej egzystencji. Uświadamiam sobie jednak, że i ja fundowałem siebie przez lata na wizji Kościoła i samego chrześcijaństwa, która jest chyba dłużej nie do utrzymania.

Z pewnością to, czego dowiedzieliśmy się ostatnio z reportażu Marcina Gutowskiego i książki Ekkego Overbeeka o Karolu Wojtyle, musi być dla wielu osób – nie tylko członków Kościoła katolickiego – w Polsce (a wkrótce i na świecie) równie przygniatające. Bez wątpienia też uzyskane przez dziennikarzy informacje wymagają dalszej i rzetelnej weryfikacji. Nie da się tego zrobić bez dostępu do archiwów kościelnych (przede wszystkim w Krakowie), a te w dużym stopniu pozostają dla badaczy zamknięte. 

Usprawiedliwieniem tego zamknięcia – wedle różnych apologetów z uświęconego nadania lub bez – ma być (rozpętany ponoć przez dziennikarzy w komitywie z osobami wrogimi Kościołowi katolickiemu) klimat nagonki na świętość Jana Pawła II. W związku z tym każda krytyka postępowania Karola Wojtyły jest odbierana jako atak na jeden z najważniejszych elementów tożsamości religijnej (a także w dużym stopniu narodowej) katolików w Polsce. 

Działa abp. Jędraszewskiego

Tożsamość ta opiera się w dużym stopniu na kulcie i dumie z (niewątpliwych – wbrew temu, co coraz częściej zakładają osoby niechętne katolicyzmowi) osiągnięć urodzonego w Wadowicach polskiego papieża. 

W końcu był on przez wiele lat jednym z najbardziej poważanych w świecie autorytetów moralnych i duchowych. Jego działań w świecie nie oceniano bezkrytycznie, ale w kraju nad Wisłą krytyki tej albo nie przyjmowano do wiadomości, albo uznawano, że jest ona wynikiem spisków inspirowanych przez Kreml i posłusznych mu komunistów w różnych częściach globu. W każdym razie sprzeciwianie się nauczaniu i działaniu Jana Pawła II miało wynikać z  postaw i poglądów różnorakich komunistycznych czy liberalno-lewicowych adherentów „cywilizacji śmierci”. 

A przecież Karol Wojtyła, jak podkreślali i podkreślają wciąż jego obrońcy, był konsekwentnym głosicielem godności każdego człowieka i prawdy, która krytyce podlegać nie może. Zatem ci, którzy go krytykowali i krytykują, występują w gruncie rzeczy przeciw człowieczeństwu i prawdzie (nawet jeśli twierdzą, że są wierzącymi chrześcijanami). Ich racje są oszustwem, ich życiowe poszukiwania zakłamane, ich osobowości demoralizują w szatańskim zamknięciu na światło Ewangelii i nauczania wychodzącego z Watykanu. Reprezentują siły ciemności w walce z siłami dobrami.

Mogłoby się wydawać, że nieco na wyrost rekonstruuję tu owo podskórne stanowisko, przecież nierzadko bardzo jawnie obecne w debacie publicznej. Argumentów za taką rekonstrukcją jednak nie brakuje. Pogląd ten podziela wiele osób bezkrytycznie przekonanych o moralnej wielkości, utożsamianej całkiem otwarcie (i to bez oglądania się na katolicką doktrynę, która twierdzi co innego) z bezgrzesznością Jana Pawła II.

Oto np. co powiedział w ostatni wtorek w bazylice dominikanów w Krakowie abp Marek Jędraszewski: „Jan Paweł II ciągle pozostaje wrogiem dla głosicieli ideologii gender, zwolenników aborcji i eutanazji, dlatego próbuje się go zniszczyć, osłabić jego autorytet i wyszydzić jego święte imię”. Obecny metropolita krakowski stwierdził też ni mniej, ni więcej, że poddawanie wątpliwości wizerunku nieskalanej świętości urodzonego w Wadowicach papieża, jest „drugim zamachem na Jana Pawła II”(!) oraz „operacją niszczenia jego świetlanej pamięci”.

Na poparcie tej mocnej tezy abp Jędraszewski wytaczał działa następujące: „Niszczy się go. Jego, obrońcę człowieka, obrońcę małżeństwa i rodziny, wini się za to, że tolerował rzeczywiście odrażające zło, jakie przeniknęło do życia Kościoła, ale wiemy dokładnie, że jest to zło, które w dużo większym stopniu stało się nawet zachwalane i swoistą ideologią w innych środowiskach. Próbuje się go odrzeć z czci i szacunku. […] Jego głos jest ciągle głosem sprzeciwu, dlatego trzeba go zniszczyć. Trzeba osłabić jego autorytet. Trzeba wyszydzić jego święte imię. Trzeba wyrywać je z naszych serc”. 

Milczenie jest zaniechaniem

Czy to, co mówią ofiary skrzywdzone przed laty przez księży o braku reakcji Kościoła (także Karola Wojtyły) na ich krzywdę, to również dla abp. Jędraszewskiego „swoista ideologia innych środowisk”? Czy bezbronne, molestowane przez księży dzieci, które następnie przez długie lata dorosłości nie umiały poradzić sobie z przeżytą traumą (a skutki tej traumy dotykały także ich najbliższych) naprawdę zdaniem metropolity krakowskiego nie zasługują na wysłuchanie i wsparcie ze strony Kościoła?

Czy te osoby przez wyznanie swojego cierpienia weszły w alians z siłami ciemności? Sprzymierzyły się z ideologią, dla której Kościół św. Jana Pawła II musi pozostawiać „znakiem sprzeciwu” – i dlatego Kościół ów nie wystąpi z żadną próbą oddania sprawiedliwości i zadośćuczynienia skrzywdzonym pośrodku swej własnej wspólnoty?

Nie wiem, czy abp Jędraszewski i inni obrońcy nieskalanego wizerunku św. Jana Pawła II rzeczywiście naprawdę uważają, że ludzie, którzy mówią o milczeniu kard. Karola Wojtyły w odniesieniu do zadanego im przez podlegających mu księży cierpienia, są z definicji niewiarygodni, bo przyczyniają się do szkalowania „dobrego imienia” Kościoła i świętości papieża Polaka. Jeśli jednak mamy tu do czynienia z takim właśnie myśleniem u prominentnego hierarchy katolickiego w Polsce i we – wciąż sporej – części rodzimej wspólnoty katolickiej, to opierające się na takich przesłankach „dobre imię” Kościoła oraz kult św. Jana Pawła II są po prostu – nie wolno bać się używać w tym przypadku mocnego określenia – idolatryczne. 

Mogę rozumieć, że przed półwiekiem inna była mentalność i inaczej odnoszono się do molestowania nieletnich. Jestem w stanie też pojąć, że polityczne uwarunkowania w komunistycznej Polsce sprawiały, iż Kościół i jego decydenci przyjmowali postawę obronną wobec podejmowanych i często preparowanych w perfidny sposób ataków na duchowieństwo czy występujących przeciw politycznej przemocy świeckich wiernych. Pojmuję również, że Karol Wojtyła zarówno w okresie swego krakowskiego, jak i rzymskiego pontyfikatu konsekwentnie opierał się na dość bezdusznej w wielu aspektach etyce normatywnej, wedle której ważniejsze dla moralnej oceny czynów (co świetnie pokazał w tekście „Co Wojtyła wiedział naprawdę” w najnowszym „Tygodniku Powszechnym” Artur Sporniak) było samo złamanie Bożego prawa, niż zranienie cierpiących z powodu zadanej krzywdy. 

Te wymienione okoliczności należy oczywiście dobrze rozważać i opisywać. Jednak żadne rzetelne badanie nie zmieni aksjomatu dla chrześcijan podstawowego: milczenie wobec cierpiących skrzywdzonych jest zaniechaniem. A usprawiedliwianie takiego zaniechania troską o „dobre imię Kościoła” i nawrócenie krzywdzicieli zamiast troszczenia się o osoby, które doświadczyły krzywdy, to antyewangeliczna hipokryzja.

Perwersja kościelna

Grzechem pierworodnym tej hipokryzji (a także różnych przejawów przemocy w Kościele) jest sakralizacja autorytetu urzędowego kapłaństwa. Być może mamy z nią do czynienia, jak wykazywał przed kilku laty w swej książce „System kościelny, czyli przewagi pana K” Tomasz Polak, od samych początków chrześcijaństwa. Niemniej w związku z ujawnionymi ostatnio informacjami na temat obojętności kard. Karola Wojtyły na los skrzywdzonych przez księży pedofilów dzieci oraz agresywno-lękową reakcją na te enuncjacje dużej części polskich katolików ujawniła się szczególna, charakterystyczna dla Polski II połowy XX w. i pierwszych dekad XXI w. forma wewnątrzkościelnej perwersji. Ma ona dwie cechy podstawowe.

Pierwsza z nich występuje w katolicyzmie powszechnie także poza Polską. To wspomniana sakralizacja duchownych, o których sądzi się, że z chwilą święceń następuje w nich zmiana ontologiczna. Takie myślenie było jedną z głównych przyczyn systemowego, ujawnionego przez skandale seksualne zła w Kościele. Zakładano, że w ten sposób mężczyźni ci stają się innymi bytami niż reszta ludzkości (co na gruncie doktryny katolickiej jest bezsensowne); bytami wymagającymi największej ochrony przez Kościół, bo krytyka i atak na księży (choćby byli moralnymi potworami) pojmowane są jako zamach na świętość kościelnego (wedle katolickiej doktryny pochodzącego istotnie od Chrystusa i apostołów) autorytetu. 

Obrona „dobrego imienia Kościoła” to głównie obrona właśnie takiej „sakralizacji” kosztem tych, którzy są przez niektórych (bo przecież nie przez wszystkich) członków kleru krzywdzeni. Ci, jeśli tylko mówią głośno o swej krzywdzie, natychmiast wchodzą w krąg „sił ciemności”.

Druga cecha generująca przemoc we współczesnym Kościele w Polsce polega na opieraniu tożsamości wyznaniowej nie na wierze w Jezusa Chrystusa, lecz na przynależności do wspólnoty narodowej, której katolicyzm – jak chciał Roman Dmowski – jest istotą. Tym samym tożsamość wyznaniowa łączy się integralnie z tożsamością narodową, a na straży tego tożsamościowego złączenia stać mają prominentni hierarchowie Kościoła, którzy uważają siebie (a często chcą być także w ten sposób postrzegani przez ogół społeczeństwa) za przywódców duchowych narodu. 

Skutkiem tego jest przede wszystkim alians kleru i tych, dla których członkowie kleru są autorytetami duchowymi, z narodową prawicą. Przymierze to przybrało aktualnie formę konkubinatu ugrupowań dzierżących w Polsce władzę z hierarchią kościelną w imię wspólnych narodowych wartości (choć kosztem utwierdzania braci i sióstr z katolickiej wspólnoty w autentycznej wierze w Jezusa Chrystusa). 

Św. Jan Paweł II promowany jest od lat jako postać fundująca istnienie tego aliansu (bo to największy autorytet duchowy świata przełomu tysiącleci, jak również największy z Polaków w dziejach). Równocześnie – implicite – staje się fundamentem przemocy, którą ów alians generuje wobec osób nieprzyjmujących narodowo-katolickiego paradygmatu tożsamościowego. Ci ostatni z definicji wiązani są z „kosmpolitycznymi i antychrześcijańskimi siłami ciemności”.

Przeciw przemocy, przeciw idolatrii

Kościół, który występuje z przemocą przeciw skrzywdzonym we własnej wspólnocie, nie może być w zgodzie z Ewangelią. Kościół, który wiarę w Jezusa Chrystusa uznaje za równocenną (a w praktyce mniej cenną) niż tożsamość narodowa oparta na przynależności do tego Kościoła, nie może być w zgodzie z Ewangelią. Kościół, który nie chce zadośćuczynić skrzywdzonym (bo takie zadośćuczynienie wiązałoby się z przyznaniem, iż człowiek uznawany w tym Kościele za najwyższy autorytet duchowy narodu dopuścił się grzechu zaniechania) nie może być w zgodzie z Ewangelią.

Nie dziwi mnie jednak, że abp Jędraszewski wołał we wtorek u krakowskich dominikanów: „Musimy walczyć. Nie przemocą, prawdą. Musimy walczyć modlitwą. Musimy zmagać się, ciągle umacniać solidarność polskich serc. Bo tu chodzi o Polskę. Tu chodzi o nas. Tu chodzi o wierność tym wszystkim, którzy w dalszej i nieodległej naszej przeszłości przelewali krew za naszą ojczyznę. Bo chodzi o to, abyśmy dzisiaj w tym trudnym czasie drugiego zamachu na Jana Pawła II wracali do tych naszych uniesień, naszych wzruszeń, naszego wołania: zostań z nami!”.

W tych zdaniach odnajduje się dziś wielu. Ja – nie. 

Wiem, że trwanie po stronie ofiar, którym swego czasu nie oddał sprawiedliwości „największy z rodu Polaków”, a także po stronie tych, którzy są wykluczani w imię ideologicznych narodowo-wyznaniowych racji jako „siły ciemności”, to przeciwstawianie się przemocy generowanej przez perwersyjny system w moim Kościele. Nie mogę zamykać oczu na to, że ten mój Kościół z dnia na dzień pogrąża się coraz bardziej w idolatrycznych fantazmatach. 

I dlatego powtarzam sobie i innym za św. Pawłem: „Biada mi, gdybym nie głosił Ewangelii” (1 Kor 9,16).

Po reportażu „Franciszkańska 3” pisaliśmy na Więź.pl
Nosowski: Rachunek sumienia – także za Jana Pawła II
Bańka: Może reportaż „Franciszkańska 3” wymusi wreszcie większą troskę o ofiary