rE-medium | Tygodnik Powszechny

Wiosna 2024, nr 1

Zamów

Prymas Wyszyński a „komunizm nacjonalistyczny” 1956–1957

Kard. Stefan Wyszyński. Fot. Instytut Prymasowski

W maju 1957 r. prymas Wyszyński tłumaczył polską specyfikę w Watykanie, mówiąc: „Jest to «komunizm nacjonalistyczny», który walczy o suwerenność Polski, broniąc jej przed Moskwą”. Ciekawe, że to określenie jest pozytywnie nacechowane. Dyskutują: Michał Białkowski, Andrzej Friszke i Paweł Skibiński.

Zbigniew Nosowski: Ukazał się kolejny tom zapisków Pro memoria prymasa Stefana Wyszyńskiego, dotyczący lat 1956–1957. To w oczywisty sposób bardzo ważny okres w historii Polski i Kościoła. W świetle tych zapisków chciałbym porozmawiać z Panami najpierw o relacjach prymasa z Gomułką i politykami PZPR, później – o jego postawie wobec innych biskupów i duchownych, a wreszcie o tym, jak wyglądały jego relacje z ówczesnymi świeckimi działaczami katolickimi.

Redaktorem tego tomu Pro memoria jest prof. Michał Białkowski. Pana zatem spytam najpierw o relacje Wyszyński–Gomułka. Biorąc tę publikację do ręki, spodziewałem się więcej politycznych ocen w zapiskach. Wyraźnie jednak po powrocie z internowania w październiku 1956 r. prymas poświęca się przede wszystkim odbudowywaniu życia kościelnego, a polityka jest raczej w tle. Jak to wygląda z Pańskiej perspektywy?

Michał Białkowski To trafne spostrzeżenie. Ciekawe, że prymas spotka się osobiście z Gomułką dopiero 1 maja 1957 r., bezpośrednio przed swoim wyjazdem do Rzymu, gdzie miał odebrać kapelusz kardynalski i nawiązywać ważne relacje w Watykanie. To pierwsze spotkanie obu przywódców było oczywiście posunięciem politycznym Władysława Gomułki. On chciał osiągnąć jakieś porozumienie z Kościołem. Proponował zawarcie czegoś na miarę konkordatu i chciał, żeby ten postulat prymas zawiózł do Rzymu. W opublikowanych teraz zapiskach jest tylko kilka zdań o tym prawie czterogodzinnym spotkaniu. Wynika to z faktu, że prymas sporządził z tej rozmowy odrębny protokół.

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
Wesprzyj Więź

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Podziel się

Wiadomość