„Poprzednie życie”. A jeśli to nieprawda, że miłość pokona wszelkie przeciwności?

Wspaniały debiut Celine Song to udana kpina z obecnego dziś w kulturze Zachodu dyktatu uczuć. Film zadaje pytanie: jak pogodzić się z tym, że są w życiu rzeczy niemożliwe do urzeczywistnienia?

Jest taka piosenka Paula Simona z 1975 roku. Oto bohater przypadkowo spotyka na ulicy swoją dawną miłość. Rozmawiają o starych czasach, wypijają przyjacielskie piwo. I choć chłopak zapiera się, że jest odporny na sentymentalne uczucia, siedzi później nad ranem w samotności i żałuje wspólnej drogi, na którą nigdy nie wyruszyli. Myśląc o dziewczynie, przyznaje zdziwiony: „Wciąż za nią szaleję po tych wszystkich latach”.

„Still crazy after all these years” – mógłby z powodzeniem nucić Hae Sung (Teo Yoo), którego los ciągle rozdziela z przyjaciółką z dzieciństwa (Greta Lee). O ich wieloznacznej relacji opowiada „Poprzednie życie”, fabularny debiut Celine Song, historia rozpięta na przestrzeni ponad dwudziestu lat, rozgrywająca się między Seulem a Nowym Jorkiem, między przeszłością a przyszłością, między wyobrażeniem a tym, co realne.

Olbrzymią zaletą filmu Song okazuje się fakt, że wykorzystuje on, a zarazem przekracza melodramatyczne konwencje, igrając z oczekiwaniami widza. Skoro bohaterowie odnawiają kontakt po dwunastu latach, są młodzi, atrakcyjni i żądni nowych wrażeń – niechybnie zostaną parą, prawda? A jeśli nawet tym razem im się to nie uda, to wielkie uczucie połączy ich wreszcie po kolejnej dekadzie? Że w życiu Nory jest już wówczas mąż? Tym lepiej, będzie dramaturgiczne napięcie, porzucenie stabilnej egzystencji na rzecz przygody z kimś, kto przez lata zaprzątał myśli dziewczyny… Ktokolwiek operowałby podobnymi kliszami, srogo się zawiedzie podczas seansu. Mało w tej historii pewników i słodzenia, sporo natomiast goryczy i komplikacji (na przykład mąż Nory to świetny facet!).

Pochodząca z Korei reżyserka finezyjnie nawiązuje do In-Yun, buddyjskiego przekonania, że ludzie zbliżają się do siebie dlatego, że ich dusze poznały się już w poprzednich wcieleniach. Jeśli ewidentnie jest między nimi chemia,  kiedyś najpewniej byli parą. Cały szkopuł polega na tym, jak poradzić sobie z sytuacją, gdy w obecnym „tu i teraz” nie mogą się połączyć…

Ostatecznie „Poprzednie życie” to udana kpina z obecnego dziś w kulturze Zachodu dyktatu uczuć i z wyobrażenia, że miłość – rozumiana w pewnym romantycznym uproszczeniu – pokona wszelkie przeciwności. A jeśli okazuje się wręcz odwrotnie: jeśli cała sztuka polega na przyjęciu prawdy, że są w życiu rzeczy, które nie mogą się zdarzyć, sny, które nie potrafią się spełnić, burze, które postawią szczelną tamę naszym marzeniom i oczekiwaniom?

Celine Song w swoich staraniach przypomina nieco Harukiego Murakamiego. Podobnie jak japoński pisarz – by poradzić sobie z niespełnieniem jako podstawowym doświadczeniem człowieka – łączy ona w swoim filmie intuicje Wschodu z zanurzeniem w zachodnim stylu życia i jego kulturze. Snuje ciekawą refleksję nad przeznaczeniem. Sloganowi, że „ktoś jest komuś pisany” przeciwstawia nieśmiałą – na ekranie zresztą podaną w lekko ironicznej formie – nadzieję, że być może rzeczywistość nie kończy się jedynie na tym, co widzialne.

Nie, moc uczucia zapewne nie zadecyduje o losie dwojga ludzi. Ale kto powiedział, że jest tylko jedno przeznaczenie? Czy życie to nie jest raczej ciągłe modyfikowanie powziętego planu, rozmijanie się z wymarzonym celem, a osiąganie innego, żmudne dopasowywanie się do rzeczywistości, przyjmowanie nawet drobnych pocieszeń, nieuciekanie od strat, nieuchronnych, a bolesnych?

Wracamy do Hae Sunga, chłopaka na rozstaju dróg, zaczynającego zdawać sobie sprawę z osobistej przegranej. Co może z tym wszystkim zrobić? Rozdzierać szaty i raz po raz próbować „zdobywać” ukochaną (przecież nie jest iluzją, że i ona coś do niego czuje)? Czy nie lepiej dokonać pewnego wewnętrznego przestawienia: spojrzeć na nią jak na „Dziewczynę z Północy” z piosenki Boba Dylana, którą wspomina się szacunkiem w ciemną noc, ale nie natrętnie, nie obsesyjnie? Bądź co bądź – jak mówi Leonard Cohen w pojawiającej się w filmie pieśni „Hey, that’s no way to say goodbye” – kroki niespełnionych kochanków już zawsze będą się ze sobą w jakiś sposób rymowały, na jawie i we śnie.

A co, jeśli „wciąż za nią szaleję po tych wszystkich latach”? To niczego nie zmienia. Ale zgoda na takie postawienie sprawy pozostaje największym wyzwaniem: jest może jedynym ruchem, jaki możemy z godnością wykonać…

Przeczytaj też: Pozwolić miłości odejść, czyli jak pokochałem smutek Williego Nelsona