Abp Gądecki: Kościół został potraktowany gorzej niż przedsiębiorstwa

W Katolickiej Agencji Informacyjnej ukazał się artykuł przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Stanisława Gądeckiego. Hierarcha pisze o potrzebach ewangelizacyjnych po pandemii. Przede wszystkimi jednak ostro krytykuje działania rządu wobec Kościoła w Polsce.

„Próbując opisać duszpasterstwo Kościoła katolickiego w czasie i po pandemii, najpierw trzeba zwrócić uwagę na bezprecedensowe potraktowanie Kościoła przez państwo” – tymi słowami zaczyna się tekst abp. Stanisława Gądeckiego opublikowany przez KAI w czwartek rano.

Jak pisze metropolita poznański, „państwo jednostronnie zawiesiło wszelkiego rodzaju zgromadzenia, na skutek czego Msze święte i nabożeństwa stały się po większej części niedostępne dla wiernych. Nic podobnego nie wydarzyło się w dwutysiącletniej historii Kościoła. Nie wydarzyło się też podczas wojen, bombardowań czy w czasach zarazy, często dotykającej ludność naszego kraju. Dokonano w ten sposób aktów, które do tej pory przysługiwały na mocy prawa kanonicznego tylko władzy kościelnej, i tylko z najpoważniejszych przyczyn”.

Działania państwa wobec Kościoła według abp. Gądeckiego przypominało kościelny interdykt (kara polegająca na zakazie sprawowania określonych funkcji), obejmujący teren całego kraju. „Kościołowi został narzucony sposób postępowania w materii religijnej” – dodał przewodniczący KEP. I zastanawiał się: „Uprawnione jest pytanie: czy takie działanie nie pozostaje w sprzeczności z Konstytucją RP oraz Konkordatem?”.

Abp Gądecki przypomniał to, o czym politycy opozycji i działacze społeczni mówili od dawne: „Radykalne ograniczenia swobód obywatelskich – w świetle Konstytucji – mogą być zastosowane jedynie po wprowadzeniu stanu nadzwyczajnego. Jej art. 228 głosi, że »W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej«. A stan taki może być wprowadzony »tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości«”.

Abp Gądecki przypomniał też kilka artykułów konkordatu. Art. 1, który mówi: „Rzeczpospolita Polska i Stolica Apostolska potwierdzają, że Państwo i Kościół Katolicki są – każde w swej dziedzinie – niezależne i autonomiczne oraz zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i we współdziałaniu dla rozwoju człowieka i dobra wspólnego”.

Art. 5: „Przestrzegając prawa do wolności religijnej, Państwo zapewnia Kościołowi Katolickiemu, bez względu na obrządek, swobodne i publiczne pełnienie jego misji, łącznie z wykonywaniem jurysdykcji oraz zarządzaniem i administrowaniem jego sprawami na podstawie prawa kanonicznego”.

A także art. 8 o wolności kultu: „Rzeczpospolita Polska zapewnia Kościołowi Katolickiemu wolność sprawowania kultu”; „organizowanie kultu publicznego należy do władzy kościelnej zgodnie z przepisami prawa kanonicznego i z zachowaniem odpowiednich przepisów prawa polskiego”; „miejscom przeznaczonym przez właściwą władzę kościelną do sprawowania kultu i grzebania zmarłych Państwo gwarantuje w tym celu nienaruszalność”.

Prowadzi to abp. Gądeckiego do wniosku, że „z prawnego punktu widzenia, polskie państwo nie zachowało w tym przypadku autonomii (suwerenności) Kościoła. Księża i wierni mają przecież prawo bronić się przed ingerencjami w życie religijne, a świątynie zgodnie z prawem – jako miejsca święte – winny cieszyć się autonomią”.

Przewodniczący episkopatu krytykuje rząd za sposób komunikacji z Kościołem: „Często było to tylko poinformowanie o podjętych uprzednio decyzjach, na kilka godzin przed ich ogłoszeniem”. Skarży się na brak dialogu i konsultacji. Pisze, że „mimo gwarancji konstytucyjnych i konkordatowych Kościół został potraktowany gorzej niż przedsiębiorstwa handlowe; jako dziedzina niekonieczna do życia”.

„Rządy z przeszłości nigdy nie ośmieliły się nałożyć na Kościół tak drastycznych zakazów, okazując w ten sposób znikomy respekt dla Kościoła i jego roli w życiu społecznym” – twierdzi abp Gądecki.

Metropolita poznański przyznaje, że Kościół przystał na decyzje władz, ale „rzecz wymaga poważnej analizy i wyciągnięcia właściwych wniosków na przyszłość, w trosce o dobro demokracji, w której zasada poszanowania wolności religijnej ma duże znaczenie”.

„Ponadto – pisze abp Gądecki – obostrzenia sanitarne obowiązujące w świątyniach podczas pandemii wywołały uzewnętrznienie antykościelnych emocji. Prośby o interwencję w kościołach składali najczęściej ludzie nieprzychylni Kościołowi. Tym samym osobom nie przeszkadzały jednak kolejki do kas w supermarketach i widząc je, nie dzwonili na policję”.

W artykule został przywołany przykład orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w Genewie, który uchylił obowiązujący w kantonie od 1 listopada całkowity zakaz zgromadzeń religijnych. „Uznano to za naruszenie wolności wyznania i uchybienie względem zasady proporcjonalności. Członkowie trybunału uznali, że władze kierowały się interesem publicznym, mogły jednak zastosować środki mniej drastyczne, bez naruszania podstawowych swobód obywatelskich. Z kolei francuska Rada Stanu (Conseil d’État) orzekła w ub.r. dwukrotnie, że ograniczenia nałożone na kościoły podczas pandemii koronawirusa były nieproporcjonalne do zagrożenia i naruszyły zasady swobody kultu religijnego”.

Abp Gądecki pisze także o „kryzysie wiary wywołanym pandemią”, w tym o „dechrystianizacji kultury, postępującym permisywizmie moralnym i ideologii gender”, o błędnych poglądach teologicznych dotyczących eucharystii, o radykalizacji kaznodziejów oraz o księżach celebrytach, którzy zajmują się głównie prezentacją siebie, np. w kuchni. Jednocześnie – pisząc o kryzysie wiary i Kościoła – nie wspomina skandalach o wykorzystywania seksualnego przez duchownych.

„Po tym co przeszliśmy – niezbędny jest olbrzymi wysiłek ewangelizacyjny” – kończy abp Gądecki.

KAI, JH

Przeczytaj także: „Dla czystego wszystko jest czyste”. Dominikańskie historie prawdziwe