Wydana przez Więź „Zagłada cmentarzy żydowskich” najlepszą magisterką o PRL 2020

Przyznawaną przez redakcję „Polityki” nagrodę za najlepszą pracę magisterską o PRL otrzymał tym razem Krzysztof Bielawski. Jego praca ukazała się w Wydawnictwie Więź jako „Zagłada cmentarzy żydowskich”.

Wczoraj poznaliśmy zwycięzcę szóstej edycji Nagrody im. Rakowskiego za najlepszą pracę magisterską o PRL. Praca pt. „Destrukcja cmentarzy żydowskich na terenach obecnej Polski po 1933 roku” została obroniona w ubiegłym roku pod kierunkiem dr. hab. Augusta Grabskiego na Uniwersytecie Warszawskim w Instytucie Historycznym. A w tym roku ukazała się nakładem Wydawnictwa Więź pt. „Zagłada cmentarzy żydowskich”.

Prześledzona przez Bielawskiego historia niszczenia cmentarzy żydowskich w Polsce ukazuje swoje niepokojące karty: jeszcze do niedawna powszechne było przypisywanie dewastacji nekropolii żydowskich jedynie lub głównie Niemcom podczas drugiej wojny światowej. W rzeczywistości istotny udział w tych działaniach ma także miejscowa ludność oraz powojenne państwo polskie.

Przytoczone i udokumentowane zdjęciami przykłady nowych zastosowań, jakie wymyślono dla macew, np. przerobienie ich na płyty chodnikowe lub tarczę szlifierską, mają w sobie wstrząsającą moc.

– W procederze niszczenia żydowskich cmentarzy uczestniczyło nie mniej niż kilkadziesiąt tysięcy Polaków – mówi Bielawski w rozmowie Anny Kilian.

Jego pracę wybrało jury nagrody, którą w 2015 r. redakcja „Polityki” ustanowiła wraz z rodziną swojego długoletniego redaktora naczelnego Mieczysława F. Rakowskiego, w składzie: dr Barbara Klich-Kluczewska (UJ), prof. Jerzy Kochanowski (UW), prof. Marcin Kula (Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie), prof. Wiesław Władyka – przewodniczący (UW i „Polityka”) oraz red. Marian Turski („Polityka”).

Do ścisłego finału zakwalifikowały się także prace:

„Archiwum rewolucji, rewolucyjne archiwum. Biografie pamięci i zapomnienia Róży Luksemburg” Klaudii Hartung-Wójciak; „Upamiętnienie Żołnierzy Wyklętych na Białostocczyźnie w kontekście konfliktu pamięci zbiorowej oczami internautów” Doroty Choińskiej; „Budowanie państwa prawa. Nowelizacja z 29 grudnia 1989 r. Konstytucji PRL” Przemysława Brzuszczaka; „Praca i życie codzienne myszkowskich robotników przemysłowych w okresie PRL” Kingi Tyras; „Przedstawianie stanu wojennego w narracjach historycznych i prasowych” Jakuba Krupy oraz „Rozbrajanie społeczeństwa polskiego po II wojnie światowej” Mateusza Balcerkiewicza.

JH