Dla samoświadomości Koptów najważniejszym wyznacznikiem jest ortodoksyjna wiara chrześcijańska przekazywana nieprzerwanie od czasów apostolskich. Kościół uznaje się za depozytariusza niezmiennej i wolnej od późniejszych błędów nauki Jezusa i apostołów, stawiając się w opozycji wobec całego pochalcedońskiego chrześcijaństwa.
Koptami tradycyjnie nazywa się egipskich chrześcijan, ale nie wszystkich. W Egipcie obecna jest cała gama Kościołów, reprezentujących wszystkie główne nurty chrześcijaństwa. Koptowie należą do dwóch z nich, Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego bądź Kościoła katolickiego obrządku koptyjskiego. Katoliccy Koptowie pozostają w pełnej komunii z Rzymem, stanowiąc naprawdę niewielką mniejszość w społeczności koptyjskiej – ich liczbę ocenia się na około 200 tysięcy, podczas gdy wszystkich Koptów jest (zależnie od źródła) między 10 a 20 milionów. Koptyjski Kościół Ortodoksyjny jest tzw. kościołem wschodnim, który uznaje trzy pierwsze sobory powszechne, w przeciwieństwie do Kościołów prawosławnych – uznających siedem, aż do II Soboru Nicejskiego – i Kościoła katolickiego, w którym ostatni, dwudziesty pierwszy z rzędu sobór, II Sobór Watykański, miał miejsce w latach 1962–1965.
Tożsamość egipska?
Chociaż Koptowie są grupą wyznaniową, a nie etniczną czy narodową, w ich świadomości bardzo silne jest powiązanie z szeroko rozumianą egipskością. Sami Koptowie twierdzą, że są rdzennymi, genetycznie niezarabizowanymi Egipcjanami, potomkami starożytnych królów (zwanych także faraonami, chociaż w stosunku do władców z pierwszych dwóch tysiącleci istnienia państwa egipskiego jest to anachronizm). Argumentem potwierdzającym tę tezę ma być fakt, że potomkowie Arabów i koptyjskich kobiet stawali się muzułmanami, nawet jeżeli matka nie przyjmowała islamu; małżeństwa zaś mężczyzny Kopta, czyli chrześcijanina, z muzułmanką były i są zakazane przez prawo szariackie, co w praktyce wykluczało, przynajmniej legalnie, dopływ krwi arabskiej do społeczności koptyjskiej.
Owo przekonanie o niczym niezmąconej egipskości zakłada istnienie w przeszłości jednolitego narodu egipskiego, którego Koptowie mają być kontynuatorami. Jednakże od dawna wiadomo, że powstanie Egiptu to nie tylko polityczne związanie Górnego i Dolnego Kraju pod berłem jednego króla, ale także połączenie dwóch grup ludności. Predynastyczna kultura Nagady, rozpowszechniona w czasach hipotetycznej dynastii zerowej1 na terenie całego Egiptu, wiązała ze sobą ludność z Południa, z wyraźnymi cechami subsaharyjskimi (szerszy nos, wydatne kości policzkowe, kręcone włosy, ciemny odcień skóry) oraz z Północy, gdzie przeważał typ północnoafrykański z silnymi wpływami europejskimi (węższy nos, wąska górna szczęka, wysoka i szeroka żuchwa, gładkie, faliste włosy, często brunatne, śniada skóra). Ten proces nigdy się w pełni nie zakończył, do dzisiaj nietrudno jest odróżnić mieszkańca delty Nilu od pochodzącego z południa Sa’idi.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” lato 2024
