Płacz ulgi jako wyrzut sumienia

Proste słowa, że Jezus nikogo nie odrzuca, stają się dla wierzącej osoby niebinarnej doświadczeniem bezwarunkowego przyjęcia. Tak niewiele trzeba.

Mój Bóg mieszka w płaczu. W śmiechu oczywiście też – uczestniczy przecież w prostych radościach ludzi. Ale piszę „w płaczu”, bo – jak wierzę – jest szczególnie blisko człowieka zranionego, stłamszonego życiem, osamotnionego. Jest tuż obok, gdy ten odkrywa się duchowo i z ulgą pozwala sobie na łzy. Nie, mój Bóg nie jest mścicielem, który oddaje złem za zło. Po prostu przytula skrzywdzonych, dzieląc z nimi bezradność i gorycz odrzucenia.

W netfliksowym dokumencie Marka Kozakiewicza „Jesteśmy idealni” jeden z wątków przedstawia niebinarną Gosię, katoliczkę żyjącą w związku z Werką, osobę, która wierzy w Boga, chodzi do kościoła, regularnie się modli. Tylko jest to dla niej coraz trudniejsze, bo zdaje sobie sprawę, że nie pasuje do Kościoła, czuje, że w tej wspólnocie niektórzy jej wręcz nienawidzą. Oberwało jej się już od księży za udział w marszu równości, usłyszała, że „homoseksualiści nie mają uczuć, to tylko pożądanie”. A na argument, że wszyscy są równi, jeden z duchownych rzucił jej w twarz: „Ty nie jesteś mi równa!”.

Na ekranie widzimy Gosię, jak podchodzi do konfesjonału i prosi dyżurującego w nim księdza o chwilę rozmowy. Tym księdzem jest Andrzej Luter (skądinąd asystent kościelny Towarzystwa „Więź”). Ich krótkie spotkanie odbywa się w zakrystii, to najbardziej poruszająca scena dokumentu. – Pan Jezus nie różnicuje. Niestety robią to ludzie, ludzie, którzy może nie wierzą w Boga, tylko wierzą w wiarę. Pan Bóg chce zbawienia wszystkich, niezależnie czy ktoś jest heteroseksualny czy homoseksualny, WSZYSTKICH. Jezus chce Ciebie zbawić, jak każdego człowieka – przekonuje ksiądz Luter.

Szukać mostów

Coś podobnego starał się przekazać kilkanaście dni temu na ekumenicznym nabożeństwie w Warszawie (z okazji Międzynarodowego Dnia Przeciw Homofobii, Bifobii i Transfobii) dominikanin z Łodzi, o. Maciej Biskup. – Jezus jest zraniony wszelką nietolerancją i pogardą. Jest także zraniony każdym odebranym sobie życiem z powodu szykan, wyśmiania, marginalizowania – zaznaczył.

Kiedy wiadomość o tym wystąpieniu pojawiła się w internecie, na przeora łódzkich dominikanów posypały się gromy ze strony współwyznawców, a do prowincjała natychmiast trafiły donosy z wyrazami oburzenia (i z kolei wyrazy wsparcia, jak oświadczenie ponad 100 katolików).

11 czerwca zakonnik udzielił wywiadu łódzkiej „Gazecie Wyborczej”. Przypomniał, że „Ewangelia i katechizm zachęcają do tego, żeby stawać w obronie kogokolwiek, kto jest dyskryminowany, doświadcza odrzucenia czy marginalizowania”, a to w Polsce bywa często losem osób LGBT+. „Odmawia im się praw do przeżycia swojego życia w taki sposób, jak je odczytują, w zgodzie ze swoim sumieniem”.

„Myślę, że przed Kościołem w Polsce stoi rzetelna rozmowa nie na poziomie ideologicznym, ale na poziomie naukowym, o podejściu do osób LGBT+. […] Należy szukać mostów między nauczaniem Kościoła a aktualną wiedzą naukową, psychologiczną” – przyznał o. Biskup.

Ta mowa jest okrutna

„Więź” od lat uczestniczy w debacie o podejściu Kościoła do osób LGBT+, powstało sporo tekstów i wywiadów, ukazała się świetna książka „Wyzywająca miłość” pod redakcją Cezarego Gawrysia i Katarzyny Jabłońskiej. Napisano już wiele na tych łamach o surowości katechizmowego języka („obiektywne nieuporządkowanie”, wezwanie do unikania „jakichkolwiek oznak niesłusznej [sic! – DJ] dyskryminacji”, „skłonności homoseksualne”, a nie „orientacja”). Jak pogodzić takie sformułowania z wiedzą, że orientacja seksualna ma podłoże m.in. biologiczne, a heteroseksualność nie może być uznana za jedyną właściwą?

Nie chcę wyważać otwartych drzwi. Zacytuję jedynie wypowiedź prof. Ireny Namysłowskiej z książki  „Od rodziny nie można uciec”. „Głoszona przez Kościół katolicki zasada: akceptujemy osoby homoseksualne, ale nie akceptujemy czynów homoseksualnych, budzi mój sprzeciw nie tylko jako psychiatry, ale również jako katoliczki. Według mnie w takim postawieniu sprawy jest pewna niesprawiedliwość, a nawet okrucieństwo” – podkreśla rozmówczyni Gawrysia i Jabłońskiej.

Nestorka polskiej psychiatrii zwraca uwagę, że „dla osoby wierzącej, której orientacja homoseksualna jest jasna i trwała, musi to być źródłem ogromnego konfliktu i cierpienia. Ten konflikt jest bardzo głęboki i trudny do rozwiązania. Z jednej bowiem strony jej seksualna tożsamość jest zaakceptowana, z drugiej zaś nie może być realizowana, nawet gdyby oznaczała trwały, dobry, czuły związek zgodny przecież z preferencjami biologicznymi”.

Niestety nie sposób powiedzieć, że są to w dzisiejszej Polsce stwierdzenia oczywiste, że ludzie nie stygmatyzują nikogo ze względu na jego orientację. Marzenie o tolerancyjnej Polsce i Kościele otwartym na każdego człowieka wciąż zderza się z bolesnym doświadczeniem wielu nastolatków i młodych osób LGBT+, wyśmiewanych i szykanowanych za swoją „inność”; obrażanych przez homofobiczne kazania czy groźne hasła wykrzykiwane przez uczestników corocznego „marszu niepodległości”…

Przyjęci bezwarunkowo

W trakcie majowego nabożeństwa o. Maciej Biskup odniósł się do słów Jezusa z Ewangelii – „Kto was przyjmuje, mnie przyjmuje” – i stwierdził: – Przyjmowanie to początek. Nie ma człowieczeństwa bez przyjmowania. Być człowiekiem nieprzyjętym to nigdy nie doświadczyć piękna człowieczeństwa. Także nasza wiara zaczyna się od tego, że zostaliśmy przyjęci bezwarunkowo, w czasie chrztu. Każde nieprzyjmowanie jest obrazoburcze. Każdy rodzaj nieprzyjęcia, każdy rodzaj dystansu, obcości świadomie wyrażanej, jest obrazoburczy, jest uderzeniem i w Boga, i w człowieczeństwo.

Długo jeszcze będziemy dyskutować, w jakim kierunku nauczanie Kościoła powinno się zmienić. Długo debatować nad kwestią potrzeby norm moralnych i głębokim sensem pojęcia grzechu. Trzeba jednak przy tym wszystkim pamiętać, że obok świata teorii filozoficznych i moralnych, obok światopoglądów i wojen kulturowych rozgrywa się dramatyczna często rzeczywistość konkretnych ludzi. Że słowa, które zdarza im się słyszeć z ust katolików, realnie ich odpychają i ranią. A tak niewiele trzeba, by było inaczej.

We wspomnianym filmie Kozakiewicza możemy zobaczyć, jak działa bezwarunkowe przyjęcie osoby, która czuła się radykalnie nieprzyjęta. Po rozmowie z księdzem Lutrem Gosia stoi przed kamerą i nie może powstrzymać łez. Zanosząc się płaczem, mówi: – Jak cały czas się czuje, że jest się złym człowiekiem, to fajnie po prostu usłyszeć, że może jednak nim nie jestem, i że Bóg mnie kocha. Po prostu dobrze jest to usłyszeć, bo bardzo, bardzo się bałam przez tak długi czas.

To płacz ulgi, płacz bycia przyjętym. Słuchając Gosi, zastanawiam się równocześnie, w jakim miejscu jest dziś Kościół w Polsce, skoro proste słowa księdza o tym, że Jezus nikogo nie odrzuca, odbierane są z taką ulgą, okazują się tak bardzo wytęsknione. Sytuacja pokazana w filmie powinna być wyrzutem sumienia dla wierzących. W tym płaczu mieszka Bóg.

Przeczytaj też: Miłość ojcowska nie stawia warunków