rE-medium | Tygodnik Powszechny

Wiosna 2024, nr 1

Zamów

Rosja: powracający totalitaryzm

Władimir Putin, maj 2022. Fot. President od Russia

Wojna z Ukrainą wydaje się logiczną konsekwencją ewolucji reżimu Władimira Putina. Jak zauważył Władimir Pastuchow, to, czego nigdy by nie zrobił podpułkownik KGB Putin, bez namysłu zrobił „ajatollah” Putin. Zaskoczenie wynika z tego, że proces przeobrażenia nie został zauważony.

Wesprzyj Więź

Czasem warto zacząć od szczegółu, żeby zobaczyć szerszy obraz. Dzieje Mariupola, bohaterskiego miasta Marii, są jak metafora lokalnej historii imperium. Utopia, sowiecka anomia, ukraińskie odrodzenie narodowe – przerwane rosyjską agresją. W czasach sowieckich miastu nadano nazwę Żdanow, ku czci urodzonego tam znanego stalinowca.

W 1988 r. nakręcono tam najbardziej popularny film pieriestrojki Mała Wiera. Otwierają go krajobrazy zasnutego dymem industrialnego miasta – niekończące się szeregi kominów aż po kres horyzontu. Reżyser Wasilij Piczul, rodem z Mariupola, pokazał na tym tle pogrążony w całkowitej beznadziei obraz stosunków społecznych, ludzi nieumiejących i niechcących żyć, bezgraniczny cynizm i konformizm, wzajemną pogardę we wszystkich sferach życia: w rodzinie, w pracy i w społeczeństwie. Film był, co prawda, bardzo popularny dzięki scenom erotycznym, ale przede wszystkim obnażał stan anomii społecznej. Tytułowa mała Wiera to nie tylko bohaterka filmu, ale również mała wiara ludzi sowieckich. Porażająca diagnoza społeczna.

W niepodległej Ukrainie miasto to odzyskało nie tylko swoją historyczną nazwę, ale także wolę życia. Po zagarnięciu Doniecka przez miejscowych watażków Mariupol zaczął się szybko rozwijać i odnajdywać swój oryginalny koloryt. Powrót imperium na te ziemie spowodował śmierć ludzi, zniszczenie obiektów materialnych i grabież dóbr kultury. Czy wraz z armią rosyjską powróci również nieład społeczny i moralny tak przenikliwie pokazany w Małej Wierze już ponad trzydzieści lat temu?

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Podziel się

Wiadomość