Twórca sierocińców w Kamerunie ks. Dariusz Godawa w śledztwie „Gazety Wyborczej”

„Gazeta Wyborcza” opublikowała dziś pierwszy odcinek międzynarodowego dziennikarskiego śledztwa o działalności byłego dominikanina ks. Dariusza Godawy, twórcy sierocińców w Kamerunie – „Pan życia i śmierci”.

Autorzy tekstu – Piotr Żytnicki i Jędrzej Pawlicki, współpraca: Léa Raoule – przywołują sytuację z 14 maja 2009 r. w mieście Bertoua we wschodnim Kamerunie. W wyniku nocnej ulewy zawalił się niewielki betonowy budynek, a jego betonowe bloki zabiły dwóch nastolatków zamkniętych w toaletach. Jak ustaliła policja, tkwili w nich za karę, bo nie nakarmili psów ks. Godawy. 

Według dziennikarzy szef sierocińca – wówczas jeszcze dominikanin – wyszedł za kaucją i zdołał wrócić do Polski „pod pretekstem choroby”. Do Kamerunu wyjechał jednak po dwóch latach i założył nowy sierociniec, tym razem w Jaunde. Tekst dziennikarzy „Wyborczej” dotyczy głównie warunków, jakie panowały w tej placówce.

Opisała je na początku 2013 r. prowincjałowi dominikanów ojcu Krzysztofowi Popławskiemu Anna Sobków, wolontariuszka, która spędziła u boku ks. Godawy trzy miesiące. Żytnicki i Pawlicki twierdzą, że jej „pismo zakon zamknie w tajnym archiwum”. Sobków przekazała je dziennikarzom i potwierdziła swoją relację.

Była wolontariuszka informuje, że dzieci wstają przed 5 rano, sprzątają, uczestniczą w mszy i idą do szkoły; pracują: noszą wodę ze studni, piorą ubrania i gotują posiłki dla siebie i dla psów ks. Godawy; potem, do późnego wieczora, odrabiają lekcje. Jedzą raz dziennie, wieczorem, najczęściej maniok, ryż z fasolą, bataty. Ks. Godawa, jego współpracownicy i goście jedzą przy stole, dzieci – na podłodze. Od dorosłych podopieczni dostają resztki. Sobków relacjonuje, że Godawa jada owoce, warzywa i mięsa, przygotowywane przez osobistą kucharkę, a dzieci nie otrzymują nawet owoców. Czasami za karę nie jedzą wcale.

„Normalnym zachowaniem było dawanie resztek dzieciom. Na przykład, gdy ojciec zjadł rybę i zostały ości, resztki głowy, wołał: »Kto chce rybę?«. Wtedy dzieci na wyścigi biegły. Podobnie ze skorupami po krewetkach czy kośćmi po mięsie. Dla mnie było to upokarzające, mówiłam o tym, ale riposta była taka, że to normalne, a ja nie znam się po prostu na zwyczajach” – napisała Sobków w cytowanym w materiale „Wyborczej” sprawozdaniu dla prowincjała. „Psy, przynajmniej szczeniaki, były lepiej karmione od dzieci. Dla nich była kupowana specjalna, zagraniczna karma” – dodała. Ks. Godawa miał tłumaczyć swoje zachowanie wymogami kontekstu kulturowego.

Dominikanin – jak wynika ze sprawozdania – „zachowuje się w stosunku do dzieci jak pan i władca, nie jak opiekun, a tym bardziej zakonnik. Nigdy nie chwali. Z młodszymi nie rozmawia, a jeśli już, to tylko wrzeszczy. Nie wchodzi do pokojów, bo mówi, że tam śmierdzi. Na to, że nigdy nie pogłaszcze czy przytuli, ma odpowiedź: »Przynajmniej mnie nie posądzą, że kogoś molestuję«. Mówi, że trzeba ich kołkiem po łbie walić każdego dnia, a i tak nic nie zrozumieją”.

Dziennikarzom Sobków dodaje, że o dzieciach powiedział jej: „Gdzie ja je kocham? Ja ich nawet nie dotykam. Ja się ich brzydzę”. Opowiada o sytuacjach, gdy ks. Godawa wraz z polskimi turystami i darczyńcami chodził do nocnych klubów ze striptizem.

Do sytuacji odnosi się w tekście troje świadków. Dwie osoby nie podważają faktów opisanych przez Sobków. Jedna jest zdania, że to była wolontariuszka „nie potrafiła pracować w grupie”. 

O. Popławski spotkał się z Sobków w maju 2013 r. i według jej relacji miał powiedzieć, że „wszystko rozumie, dominikanie wiedzą, że to nie jest w porządku”, ale jednocześnie miał dodać: „No co my możemy zrobić?”. Ówczesnego prowincjała przekonała postawa ks. Godawy, zaangażowanego w troskę o dzieci. 

Z autorami tekstu „Wyborczej” spotkał się natomiast w kwietniu br. obecny prowincjał o. Paweł Kozacki. Miał im tłumaczyć: „Darek mówił, że nie zostawi tych dzieciaków, bo jak wyjedzie, to jego dzieło upadnie. Wysłaliśmy mu wezwania do powrotu do Polski. Potem usunęliśmy go z zakonu, ale nie z powodu dzieci”.

W połowie kwietnia o. Kozacki opublikował oświadczenie: 

„W ostatnim czasie docierają do mnie pytania o aktualny status Dariusza Godawy – misjonarza w Kamerunie. Oświadczam zatem, że nie jest on już dominikaninem i używanie przez niego habitu lub skrótu OP po nazwisku jest bezprawne. 

Jednocześnie informuję, że 23 czerwca 2014 roku rozpocząłem starania zmierzające do wyjaśnienia kwestii braku przejrzystości prawnej i finansowej prowadzonych przez Dariusza Godawę działań. Wobec braku realnego wpływu na aktywność ojca Dariusza oraz nie znajdując woli współpracy z jego strony, Rada Polskiej Prowincji Dominikanów zadeklarowała 27 października 2015 roku, że przebywa on poza Zakonem bezprawnie i wezwała go do powrotu do Polski. Dalsze czynności doprowadziły do decyzji generała Zakonu, o. Bruno Cadoré OP z dnia 15 kwietnia 2019 roku, potwierdzonej przez watykańską Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego z 13 maja 2019 roku, w wyniku której Dariusz Godawa został ostatecznie wydalony z Zakonu Kaznodziejskiego”.

Do publikacji „Wyborczej” odnieśli się w dyskusjach na Facebooku inni dominikanie. 

„Powody wydalenia z zakonu Godawy podane przez prowincjała wszystkim braciom w mailu pozwalają mi mieć brak zaufania do Godawy – napisał Maciej Biskup OP. – W jego sprawie od lat interweniowali do polskich dominikanów francuscy dominikanie, którzy mają w Kamerunie misję od dawna. Nasza misja tam, z punktu widzenia prawa i zwyczajów zakonnych, była nielegalna partyzantką, bo bez porozumienia z generałem zakonu i bez porozumienia z francuskimi dominikanami pracującymi tam oficjalnie”.

Tomasz Dostatni OP: „Smutny to tekst, jestem zażenowany… i zastanawiam się, czy to tylko i aż skandal, czy coś u nas u dominikanów nie działa w Polsce… smutno mi. Mogę w swoim imieniu powiedzieć przepraszam…”.

Ks. Godawa odmówił rozmowy z autorami artykułu. Zapowiada wydanie oświadczenia. W kolejnych dniach „Wyborcza” opublikuje następne części śledztwa, między innymi o finansach.

JH

Przeczytaj także: Przestańmy uważać dzieci za własność