Przeprowadzane zmiany nie służą usuwaniu kogokolwiek z kart historii. Przywracają one spójność wystawie, która pokazuje specyfikę polskiego doświadczenia z fenomenem Polskiego Państwa Podziemnego na czele, prezentując ją na tle porównawczym – czytamy w liście podpisanym przez 163 sygnatariuszek i sygnatariuszy.
2 kwietnia 2024 r. prof. Rafał Wnuk przejął obowiązki dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Jedną z jego pierwszych decyzji było przywrócenie kształtu wystawy stałej do stanu sprzed kontrowersyjnej, wprowadzonej wbrew woli twórców, ingerencji ekipy dyrektora Karola Nawrockiego. Decyzja obecnego dyrektora wzbudziła różnorodne reakcje: pozytywne, ze względu na przywrócenie spójności wystawie, a także negatywne, gdyż wśród elementów usuniętych z wystawy były m.in. materiały dotyczące o. Maksymiliana Marii Kolbego czy rodziny Ulmów. Decyzję Rafała Wnuka krytykował m.in. wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.
Ostatecznie dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej wydała 29 czerwca komunikat, w którym przyznała, że dostrzega potrzebę znalezienia stosownego miejsca dla o. Kolbego i rodziny Ulmów na wystawie stałej. Zapowiedziała też, że takie miejsce znajdzie. Poniższa deklaracja jest głosem w debacie nad relacjami między polityką, historią i muzealnictwem.
Wyrażamy poparcie dla podejmowanych przez obecną dyrekcję Muzeum II Wojny Światowej (prof. Rafała Wnuka i dr. Janusza Marszalca) działań zmierzających w kierunku przywrócenia wystawie stałej kształtu, jaki miała ona w momencie otwarcia placówki przez prof. Pawła Machcewicza, pomysłodawcę i pierwszego dyrektora tej placówki, usuniętego ze stanowiska wkrótce potem przez rząd Prawa i Sprawiedliwości.
Przeprowadzane zmiany nie służą usuwaniu kogokolwiek z kart historii. Przywracają one spójność wystawie, która pokazuje specyfikę polskiego doświadczenia z fenomenem Polskiego Państwa Podziemnego na czele, prezentując ją na tle porównawczym.
Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec prowadzonej przez związanych z PiS polityków i dziennikarzy nagonki na twórców i obecne kierownictwo Muzeum. Na jej skutek otrzymują oni groźby oraz stykają się z przejawami agresji.
Z żalem dostrzegamy, że część liderów rządzącej koalicji, która doszła do władzy na fali sprzeciwu wobec tendencji autorytarnych poprzedników, nie tylko nie stanęła w obronie atakowanych badaczy, ale przyznała rację atakującym, poddając się „patriotycznemu” szantażowi emocjonalnemu ze strony PiS. Apelujemy do nich o wycofanie się z tego stanowiska i poszanowanie autonomii historii, kultury i nauki, które zapowiadali przed wyborami.
dr Magdalena Abraham-Diefenbach, Europejski Uniwersytet Viadrina, Frankfurt
prof. Natalia Aleksiun, University of Florida
prof. dr hab. Jolanta Ambrosewicz-Jacobs, Uniwersytet Jagielloński
dr Aleksandra Arkusz, Uniwersytet Jagielloński
dr Aleksandra Bańkowska, Instytut Historii PAN / Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
dr Alicja Bartuś, Oświęcimski Instytut Praw Człowieka
dr Valentin Behr, Centre national de la recherche scientifique
prof. Michael Bernhard, University of Florida
dr Łukasz Bertram, Instytut Studiów Politycznych PAN
Bogdan Białek, prezes honorowy Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, działacz opozycji demokratycznej w PRL
Krzysztof Bielawski, Uniwersytet Warszawski
Agata Bielińska, filozofka
Anna Bikont, reporterka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Michał Bilewicz, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
Beata Bińko, redaktorka
Seweryn Blumsztajn, dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Bartłomiej Błesznowski, Uniwersytet Warszawski
dr Michał Boni, polityk, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL
Krystyna Bratkowska, wydawczyni i redaktorka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
dr Maria Buko, University of Konstanz
dr hab. Paweł Bukowiec, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Krzysztof Burnetko, dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Piotr Byszewski, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Helena Chmielewska-Szlajfer, Akademia Leona Koźmińskiego / London School of Economics and Political Science
dr Jakub Chmielewski, Państwowe Muzeum na Majdanku
dr Robert Chudzik, portal „Historia BEZ KITU”
dr hab. Maria Ciesielska, historyczka medycyny
prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński, historyk
dr Andrzej Czyżewski, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr hab. Dobrochna Dabert, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza
dr Gábor Danyi, European Network Remembrance and Solidarity
dr Anna Delius, historyczka
dr Paweł Dobrosielski, Uniwersytet Warszawski
Tomasz Dostatni OP, publicysta
prof. dr hab. Barbara Engelking, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
prof. dr hab. Tadeusz Epsztein, Instytut Historii PAN
dr hab. Gregor Feindt, IEG Mainz
dr Maria Ferenc, Uniwersytet Wrocławski / Żydowski Instytut Historyczny
dr Agata Fijuth-Dudek, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
dr Piotr Filipkowski, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
dr hab. Mirosław Filipowicz, prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
prof. dr hab. Andrzej Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr Tomasz Frydel, United States Holocaust Memorial Museum (USHMM)
Cezary Gawryś, publicysta, b. redaktor naczelny miesięcznika „Więź”
Konstanty Gebert, publicysta, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Maciej Górecki, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
prof. Jan T. Gross, Princeton University (emeritus)
prof. Agnieszka Grudzińska, Université Paris Sorbonne
dr hab. Irena Grudzińska-Gross, Instytut Slawistyki PAN
prof. dr hab. Janusz Grzelak, Uniwersytet Warszawski (emeritus), działacz opozycji demokratycznej w PRL
Prof. dr Jörg Hackmann, Uniwersytet Szczeciński
dr Krzysztof Hagemejer, prof. Hochschule Bonn-Rhein-Sieg / wykładowca Collegium Civitas
Jerzy Halbersztadt, ICOM Polska, twórca i b. dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich
dr Agnieszka Haska, Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
dr Christhardt Henschel, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie
Agnieszka Holland, scenarzystka i reżyserka
Agnieszka Jaczyńska, I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Unii Europejskiej w Zamościu
Andrzej S. Jagodziński, tłumacz literacki, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Natalia Jarska, Instytut Historii PAN
dr Marcin Jarząbek, Uniwersytet Jagielloński
prof. Krzysztof Jasiewicz, Washington and Lee University
dr Tom Junes, Instytut Studiów Politycznych PAN
Andrzej Kaczyński, dziennikarz, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Jerzy Kandziora, prof. IBL PAN (emeritus), działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr. hab. Igor Kąkolewski, prof. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
dr Audrey Kichelewski, Strasbourg University
dr hab. Barbara Klich-Kluczewska, prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. dr hab. Jerzy Kochanowski, Uniwersytet Warszawski
dr Piotr H. Kosicki, prof. University of Maryland
Marek Kossakowski, działacz opozycji demokratycznej w PRL
Monika Koszyńska, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
prof. dr hab. Agnieszka Kościańska, Uniwersytet Warszawski
dr hab. Justyna Kowalska-Leder, Uniwersytet Warszawski
Michał Kowalski, Uniwersytet Wrocławski
dr Magdalena Kozłowska, Uniwersytet Warszawski
Prof. dr Claudia Kraft, Uniwersytet Wiedeński
prof. dr hab. Stanisław Krajewski, Uniwersytet Warszawski, działacz opozycji demokratycznej w PRL
prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński, Uniwersytet Warszawski (emeritus)
dr Bartłomiej Krzysztan, Instytut Studiów Politycznych PAN
Robert Krzysztoń, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Łukasz Krzyżanowski, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Marcin Kula, Uniwersytet Warszawski (emeritus), członek-korespondent PAU
Ewa Kulik-Bielińska, działaczka opozycji demokratycznej w PRL i Solidarności
Waldemar Kumór, dziennikarz
Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu Oszpicin
Danuta Kuroń, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Iwona Kurz, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
dr hab. Michał Kurzej, Uniwersytet Jagielloński
Katarzyna Kwiatkowska-Moskalewicz, Uniwersytet Adama Mickiewicza
prof. dr hab. Anna Landau-Czajka, Instytut Historii PAN
dr hab Adam Leszczyński, prof. Uniwersytetu SWPS, po dyrektora Instytutu Narutowicza
dr hab. Andrzej Leder, prof. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
prof. Erica Lehrer, Concordia University
dr hab. Dariusz Libionka, prof. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
Agnieszka Lipska-Onyszkiewicz, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
prof. dr hab. Tadeusz Lubelski, Uniwersytet Jagielloński
dr Jerzy Łazor, Szkoła Główna Handlowa
dr Maciej Łuczak, Instytut Studiów Politycznych PAN
Helena Łuczywo, dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej w PRL.
Małgorzata Łukasiewicz, tłumaczka literatury, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
dr Justyna Majewska, Żydowski Instytut Historyczny / Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
prof. dr hab. Grzegorz Mazur, Uniwersytet Jagielloński (emeritus)
dr hab. Mariusz Mazur, prof. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
dr hab. Magdalena Mikołajczyk, Uniwersytet Wrocławski
Wiktor J. Mikusiński, Stowarzyszenie Wolnego Słowa / Komitet Obrony Demokracji Mazowsze, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Marcin Moskalewicz, prof. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytet w Heidelbergu
dr Anna Muller, University of Michigan – Dearborn
dr Izabela Mrzygłód, Instytut Slawistyki PAN
dr Jakub Muchowski, Uniwersytet Jagielloński
dr hab. Joanna Nalewajko-Kulikov, prof. Instytutu Historii PAN
dr Zdeněk Nebřenský, Centrum pro studium populární kultury (Praga)
dr Thuc Linh Nguyen Vu, Uniwersytet Wiedeński
prof. dr hab. Jakub Niedźwiedź, Uniwersytet Jagielloński
dr Jan Olaszek, Instytut Studiów Politycznych PAN
Wojciech Onyszkiewicz, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Dorota Optułowicz-Mc Quaid, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
dr hab. Piotr Osęka, prof. Instytutu Studiów Politycznych PAN
dr Joanna Ostrowska, historyczka.
dr Jarosław Pałka, Dom Spotkań z Historią
dr Michał Paziewski, historyk, działacz opozycji demokratycznej w PRL
prof. Neal Pease, University of Wisconsin/Milwaukee
dr Krzysztof Persak, Instytut Studiów Politycznych PAN
Jakub Petelewicz, Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
dr Florian Peters, Uniwersytet Friedricha Schillera w Jenie
dr Agata Pietrasik, Freie Universität Berlin
dr Monika Piotrowska-Marchewa, Uniwersytet Wrocławski
prof. Dieter Pohl, Universität Klagenfurt
dr Sławomir Poleszak, Instytut Studiów Politycznych PAN, portal „Historia BEZ KITU”
prof. dr hab. Krzysztof Pomian, CNRS w Paryzu i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (emeritus).
Milena Przybysz-Gralewska, historyczka.
dr Agnieszka Pufelska, Institut für Kultur und Geschichte der Deutschen in Nordosteuropa e. V.
dr hab. Adam Puławski, Ośrodek Brama Grodzka-Teatr NN w Lublinie
dr Marek Radziwon, Uniwersytet Warszawski
dr Katarzyna Rembacka, Szczecin
dr Roman Romantsov – Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN w Lublinie
dr Markus Roth, Fritz Bauer Institut (Frankfurt/Main).
Agnieszka Rudzińska, wiceprezes IPN w l. 2011-2016
dr hab. Małgorzata Ruchniewicz, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego
prof. dr hab. Andrzej Rychard, dyrektor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
dr Piotr Sadzik, literaturoznawca
prof. dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska, dyrektorka Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie
Paula Sawicka, Otwarta Rzeczpospolita. Stowarzyszenie przeciw antysemityzmowi i ksenofobii, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
Paweł Sawicki, Fundacja „Pamięć Treblinki”
Anna Seidel, Humboldt-Universität (Berlin) / dyrektorka MUSMIG – Museum der Migration (Wiedień)
dr Magdalena Semczyszyn, Instytutu Studiów Politycznych PAN
dr Paweł Sękowski, Uniwersytet Jagielloński
prof. dr hab. Tomasz Schramm, Uniwersytet Adama Mickiewicza
dr hab. Katarzyna Sierakowska, prof. Instytutu Historii PAN
dr Michał Siermiński, Instytut Historii Nauki PAN
dr Tomasz Siewierski, Instytut Historii Nauki PAN
dr Adam Sitarek, Uniwersytet Łódzki
Alina Skibińska, Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
dr hab. Jan Skórzyński, prof. Collegium Civitas, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr hab. Radoslaw Skrycki, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego.
Maciej Sobieraj, historyk, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Nadia Sola-Sałamacha, historyczka
dr hab. Maksymilian Paweł Stanulewicz, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza
prof. dr hab. Rafał Stobiecki, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Dariusz Stola, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr hab. Dorota Sula, historyk
Dagmara Swałtek-Niewińska, Centrum Badań nad Zagładą Żydów Instytutu Filozofii i Socjologii PAN
Jarosław J. Szczepański, publicysta, działacz opozycji demokratycznej w PRL
dr Karolina Szymaniak, Żydowski Instytut Historyczny / Uniwersytet Wrocławski
Zuzanna Swiatowy, Technische Universität Braunschweig
Ewa Teleżyńska-Sawicka, Fundacja „Pamięć Treblinki”
Barbara Toruńczyk, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
prof. dr hab. Robert Traba, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr Michał Trębacz, Żydowski Instytut Historyczny
dr Zofia Trębacz, Żydowski Instytut Historyczny
prof. dr hab. Michał Tymowski, Uniwersytet Warszawski (emeritus)
Joanna Urbanek, historyczka
dr hab. Joanna Wawrzyniak, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
dr hab. Marek Węcowski, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
dr Piotr Wciślik, Instytut Badań Literackich PAN
dr Ewa Wiatr, Uniwersytet Łódzki
dr Agnieszka Wierzcholska, Fundacja Pomnik Pomordowanych Żydów Europy, Berlin
dr Arkadiusz Więch, Uniwersytet Jagielloński
dr Michał J. Wilczewski, Northwestern University
dr hab. Hubert Wilk, prof. Instytutu Historii PAN
Mikołaj Wiśniewski, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Marcin Wodziński, Uniwersytet Wrocławski
Irena Wóycicka, Otwarta Rzeczpospolita. Stowarzyszenie przeciw antysemityzmowi i ksenofobii, działaczka opozycji demokratycznej w PRL
prof. Piotr Wróbel, University of Toronto
dr hab. Marcin Zaremba, prof. Uniwersytetu Warszawskiego
Gwido Zlatkes, tłumacz literatury, działacz opozycji demokratycznej w PRL
prof. dr hab. Andrzej Żbikowski, Żydowski Instytut Historyczny
Przeczytaj też: Prof. Stola: Muzeum uczy samokrytycyzmu
