Jesteśmy nie klientami księży, lecz „domownikami Boga” [Korepetycje z Ewangelii, cz. 3]

Chrześcijanin to nie podopieczny „kapłanów”, uzależniony od ich usług.

Jeden z proroków nowej „wiosny Kościoła”, brat Roger z Taizé, powtarzał, że wiara jest czymś bardzo prostym, „tak prostym, że dla wszystkich dostępnym”. Nie chciał przez to negować powagi dręczących wielu ludzi pytań i wątpliwości ani lekceważyć teologii. Chodziło mu o bliskość Boga, na którego otwiera nas już sama tęsknota za sensem życia, oraz najmniejszy nawet akt zaufania słowom Ewangelii.

W wierze można zrobić pierwszy krok niewiele wiedząc, mało rozumiejąc i bynajmniej nie czując się pewnym swego wyboru. Wystarczy wręcz okruch nadziei i bezradna prośba: „Pomóż memu niedowiarstwu!” (Mk 9,24).

Jeśli karmimy się sakramentem komunii (jednoczenia), to również po to, żeby samemu stawać się sakramentem Chrystusa dla bliźnich i przyjmować ich jako Jego (być może nieco gorzki w smaku) sakrament

Marek Kita

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Lecz jeśli wiara zaczyna się od „prostego pragnienia Boga” i urzeczenia Chrystusem, to Eklezja-Kościół jako „misterium jednoczenia” (le mystère de la communion) ma początek w więzi łączącej przysłowiowe „dwie albo trzy” osoby (por. Mt 18,20), decydujące się zaufać Jezusowi i powierzyć Mu życie. Kościół również okazuje się czymś w istocie prostym.

Rzeczywista obecność Chrystusa

W tym miejscu porządny rzymski katolik może poczuć niepokój. Czy tworzone oddolnie „chrześcijańskie wspólnoty podstawowe” – grupy sąsiadów lub znajomych, których łączy szukanie w Ewangelii inspiracji dla życia codziennego i wspieranie się nawzajem – rzeczywiście są już Kościołem? Jak można mówić o Kościele bez obecności księdza, celebrowania sakramentów, bez włączenia danej grupy w strukturę organizacyjną firmowaną przez biskupa (a najlepiej papieża)?

Powiedzmy od razu – nie chodzi o zerwanie z wielką społecznością kościelną ani o wzgardzenie jej świętymi obrzędami i wyświęconymi sługami. Jednak warto „wypłynąć na głębię” (por. Łk 5,4), uważniej wniknąć w przesłanie Ewangelii i zobaczyć, że „Gmina Zwołanych” jest na służbie „skupiania wokół Chrystusa wszystkiego w niebiosach i na ziemi” (por. Ef 1,10).

Zmartwychwstały Jezus jawi się w Nowym Testamencie jako wszechobecny „Chrystus kosmiczny” – przez Eklezję objawiający się w pełni, lecz jednocześnie „napełniający wszystko we wszystkim” (por. Ef 1,23). List do Kolosan przedstawia Go jako odpowiednik Archē, podłoża bytu poszukiwanego przez greckich filozofów: „wszystko przez Niego i dla Niego stworzono, i On jest przed wszystkim i wszystko w Nim trwa razem” (Kol 1,16-17).

W Listach Pawła mowa również o egzystowaniu osoby wierzącej „w Chrystusie” (2 Kor 5,17) – o tym, że chrzest mistycznie nas w Niego „ubiera” (por. Ga 3,27), otula Nim, że jesteśmy ogarnięci Jego rzeczywistością. Tak więc – przy całym znaczeniu sakramentów jako środków pielęgnowania więzi z Panem – wypada podkreślić, że chrześcijanin to nie podopieczny „kapłanów”, uzależniony od ich usług. Jesteśmy nie klientami księży, lecz „domownikami Boga” (Ef 2,19), mającymi do Niego „swobodny dostęp w zaufaniu” (Ef 3,12). „Potrzeba tylko jednego” – uważności na Jezusa rzeczywiście obecnego tu i teraz, żeby mieć „najlepszą cząstkę” z przygody wiary (por. Łk 10,42).

Tak, świętując przy stole Wieczerzy Pana, Eklezja odświeża się u swoich źródeł i wznosi się na szczyt smakowania „pierwszych plonów” Królestwa Bożego (por. Rz 8,23). Ale to królestwo realnie „kiełkuje i rośnie” pod powierzchnią całej rzeczywistości naszego życia (por. Mk 4,26-27). Chrystus „po prawicy Ojca” (por. Mk 16,19) jest wszechobecny jak Ojciec, a do tego pozostaje trwale „spokrewniony” ze światem, przenika go swą uduchowioną cielesnością i odradza (por. 1 Kor 15,45).

Sakrament ołtarza gruntuje w nas tę Jego ożywczą obecność, ale jej sobą nie ogranicza. Być Eklezją Chrystusa to być dobrym fermentem wtopionym w swe środowisko (por. Mt 13,33) – w ten sposób kościelny organizm społeczny rzeczywiście jest sobą, Ciałem Chrystusa, karmiącym ludzkość chlebem pojednania i winem przyjaźni.

Przyjmować Jego Ciało i Krew

Zatem rzeczywista obecność Chrystusa jest dosłownie wszędzie i przy całej wdzięczności Bogu za sakramenty, nie wolno lekceważyć Nowiny o rozdartej zasłonie sacrum (por. Mk 15,38; Hbr 10,20) i świętości przenikającej profanum.

Zgodnie z Ewangelią ważnym sakramentem Chrystusa są bliźni, rozmaicie pokaleczeni przez życie (i samych siebie), „bracia najmniejsi Syna Człowieczego” (por. Mt 25,31-46). Zapisana u Mateusza przypowieść o sądzie mówi o obecności Chrystusa w głodnych, spragnionych i obdartych – bez roztrząsania, czy aby nie są oni sami sobie winni. Mówi też o „będących w więzieniu”, bynajmniej nie sugerując, że chodzi o uwięzionych niewinnie.

Przyjmując takie osoby w obszar swojej uwagi i troski, otwierając się życzliwie na dzielenie radości i smutków nawet z tymi, którzy są dla nas trudni lub wręcz wrodzy (por. Rz 12,14-15), naprawdę „spożywamy Ciało i Krew Syna Człowieczego” (por. J 6,53). A jeśli karmimy się sakramentem komunii (jednoczenia), to również po to, żeby się samemu stawać sakramentem Chrystusa dla bliźnich i przyjmować bliźnich jako Jego (być może nieco gorzki w smaku) sakrament.

Tak, Eklezja naprawdę dzieje się – prawosławny teolog i biskup Ioannis Zizioulas nazwał Kościół „sposobem egzystowania” – tam, gdzie „dwaj albo trzej” (jakaś garstka przyjaciół Pana) dzielą się chlebem braterstwa i winem dobrej nadziei między sobą i z otoczeniem. Jeśli nie są po prostu towarzystwem wzajemnej adoracji, lecz towarzyszą reszcie świata (i reszcie Kościoła) z wrażliwością Dobrego Samarytanina, to tworzą Kościół „oddolnie”, a właściwie dają się jako Kościół tworzyć „odgórnie” (anōthen por. J 3,7). Kościelność takiej grupy „rodzi się z Ducha”, nawet jeśli miejscowa kuria „nie wie, skąd się to wzięło i ku czemu zmierza” (por. J 3,8).

Życie tworzy struktury, a nie odwrotnie

Przypomnijmy: fundamentem Eklezji jest Jezus ukrzyżowany i zmartwychwstały, który ani przed dramatem finalnej Paschy, ani tym bardziej po niej, nie zajmował się drobiazgową organizacją wspólnoty uczniów. Pracował za to nad ich relacją do Boga, siebie nawzajem i każdego człowieka, z którym się zetkną. Z litery religijnych praw wydobył ich ducha i zaprosił uczniów do otwarcia się na nadprzyrodzonego Suflera – „Ducha Prawdy” (por. J 16,13).

Czas na „wspólnoty podstawowe”, czytające Ewangelię w kontekście swego tu i teraz, bez przedzałożeń, z „prostotą gołębia” i z „przezornością węża” prześlizgujące się między prętami klatki systemu

Marek Kita

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Kościół zaczął się od ruchu o dość luźnej strukturze, gdzie wyraźnie zaznaczona była tylko odpowiedzialność jego macierzystej komórki, czyli Dwunastu. Nowy Testament przedstawia kształtowanie się struktury i dyscypliny kościelnej jako proces rozeznawania, w którym liczyło się zdanie szerokiej społeczności Eklezji (zob. Dz 6,1-7; 15,1-29), a sformułowane w klimacie kolegialności konkluzje mogła otwierać formuła: „Spodobało się Duchowi Świętemu i nam…” (Dz 15,28). Z Listów Pawła wyłania się obraz wielorakiej spontanicznej aktywności wewnątrz wspólnoty, tchnie z nich przekonanie o potrzebie szanowania zarówno autorytetu „starszyzny” (por. 1 Tes 5,12), jak i charyzmatycznej swobody każdego, kto czuje się zainspirowany do jakiejś formy „prorokowania” (por. 1 Tes 5,19-20).

Rzecz jasna, musiał potem nastąpić jakiś rozrost form i oczywiście zuchwalstwem byłoby myśleć, że Duch Święty nie miał z nim zupełnie nic wspólnego – podobnie jak naiwnością byłoby uważać, że jakiś nowy model organizacji Kościoła uniknie zagrożeń w postaci możliwych nadużyć, skostnienia, rutyny. Być może właśnie dlatego żadnych struktur, także tych „charyzmatycznych”, nie powinno się nadmiernie rozbudowywać. Kto wie, czy ideałem nie byłoby programowe uproszczenie schematu kościelnych „urzędów”, moderujących oddolne, mniej lub bardziej profetyczne inicjatywy. Pierwotny Kościół uczy, żeby na życie wiernych „nie nakładać obciążeń, poza tymi koniecznymi” (por. Dz 15,28).

W każdym razie Eklezji uwolnionej z autorytarnego systemu nie zaprojektujemy przy żadnym biurku ani nie wyłonimy jej formy z referendum poprzedzonego kłótniami. Z systemowego kryzysu wyciągnie nas tylko Duch Boży na linie uplecionej z modlitewnego wsłuchania w Słowo i refleksji nad doświadczeniami zaangażowania w praktyczną agapē, tworzenie dobrych więzi. Pora wrócić do ewangelicznego elementarza, do nowiny o wielkim Pojednaniu, do oferty „skąpania (baptisma) w Duchu Bożym”, do reguły miłości Boga i bliźniego.

Chyba czas na „wspólnoty podstawowe”, czytające Ewangelię w kontekście swego tu i teraz, bez przedzałożeń, z „prostotą gołębia” – oraz z „przezornością węża” prześlizgujące się między prętami klatki systemu, tego obecnego i każdego, który się marzy ideologom (por. Mt 10,16).

Przeczytaj także: Szantażowanie Ewangelią