Ks. Manfred Deselaers usłyszał wołanie-prośbę: nie pozwól, aby pamięć o mnie zatarła się w ludzkich sercach i umysłach, aby wessała mnie „otchłań niepamięci”. Mówi, dyskretnie usuwając się w cień: „Moja odpowiedź nie musi być tak wielka, jak wielkie było zło Auschwitz. Ona może być według mojej miary”.
Niemiecki ksiądz u progu Auschwitz. Z ks. Mafredem Deselaersem rozmawia Piotr Żyłka, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022, 336 s.
Istnieje zło radykalne (termin pochodzi od Immanuela Kanta), które wymyka się pojęciowemu oswojeniu, przekracza kompetencje językowe człowieka, mimo że język ciągle próbuje je opowiadać. W Dzienniku myśli Hannah Arendt czytamy, że zło radykalne to jest to, co nie powinno się nigdy wydarzyć, to, z czym nie można się w żaden sposób pojednać.
Istnieje tajemnica nieprawości (mysterium iniquitatis). Sięgam po Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i jego mowę doktorską wygłoszoną na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej z okazji przyznania mu doktoratu honoris causa: „Moje duchowe poczucie zagrożenia mógłbym określić krócej jednym słowem: Zło. Zło rosnące i panoszące się w wymiarach dotąd niespotykanych. I to nie Zło, o którym tradycja kościelna każe mówić jako o «nieobecności Dobra». Zło coraz częściej opatrzone słowem «tajemnica»”.
Istnieje jednak również mysterium bonitatis (tajemnica dobra). Bronię się przed tym, żeby to nie zabrzmiało manichejsko. Wielokrotnie Biblia podkreśla, że u Boga wszystko jest możliwe. Co to znaczy?
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” zima 2022
Przeczytaj też: Trzeba się modlić o nawrócenie Rosji. Rozmowa z ks. Manfredem Deselaersem
