Rektor KUL odpowiada na pytania „Więzi”

W ubiegłym tygodniu upubliczniliśmy cztery pytania, które rektorowi Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ks. prof. dr. hab. Mirosławowi Kalinowskiemu starał się zadać naczelny „Więzi” Zbigniew Nosowski – bez reakcji z drugiej strony. Dziś odpowiedzi na nasze pytania otrzymaliśmy od rzeczniczki prasowej KUL Moniki Stojowskiej. Publikujemy je bez komentarza. Do sprawy wrócimy.

Pytanie 1.

Minister Przemysław Czarnek, będący profesorem KUL, przyznał kilku czasopismom związanym z KUL zaskakująco wysokie pozycje w rankingu naukowych czasopism punktowanych (także tym, w których sam publikował). Czy taka sytuacja to powód do radości czy raczej zmartwień dla rektora uczelni?

Czy w tej sytuacji – aby oddalić podejrzenia o swoisty nepotyzm – władze KUL nie powinny wystąpić do ministra edukacji i nauki o korektę tej decyzji? Przywołam w tym kontekście ważny fragment z Konstytucji o Kościele w świecie współczesnym. II Sobór Watykański stwierdził, że Kościół „nie pokłada swoich nadziei w przywilejach ofiarowanych mu przez władzę państwową; co więcej, wyrzeknie się korzystania z pewnych praw legalnie nabytych, skoro się okaże, że korzystanie z nich podważa szczerość jego świadectwa”.

Czy analogicznie KUL – w trosce o szczerość swego świadectwa – nie powinien zrezygnować z przywilejów ofiarowanych mu przez władzę państwową i wyrzec się korzystania z pewnych praw, nawet legalnie nabytych?

Odpowiedź

Minister Edukacji i Nauki podejmuje autonomiczne decyzje w różnych obszarach, które są w jego kompetencji, także te związane z czasopismami naukowymi oraz ich punktacją. Ponadto konsultuje się z ekspertami z poszczególnych dziedzin, reprezentującymi różne ośrodki naukowe. Nie jest rolą i kompetencją rektora KUL, ani rektorów innych uczelni, wpływanie na jakiekolwiek ustalenia oraz decyzje Pana Ministra.

Spójrzmy z szerszej perspektywy na tę sytuację. Owszem, pojawiły się w przestrzeni publicznej głosy krytyczne dotyczące listy punktowanych czasopism. Tego typu wiadomości zawsze wzbudzały i będą wzbudzać polemikę w środowiskach naukowych. Należy wziąć pod uwagę fakt, że dotychczasowa punktacja wprowadzona w 2018 r. wraz z reformą szkolnictwa wyższego (z późniejszymi zmianami) w żaden sposób nie odzwierciedlała potencjału polskiego środowiska teologicznego i jakości wydawanych czasopism teologicznych, niesłusznie „deprecjonując” je w relacji do czasopism z zakresu innych dziedzin naukowych.

Wprowadzone przez MEiN poprawki na liście czasopism punktowanych w naszej opinii zmierzają do w przywrócenia równowagi w doniosłości dyscyplin naukowych. Działanie Ministra usuwa zjawisko dyskryminacji teologii, czy nauk humanistycznych oraz społecznych, których wartość jest bezsprzecznie uznawana przez najważniejsze ośrodki badawcze na całym świecie. Jednocześnie wprowadzone zmiany nie są niekorzystne dla innych dyscyplin naukowych, gdyż np. nauki teologiczne nie konkurują z nimi w ewaluacji jakości działalności naukowej. Teologia bowiem, odkrywając prawdę o Bogu i człowieku, pozwala zrozumieć ostateczne odniesienie i sens ludzkiego życia, jego dążeń i wartości, którymi się kieruje. Polscy teologowie tworzą najsilniejsze środowisko w Europie, mogą się poszczycić wieloma osiągnięciami.

Częściowe podniesienie punktacji polskich czasopism teologicznych, ale także humanistycznych jest docenieniem siły i jakości badań naukowych prowadzonych przez polskich teologów i innych naukowców wymienionych dziedzin. Służy to przede wszystkim dalszemu rozwojowi tych dziedzin nauki. Każde czasopismo – bez względu na afiliację, jest miejscem publikacji wyników badań prowadzonych przez naukowców reprezentujących ośrodki akademickie.

Pytanie 2.

Ks. dr hab. Alfred Marek Wierzbicki otrzymał w ubiegłym tygodniu prestiżową nagrodę „za wagę i odwagę postawy i słowa w nauczaniu, w publicystyce, w poezji – i w życiu”. Podczas ceremonii wręczenia nagrody często wspominano Katolicki Uniwersytet Lubelski jako macierzystą uczelnię laureata (m.in. w mojej laudacji). Wydarzenie odbiło się głośnym echem w mediach różnych nurtów polskiego życia publicznego. Obszerną depeszę na temat wręczenia nagrody zamieściła Katolicka Agencja Informacyjna. Informowało o niej także Polskie Radio.

Dlaczego zatem na stronie internetowej KUL nie ma informacji o tym wydarzeniu? Czy to prawda, że decyzja o pominięciu na stronie KUL informacji o nagrodzie dla ks. Wierzbickiego zapadła w najwyższym kierownictwie uczelni?

Odpowiedź

Zgodnie z przyjęta polityką informacyjną – Rzecznik prasowy współpracujący z zespołem prasowym informuje za pośrednictwem strony uniwersytetu o sukcesach pracowników oraz studentów KUL, które są bezpośrednio związane z pracą naukową, dydaktyczną (w przypadku studentów również z osiągnięciami w sporcie) na rzecz uniwersytetu lub agend z nim związanych.

Ks. dr hab. Alfred Wierzbicki jest pracownikiem Wydziału Filozofii KUL, gdzie prowadzi konkretne zajęcia programowe, a nagroda PEN Club wiązała się z działalnością wykraczająca poza domenę jego działalności na  KUL.

Wielu pracowników KUL osiąga sukcesy w różnych dziedzinach często niezwiązanych bezpośrednio z ich pracą na KUL. O wielu z tych osiągnięć dowiadujemy się z mediów, o niektórych na drodze nieoficjalnej. I każdemu z nich należą się gratulacje, bo indywidualne osiągnięcia powinny wzmacniać postawy i szerzyć wartości drogie z punktu widzenia misji Uniwersytetu.  

Pytanie 3.

W ubiegłym tygodniu ogłoszono likwidację Uniwersytetu Otwartego KUL. Celem tej placówki było otwieranie uczelni na szerokie grono odbiorców, poczynając od małych dzieci aż po osoby w wieku dojrzałym. Jakie są powody tej decyzji?

Odpowiedź

Likwidacja Uniwersytetu Otwartego wynika z wprowadzenia nowego regulaminu organizacyjnego KUL, w tym utworzenia Akademii Nowoczesnych Mediów i Komunikacji KUL, której jednym z zadań jest poszerzenie, wzbogacenie oferty dla młodzieży oraz seniorów.

Wierzę, że poprzez wykorzystanie potencjału m.in. Uniwersyteckiego Centrum Medialnego, ale także dzięki licznym porozumieniom o współpracy z podmiotami zewnętrznymi i partnerami Uniwersytetu, dotrzemy do nowej grupy odbiorców. Akademia Nowoczesnych Mediów i Komunikacji KUL wykorzysta potencjał dydaktyczny między innymi poprzez organizowanie warsztatów i zajęć realizowanych w ramach projektów dla młodzieży, a także osób starszych. Możliwości jest wiele, ale najistotniejsze jest to, że naszym zamiarem jest dotarcie do jeszcze większej grupy, o której rozmawiamy. 

Pytanie 4.

W ostatni czwartek abp Andrzej Dzięga odwołał – oskarżanego od ponad ćwierć wieku o wykorzystywanie seksualne osób małoletnich, a wciąż nietykalnego i dotychczas hołubionego przez siebie (a zmarłego wczoraj) – ks. Andrzeja Dymera z funkcji dyrektora szczecińskiego Instytutu Medycznego im. Jana Pawła II. Sprawa również ma związek z KUL-em, nie tyle ze względu na abp. Dzięgę, który przez wiele lat był wykładowcą lubelskiej uczelni, ile z racji faktu, że obrońcą ks. Dymera jest aktualny prorektor KUL, ks. prof. dr hab. Mirosław Sitarz.

Pisząc cykl reporterski „Przeczekamy i prosimy o przeczekanie”, kilkakrotnie zwracałem się do ks. Sitarza – jako obrońcy oskarżonego i cenionego prawnika kanonisty – z prośbą o rozmowę na temat przyczyn przewlekłości procesu ks. Dymera i fachowy komentarz do tej kwestii. Prosiłem go również o pomoc w nawiązaniu kontaktu z ks. Andrzejem Dymerem. Niestety wszystkie moje prośby pozostały bez jakiejkolwiek odpowiedzi.

Jako człowiek, któremu dobro Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego leży na sercu, obawiam się, że fakt, iż prorektor KUL – odpowiedzialny m.in. za misję uniwersytetu – uchyla się od odpowiedzi w sprawie mocno obecnie poruszającej opinię publiczną, może źle wpływać na wizerunek uczelni. Chciałbym więc spytać: czy mógłby Ksiądz Rektor skutecznie wpłynąć na swojego zastępcę, aby zechciał ze mną w tej sprawie porozmawiać?

Odpowiedź

Twierdzenia Pana Redaktora, o istnieniu sprawy, która ma „związek z KUL-em” mogę rozumieć tylko jako postawienie następującego pytania: czy pełnienie funkcji prorektora KUL przez ks. prof. dr. hab. Mirosława Sitarza wpływało w jakikolwiek sposób na wykonywanie przez niego roli adwokata w procesie kanonicznym? Proszę mi pozwolić, że zamiast odpowiedzieć wprost, zacytuję kanon 1489: „Adwokaci i pełnomocnicy, którzy z powodu podarunków lub obietnic albo z jakiegokolwiek innego motywu sprzeniewierzyli się swojemu urzędowi, powinni zostać zawieszeni od wykonywania obrony, a także ukarani grzywną lub innymi stosownymi karami”. 

Niestosownym należałoby nazwać zachowanie obrońcy, który występując w procesie karnym dopuszczałby się komentarzy na temat przewlekłości postępowania. To przecież zrozumiałe, że takie oceny wychodziłby daleko poza rolę, jaką  obrońcy przypisuje się w procesie karnym. Z pewnością nie da się przecenić roli doktryny i komentarzy prawniczych odnoszonych się do przepisów prawa, czy też orzecznictwa sadowego. Jednakże trudno byłoby odnaleźć pośród renomowanych praktyków prawa takich, którzy komentują przebieg procesu lub orzeczenia sądu, w sprawach, w których występują w roli obrońcy. Natomiast nie potrafię odnieść się do oczekiwania Pana Redaktora, zgodnie z którym obrońca miałby udostępnić kontakt do swojego klienta. Wydaje się, że to wola oskarżonego powinna być w tej kwestii rozstrzygająca. 

Dziękuję Panu Redaktorowi za słowa o działaniu dla dobra Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z pewnością istnieje wiele sposobów w dążeniu do osiągania dobra Uniwersytetu. Ocena trafności wyboru drogi, którą obrał Pan Redaktor dla realizacji tego celu, z pewnością nie leży w zakresie moich kompetencji. Ja staram się, żeby droga, którą sam wybieram, pozostawała w zgodzie z moim sumieniem i poczuciem, że godnie realizuję powierzoną mi misję.  

Szacunek, z którym zawsze myślę na temat  opinii publicznej, często każe mi się zastanawiać nad wielką odpowiedzialnością tych, którzy zajmują się jej kształtowaniem. Jestem przekonany, że prezentowanie postawy zgodnej z oficjalną nauką Kościoła podczas wykonywania swoich codziennych obowiązków zawodowych, nadaje moim myślom i działaniom właściwy kierunek. Dlatego właśnie nie pójdę za radą Pana Redaktora, który zachęca mnie jako Rektora KUL do wywierania wpływu na prorektora, w sprawach, z którymi administracja Uniwersytetu nie ma nic wspólnego. Za to odsyłam do treści oficjalnych wypowiedzieć przedstawiciela KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, które wyrażają postawę troski o Kościół, w tej jakże trudnej sprawie. Jednocześnie wyrażam współczucie dla pokrzywdzonych, dla ich bólu i cierpienia, na które nie powinno być przyzwolenia.