Jaki związek partnerski państwa z Kościołem?

Związek między państwem a Kościołem należy zdefiniować na nowo, zamienić go w związek partnerski z jasno określonymi warunkami – mówił w poniedziałek w Sejmie Szymon Hołownia, lider Polski 2050.

W poniedziałek w Sejmie odbyły się konsultacje dokumentu programowego Polski 2050 „Państwo i Kościół na swoje miejsca” (jego zaktualizowanej wersji, pierwsza została opublikowana w styczniu ub.r.).

W dokumencie postuluje się zachowanie obecnych zapisów konstytucji dotyczących relacji z Kościołami oraz konkordatu, ale proponuje się m.in. likwidację funduszu kościelnego i zastąpienie go dobrowolną asygnatą podatkową na rzecz wybranego związku wyznaniowego w wysokości 0,3-0,5 proc., zmianę statusu religii w szkole (rady szkół decydowałyby o liczbie godzin oraz formie, w jakiej te lekcje by się odbywały), podporządkowanie państwu cmentarzy katolickich, przeanalizowanie przepływów finansowych między państwem a Kościołami oraz utworzenie specjalnej grupy prokuratorów zajmujących się przestępstwami seksualnymi w Kościele.

Lider Polski 2050 Szymon Hołownia otwierając debatę zaznaczył, że „dzisiaj państwo PiS i Kościół katolicki żyją w konkubinacie; należy ten związek zdefiniować na nowo, zamienić go w związek partnerski z jasno określonymi warunkami”. Przekonywał, że choć od wielu lat dużo mówi się na temat naprawy relacji pomiędzy państwem a Kościołem, niewiele się w tej kwestii dzieje.

Z postulatem całkowitego wycofania religii ze szkół wystąpił wiceprezes warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej Piotr Ciacek. Tłumaczył, że im więcej dzieci uczęszcza na religię, tym szybsze jest tempo ich sekularyzacji. W związku z tym należy uznać, że „to lekcje religii w szkole są głównym źródłem odchodzenia od wiary polskiej młodzieży”.

W dokumencie proponuje się zlecenie Państwowej Komisji ds. Pedofilii sporządzenie kompleksowego raportu dotyczącego pedofilii wśród duchownych oraz jej ukrywania przez władze kościelne, a ponadto powołanie w Prokuraturze Krajowej specjalnej grupy prokuratorów, która będzie się zajmować prowadzeniem śledztw w przypadkach przestępstw seksualnych popełnionych przez duchownych oraz ich ukrywania.

Niektórzy z uczestników dyskusji zwracali uwagę, że księża powinni podlegać tym samym rygorom prawnym co wszyscy obywatele, a postulat powołania specjalnej grupy prokuratorów oddelegowanych do zajmowania się Kościołem przypomina lata 50. ubiegłego wieku.

Redaktor naczelny magazynu „Kontakt” Ignacy Dudkiewicz powiedział, że państwo musi korzystać ze swoich prerogatyw w relacjach z Kościołem i chronić swoich obywateli: – Jakieś rozwiązania są tu potrzebne, czy specjalna grupa prokuratorów, czy coś innego, tego nie wiem – wyjaśniał. Zwrócił też uwagę, że w perspektywie pokolenia dominacja osób wyznania rzymskokatolickiego w polskim społeczeństwie przestanie być oczywista i w związku z tym należy projektować prawo z myślą o tym, że za trzydzieści lat lub wcześniej to katolicy będą w Polsce mniejszością.

Autorzy dokumentu piszą o obecności polityków na uroczystościach religijnych. Proponują opracowanie kodeksu dobrych praktyk obowiązujących funkcjonariuszki i funkcjonariuszy publicznych w zakresie ich uczestnictwa w takich uroczystościach. Podkreślają, że „występy polityków w świątyniach, podobnie jak stricte polityczne wypowiedzi hierarchów, łamią zasadę autonomii i niezależności państwa i Kościoła”.

W debacie uczestniczyli posłowie partii opozycyjnych oraz przedstawiciele różnych organizacji społecznych i związków wyznaniowych. Obecny był również Bartosz Bartosik, sekretarz Laboratorium „Więzi”.

– Mówiłem o konkubinacie władz państwowych i kościelnych, który z perspektywy państwa i jego obywateli należałoby sformalizować, by chronić je przed nadużyciami. Należałoby powołać związek partnerski dla dobra wszystkich stron, by wzajemnie nie przekraczały swoich granic – mówi Bartosik.

W jego ocenie „wiele problemów da się rozwiązać po prostu asertywnością instytucji publicznych wobec Kościoła. Kiedy więc Nuncjatura Apostolska w Polsce wydaje instrukcje dla biskupów, w których zachęca do zamknięcia kościelnych archiwów przed osobami badającymi przestępstwa seksualne, to państwo powinno skorzystać ze swoich uprawnień i wezwać nuncjusza do złożenia wyjaśnień. Asertywność to postawa szacunku do siebie i drugiej strony – zakłada otwartą komunikację własnych potrzeb i wyznacza nieprzekraczalne granice dla drugiej strony. Dzisiejszy brak asertywności oznacza w takim razie lekceważenie obywateli – zarówno wierzących, jak i niewierzących – bo granice między państwem a Kościołem są ciągle przekraczane”.

– Wiele szczegółów w dokumencie „Państwo i Kościół na swoje miejsca”, jak np. kwestie uprawnień prokuratorskich czy sposób decydowania o lekcjach religii, wymaga doprecyzowania. Ale ten dokument to bardzo dobry punkt wyjścia do rozmowy o stosunkach państwo-Kościół – uważa redaktor „Więzi”.

Przeczytaj też: Trzeba zerwać konkubinat państwowo-kościelny

KAI, DJ