Han słusznie zauważa, że zdezaktualizowała się krytyka Fromma, który opisywał dwudziestowieczne społeczeństwo jako nastawione bardziej na posiadanie niż na bycie. W świecie informacyjnym miejsce posiadania zastępuje dostęp.
Byung-Chul Han, Nie(do)rzeczy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2023, 154 s.
„Wierzyłam głęboko, że przedmioty mają swoje problemy, uczucia i nawet jakieś życie społeczne, całkiem porównywalne do naszego, ludzkiego” – mówiła Olga Tokarczuk w wykładzie noblowskim, wspominając dzieciństwo. Matka czytała jej wówczas bajkę Andersena o imbryku wyrzuconym na śmietnik. Noblistka tęskni za światem, w którym przedmioty miały swoje życie. „Nie zauważamy, że świat staje się zbiorem rzeczy i wydarzeń, martwą przestrzenią, w której poruszamy się samotni i zagubieni, miotani czyimiś decyzjami […]. Dlatego tęsknię do tamtego świata od imbryka”.
Nie wiemy, czy Byung-Chul Han zna ten wykład – pewne jest natomiast, że jego rozważania, wyrażone w Nie(do)rzeczach są bardzo bliskie intuicjom Tokarczuk. „Nie rzeczy, a informacje określają świat życia” – pisze Han. „Nie zamieszkujemy już ziemi i nieba, ale Google Earth i Cloud. Świat staje się coraz bardziej niezrozumiały, zamglony i upiorny. Nic nie jest namacalne ani uchwytne” (s. 18).
To rzeczy, mające – jak u Tokarczuk – swoje życie, będące czymś radykalnie Innym (pisanym, jak u Lévinasa, wielką literą), nadawały ciągłość, kontekst i znaczenie światu. Epoka rzeczy jednak, twierdzi Han, odchodzi w przeszłość. Zastępuje ją epoka informacji – a to niedobra wiadomość dla ludzi.
Kim jest Byung-Chul Han? Na to pytanie można odpowiedzieć na wiele sposobów. Joseba Elola w „El País” pisze: „To 64-letni mężczyzna, który żyje na odwrót. Budzi się, gdy ludzie śpią, i kładzie się spać, gdy inni zaczynają pracować. To myśliciel leniwy i dumny ze swojego lenistwa, który pisze zaledwie trzy zdania dziennie. Większość czasu spędza, opiekując się roślinami i grając utwory Bacha i Schumanna na swoim fortepianie Steinway & Sons”.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” zima 2023
