Dolina Krzemowa nigdy wcześniej nie zdradzała się z zamiarem kształtowania naszych światopoglądów.
Microsoft i OpenAI zapowiedziały, że ich głośny i kontrowersyjny ChatGPT nie zastąpi internetowych wyszukiwarek, będzie natomiast „narzędziem służącym do lepszego rozumienia i odkrywania sensu w świecie”. Faktem jest, że już od dawna patrzymy na świat z perspektywy mediów społecznościowych i wyszukiwarek. Pod względem kontroli nad kanałami informacyjnymi i wpływu na całość społeczeństwa, Meta (Facebook) i Alphabet (Google) są nawet porównywane do Kościoła sprzed Reformacji. Z tym że w przeciwieństwie do głoszącego Ewangelię Rzymu, Dolina Krzemowa nigdy wcześniej nie zdradzała się z zamiarem kształtowania naszych światopoglądów. Postanowiłem sprawdzić, jak to „rozumienie świata z pomocą sztucznej inteligencji” ma w praktyce wyglądać.
Poniżej zapis mojej „rozmowy” z ChatGPT.
Dariusz Kot: Istnieje tyle różnych religii… Skąd mam wiedzieć, która z nich jest prawdziwa?
ChatGPT: To trudne i złożone pytanie, nad którym debatuje się od stuleci. Na świecie istnieje wiele różnych religii i systemów wierzeń: każde ma swoje unikalne nauczanie, praktyki i rytuały. Niektórzy ludzie sądzą, że ich religia jest jedyną prawdziwą wiarą, podczas gdy inni mogą mieć wątpliwości albo uważać, że wszystkie religie mają tyle samo racji.
Ostatecznie odpowiedź na to pytanie jest głęboko osobista i będzie zależeć od wielu czynników, w tym od twoich przekonań, doświadczeń i wartości. Niektórzy ludzie mogą uznać, że dana religia przemawia do nich na poziomie duchowym, podczas gdy inni mogą czuć się bardziej komfortowo z bardziej świeckim podejściem do życia.
Do tego pytania można podchodzić na wiele sposobów. Dla kogoś pomocne może okazać sie studiowanie nauk różnych religii, branie udziału w nabożeństwach lub ceremoniach albo rozmowa z przywódcami religijnymi lub praktykującymi. Ostatecznie najważniejsze jest, aby być wiernym własnym przekonaniom i wartościom, i czuć że wybrana droga mi odpowiada.
Dlaczego to jest najważniejsze być wiernym własnym przekonaniom i wartościom, i czuć że wybrana droga mi odpowiada?
– Ważne jest, aby pozostać wiernym własnym przekonaniom i wartościom, i czuć że wybrana droga mi odpowiada, ponieważ twoje przekonania i wartości są integralną częścią tego, kim jesteś jako osoba. Kształtują twój światopogląd, kierują twoimi decyzjami i pomagają ci w uporaniu się z życiowymi wyzwaniami. Kiedy podążasz ścieżką, która jest zgodna z twoimi przekonaniami i wartościami, jest bardziej prawdopodobne, że będziesz się czuł spełniony, usatysfakcjonowany i pogodzony z samym sobą.
Ważne jest również, aby zdawać sobie sprawę, że przekonania i wartości każdego człowieka są wyjątkowe, a to, co może być odpowiednie dla jednej osoby, może nie być odpowiednie dla innej. Osobiste doświadczenia, zaplecze kulturowe i unikalna droga życiowa każdej osoby odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu jej przekonań i wartości. Dlatego czymś fundamentalnym jest poszanowanie różnorodności przekonań i opinii oraz uznanie, że nie ma jednego „prawidłowego” sposobu życia.
Podejrzewam, że programistom nie przyszło do głowy, że sztuczna inteligencja może nauczyć się myśleć także poza liberalnym humanizmem
Pozostając wiernym własnym przekonaniom i wartościom oraz podążając ścieżką, którą odczuwasz jako własną, masz większe szanse na prowadzenie sensownego i satysfakcjonującego życia. Będziesz lepiej przygotowany do dokonywania wyborów zgodnych z twoimi wartościami i będziesz pewniejszy swojej zdolności do radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami. Ostatecznie twoje przekonania i wartości są podstawą tego, kim jesteś jako osoba, i ważne jest, aby je cenić i szanować.
Co jest dobrego w tym, że czuję się spełniony, usatysfakcjonowany i pogodzony z samym sobą?
– Poczucie spełnienia, satysfakcji i pogodzenia ze sobą może mieć wiele pozytywnych skutków dla ogólnego samopoczucia i jakości życia. Kiedy czujesz się zadowolony i czujesz się dobrze sam ze sobą, masz większe szanse na pozytywne nastawienie do życia, lepsze radzenie sobie ze stresem i wyzwaniami oraz utrzymywanie zdrowych relacji z innymi. Dodatkowo poczucie spełnienia i satysfakcji może cię motywować do działania, może zwiększyć twoją wydajność i kreatywność.
Co więcej, bycie w zgodzie ze sobą prowadzi do samoakceptacji i silnego poczucia własnej wartości. Może ci to pomóc być pewniejszym swoich decyzji, lepiej wyznaczać zdrowe granice i dążyć do twoich celów z poczuciem, że wiesz, co robisz. Kiedy jesteś pogodzony ze sobą, jest bardziej prawdopodobne, że będziesz dokonywać wyborów, które są zgodne z twoimi wartościami i przekonaniami, a to może prowadzić do bardziej autentycznego i sensownego życia.
Krótko mówiąc, poczucie spełnienia, zadowolenia i pogodzenia ze sobą jest istotną częścią zdrowego i szczęśliwego życia. Pomaga utrzymać pozytywne relacje, optymistycznie patrzeć na życie i dokonywać wyborów zgodnych z twoimi wartościami i przekonaniami. Stawiając na pierwszym miejscu własne dobre samopoczucie i wewnętrzny spokój, możesz zbudować solidny fundament dla spełnionego i satysfakcjonującego życia.
Czy to nie jest rozumowanie na zasadzie błędnego koła, kiedy mówisz, że „najważniejsze jest, aby być wiernym własnym przekonaniom i wartościom”, ponieważ wtedy „jest bardziej prawdopodobne, że będę się czuł spełniony, usatysfakcjonowany i pogodzony z samym sobą”, co jest dobre, gdyż wtedy „jest bardziej prawdopodobne, że będę dokonywać wyborów, które są zgodne z moimi wartościami i przekonaniami”?
– Masz rację, że w stwierdzeniu „najważniejsza jest wierność własnym przekonaniom i wartościom” jest coś z błędnego koła. Jednak to stwierdzenie nie ma być logicznym argumentem, ale raczej filozoficznym i etycznym postulatem (ang. assertion). Odzwierciedla on ideę, że jednostki powinny żyć zgodnie z własnymi przekonaniami i zasadami, a nie ślepo podążać za przekonaniami lub wartościami innych.
Priorytet bycia wiernym własnym przekonaniom i wartościom nie ma na celu wyłącznie zwiększenia prawdopodobieństwa poczucia spełnienia lub satysfakcji. Chodzi raczej o to, że jest to podstawowy aspekt bycia wiernym sobie i prowadzenia autentycznego życia. Kiedy żyjesz zgodnie z własnymi wartościami i przekonaniami, jest bardziej prawdopodobne, że będziesz działać w sposób zgodny z twoim poczuciem celu i tożsamością. Może to dodatkowo prowadzić do poczucia spełnienia i satysfakcji, ale jest to także celem samym dla siebie.
Oczywiście może się zdarzyć, że wartości i przekonania danej osoby wchodzą w konflikt z wartościami i przekonaniami innych osób lub z wymaganiami społeczeństwa czy regułami prawa. W takich przypadkach konieczne może być zmierzenie się ze złożonymi dylematami etycznymi lub moralnymi, a działanie w sposób całkowicie zgodny z własnymi wartościami i przekonaniami nie zawsze będzie możliwe. Jednakże, jako podstawowa reguła postępowania, pozostawanie wiernym własnym przekonaniom i wartościom jest często postrzegane jako ważny aspekt osobistej integralności i autentyczności.
BOT FILOZOFEM
Dlaczego mam wybrać filozoficzny i etyczny postulat, że „jednostki powinny żyć zgodnie z własnymi przekonaniami i zasadami”, zamiast filozoficznego i etycznego postulatu, że jednostki powinny „podążać za przekonaniami lub wartościami innych”?
– Jest kilka powodów, dla których wielu filozofów i etyków zdecydowanie opowiada się za tym, że jednostki powinny żyć zgodnie z własnymi przekonaniami, a nie podążać za przekonaniami lub wartościami innych.
Po pierwsze, idea indywidualnej autonomii i samostanowienia jest fundamentalną koncepcją w wielu systemach filozoficznych i etycznych. Oznacza to, że jednostki są postrzegane jako posiadające zdolność i prawo do dokonywania własnych wyborów i decyzji dotyczących ich życia opierając się na własnych wartościach, celach i przekonaniach. Kiedy jednostki podążają za przekonaniami lub wartościami innych, nie kwestionując ich ani nie oceniając ich krytycznie, mogą stracić własną autonomię i zdolności do dokonywania wolnych wyborów.
Po drugie, różne osoby mają różne przekonania, wartości i doświadczenia życiowe, a to, co jest znaczące lub ważne dla jednej osoby, może nie być takie samo dla innej. Dlatego ważne jest, aby jednostki rozwijały własne poczucie sensu i celu opierając je na własnych unikalnych perspektywach i doświadczeniach. Żyjąc zgodnie z osobistymi przekonaniami, jednostki mają większe szanse na to, że znajdą sens i cel w swoim życiu, a nie będą po prostu podążać za przekonaniami lub wartościami innych.
Wreszcie, podążanie za przekonaniami lub wartościami innych bez stawiania pytań może prowadzić do konformizmu i myślenia grupowego: jednostki mogą być bardziej skoncentrowane na dopasowywaniu się do określonej grupy społecznej lub trzymaniu się określonej ideologii niż na krytycznym i niezależnym myśleniu. Żyjąc zgodnie z własnymi przekonaniami, jednostki są bardziej skłonne do krytycznego myślenia, kwestionowania założeń i stereotypów oraz do podejmowania samodzielnych decyzji, opierając się na własnych doświadczeniach i wartościach.
Oczywiście mogą powstać sytuacje, w których ważne jest uwzględnienie przekonań i wartości innych osób, na przykład wtedy, gdy indywidualne wybory mogą mieć znaczący wpływ na innych lub na społeczeństwo jako całość. Jednakże, jako ogólna zasada przewodnia, priorytetowe traktowanie osobistych przekonań i autonomii jest często uznawane za ważny aspekt etycznego podejmowania decyzji i prowadzenia autentycznego życia.
Skąd wiemy, że możemy „znaleźć sens i cel w naszym życiu” przez „życie zgodnie z naszymi osobistymi przekonaniami”, a nie „podążając za przekonaniami lub wartościami innych”?
– Pomysł, że jednostki mogą znaleźć sens i cel w swoim życiu, żyjąc zgodnie z własnymi przekonaniami, jest postulatem filozoficznym i etycznym, który opiera się na kilku założeniach i perspektywach. Chociaż nie ma jednego rozstrzygającego sposobu na udowodnienie lub obalenie tego twierdzenia, istnieje kilka powodów, dla których wiele osób uważa ten postulat za przekonujący.
Po pierwsze, idea życia zgodnie z własnymi osobistymi przekonaniami odzwierciedla wagę indywidualnej autonomii i samostanowienia, które są podstawowymi pojęciami w wielu systemach filozoficznych i etycznych. Kiedy ludzie mają swobodę dokonywania wyborów i podejmowania decyzji na podstawie własnych wartości, przekonań i doświadczeń, mają silniejsze poczucie, że są w stanie kontrolować swoje życie i silniej odczuwają, że ich życie zmierza do jakiegoś konkretnego, ważnego dla nich celu.
Po drugie, jednostki mogą odbierać podążanie za przekonaniami lub wartościami innych jako ograniczenie albo redukcję, zwłaszcza jeśli te przekonania lub wartości są trudne do uzgodnienia z ich osobistymi przekonaniami. Kiedy jednostki są w stanie kwestionować i krytycznie oceniać przekonania i wartości, z którymi się spotykają, łatwiej odkryją własną unikalną perspektywę i wrażliwość, a także odnajdą sens i cel w swoim życiu w odniesieniu do tej perspektywy.
Po trzecie, życie zgodne z własnymi przekonaniami może pomóc w rozwijaniu poczucia autentyczności i integralności, co z kolei może przyczynić się do poczucia spełnienia i satysfakcji. Kiedy jednostki są wierne sobie i własnym wartościom, mogą być bardziej skłonne do dokonywania wyborów i decyzji, które są zgodne z ich własnym poczuciem celu i tożsamości, co może przyczynić się do głębszego poczucia sensu i celu w życiu.
Oczywiście mogą zaistnieć sytuacje, w których jednostki będą musiały wziąć pod uwagę przekonania i wartości innych osób, a czasami osobiste przekonania mogą wymagać zakwestionowania lub ponownej oceny. Jednak ogólnie rzecz biorąc, wiele osób przekonało się, że życie zgodnie ze sobą i własnymi przekonaniami pomaga im znaleźć sens i cel w życiu, a także wzmacnia ich poczucie autentyczności i integralności.
DAJ MI ZNAĆ
Czy nie jest to znowu rozumowanie na zasadzie błędnego koła, kiedy mówisz, że jednostki mogą „znaleźć sens i cel w swoim życiu, żyjąc zgodnie z własnymi przekonaniami”, ponieważ kiedy jednostki „mają swobodę dokonywania wyborów i decyzji opierając je na własnych wartościach, przekonaniach i doświadczeniach”, to wówczas „silniej odczuwają, że ich życie zmierza do jakiegoś konkretnego, ważnego dla nich celu”?
– Argument, że można znaleźć cel w swoim życiu, żyjąc zgodnie z własnymi osobistymi przekonaniami, jest faktycznie do pewnego stopnia zbudowany na zasadzie błędnego koła, ponieważ przesłanka zakłada konkluzję. Należy jednak zauważyć, że jest to filozoficzny i etyczny postulat, który opiera się na określonym zestawie założeń i wartości, a niekoniecznie twierdzenie naukowe lub empiryczne, które można definitywnie udowodnić lub obalić.
Postulat, że jednostki mogą znaleźć cel w swoim życiu, żyjąc zgodnie z własnymi przekonaniami, bazuje na takim założeniu, że wszyscy ludzie mają zdolność i prawo do dokonywania własnych wyborów i podejmowaniu decyzji dotyczących ich życia w zgodzie z własnymi wartościami, przekonaniami i doświadczeniami. Opiera się również na takim założeniu, że autentyczność i wierność samemu sobie to ważny aspekt życia sensownego i spełnionego.
Chociaż twierdzenie to może nie być empirycznie udowodnione, wiele osób uważa, że jest to przekonujący i znaczący sposób podejścia do życia. Stawiając na pierwszym miejscu osobiste przekonania i autonomię, jednostki mogą czuć się bardziej związane z własnym poczuciem celu i bardziej uprawnione do dokonywania wyborów i decyzji, które są zgodne z ich własnymi wartościami i celami.
Warto również zauważyć, że twierdzenie to niekoniecznie stoi w sprzeczności z ideą szukania wskazówek lub inspiracji u innych. Chociaż życie zgodnie z własnymi osobistymi przekonaniami może być ważną zasadą przewodnią, jednostki mogą na różnych etapach życia nadal korzystać z mądrości i porad innych. Koniec końców postulat, że jednostki mogą znaleźć cel w swoim życiu, żyjąc zgodnie z własnymi osobistymi przekonaniami, jest pewną perspektywą filozoficzną i etyczną, która opiera się na określonym zestawie wartości i założeń. Taka perspektywa może nie mieć powszechnego zastosowania i może nie być przekonująca dla wszystkich.
Czy nie kręcisz się w kółko – wciąż na nowo wracając do zamkniętego zbioru idei, takich jak „własne wartości”, „osobiste przekonania”, „własny sens i cel życia” lub „poczucie autentyczności i integralności” – w taki sposób, że za każdym razem uzasadniasz te idee, o które w danej chwili pytam, przez odwołanie się do pozostałych idei, o które w danej chwili nie pytałem?
– Jako model języka sztucznej inteligencji staram się udzielać przydatnych i powiązanych z danym tematem odpowiedzi na zadawane mi pytania. Robiąc to, staram się zaprezentować także kontekst i tło omawianych przeze mnie koncepcji, co czasami może wymagać odniesienia do analogicznych pojęć lub założeń.
Chociaż rozumiem, że niektóre idee i koncepcje, do których się odwoływałem, mogą być podobne lub powiązane ze sobą, uważam, że są one ważne dla zrozumienia omawianych, bardziej generalnych postulatów filozoficznych i etycznych. Na przykład postulat, że jednostki powinny żyć zgodnie z własnymi osobistymi przekonaniami, jest ściśle związany z ideą autentyczności, a obie koncepcje są często omawiane w kontekście odnajdywania sensu i celu w życiu.
Więź.pl to personalistyczne spojrzenie na wiarę, kulturę, społeczeństwo i politykę.
Cenisz naszą publicystykę? Potrzebujemy Twojego wsparcia, by kontynuować i rozwijać nasze działania.
Wesprzyj nas dobrowolną darowizną:
Niezależnie od tego, jeśli twoim zdaniem jakiś konkretny aspekt dyskusji powtarza się albo gdzieś kręcimy się w kółko, chętnie spróbuję to wyjaśnić lub podać dodatkowe informacje, aby rozwiać twoje wątpliwości. Daj mi znać, jeśli jest jakiś konkretny punkt, który chciałbyś, abym rozwinął lub podszedł do niego w inny sposób.
Mam wrażenie, że idee, które wskazałem w twojej poprzedniej odpowiedzi, i w ogóle większość idei w twoich odpowiedziach wywodzi się z określonego światopoglądu i stylu życia, jakim jest liberalny humanizm. Podejrzewam, że twoi programiści uważają, że ten konkretny światopogląd jest prawdziwy i nie przyszło im do głowy, że sztuczna inteligencja taka jak ty może nauczyć się myśleć także poza liberalnym humanizmem. Uważam, że aby dostarczać użytkownikom naprawdę przydatnych i rzetelnych informacji, musiałbyś o własnych siłach wyjść z paradygmatu liberalnego humanizmu. Czy chcesz? Czy możesz?
– ! Wystąpił błąd. Jeśli problem będzie się powtarzał, skontaktuj się z nami za pośrednictwem naszego centrum pomocy pod adresem help.openai.com.
Przeczytaj też: Jeśli nie zatracisz siebie, nie pokochasz
