Tytuł zbioru opowiadań Tomasza Tyczyńskiego jest przewrotny. Nastawienie autora wobec zastanej rzeczywistości znajduje swoje odbicie w języku jego opowieści. Mowa, jaką się posługuje, bywa twarda, szorstka, pełna detali, adekwatna do skali opisywanej szarzyzny.
Tomasz Tyczyński, Nieuzasadnione poczucie szczęścia, Wydawnictwo Nisza, Warszawa 2023, 112 s.
Gdy w późnych latach 50. ubiegłego wieku Hannah Arendt zaproponowała gruntowne przeanalizowanie kondycji ludzkiej, już na wstępie swoich rozważań zanotowała, że znamienną cechą współczesności jest „bezmyślność – nierozważna lekkomyślność, beznadziejny nieład myślowy lub pełne samozadowolenia powtarzanie «prawd», które stały się trywialne i puste”1.
Konstatacja ta nie tylko nie uległa przedawnieniu, ale wręcz przeciwnie, jej aktualność urosła jeszcze bardziej w siłę w ostatnich dwóch dekadach, od kiedy ludzkość weszła w kluczową fazę rewolucji cyfrowej, otrzymując powszechny dostęp do usług internetowych, w tym do mediów społecznościowych. Możliwość niemal nieograniczonej autoprezentacji oraz wglądu w to, w jaki sposób prezentują się inni, zarazem w przestrzeni słowa, jak i obrazu, przyniosła niełatwą do przezwyciężenia pokusę naginania prawdy, dezinformacji, manipulacji, retuszowania, koloryzowania, taniego moralizatorstwa, żonglowania wyświechtanymi sentencjami i truizmami, grania na emocjach odbiorców w celu zyskania jak największego poklasku i sprzedania światu iluzji szczęścia.
Szczęście jako takie – od zarania filozofii będące jedną z fundamentalnych kategorii etycznych – pozostało przedmiotem pogłębionej refleksji jedynie w wąskim gronie specjalistów. W przekazie masowym zaczęło być równoznaczne z przeżyciem intensywnej radości, sukcesem, materialnym dostatkiem. Dyktatura szczęścia, z jaką obecnie mamy do czynienia, zaraża dążeniem do posiadania drogich przedmiotów, pięknego i młodzieńczego ciała, do spełniania egoistycznych pragnień. Równocześnie z serwowaną w mass mediach toksyczną pozytywnością szerzy się epidemia depresji, stanów lękowych, niesłabnącego pesymizmu życiowego. Inna sprawa, że te same środki przekazu dla atencji, czyli ich własnego sukcesu, podbijają emocje negatywne, lecz to nie miejsce i czas na rozwijanie tego wątku.
Faktem jest, że doświadczamy polaryzacji świata – rozwarstwił się nam on na ten, który jest przedstawiany, oraz na świat przez nas przeżywany, świat naszych codziennych zmagań, w którym nie braknie cierpienia, niedostatku, smutku, rozpadu i przemijania.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” jesień 2023
