W antytezie państwo–rewolucja Andrzej Friszke znakomicie pokazuje główną oś sporu polskiej lewicy: stosunek do niepodległego państwa polskiego. Dla socjalistów niepodważalny aksjomat stanowiła niepodległa Polska, dla komunistów spełnieniem marzeń była powszechna rewolucja proletariacka.
Andrzej Friszke, Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920, Wydawnictwo Krytyki Politycznej i Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2020, 628 s.
Postawienie pytania o zasadność odbudowy państwa narodowego – w sytuacji, gdy rodziła się epoka równości, braterstwa i powszechnej szczęśliwości, obiecująca świat bez granic, wojen i podziałów społecznych – mogło się wydawać przed ponad 100 laty na ziemiach polskich jak najbardziej uprawnione. Rozstrzygnięcie dylematu „państwo czy rewolucja?” miało wtedy fundamentalne znaczenie dla przyszłości Polaków i pozostałych narodowości zamieszkujących obszar dawnej Rzeczypospolitej. Andrzej Friszke w swojej najnowszej książce przypomina to fundamentalne pytanie, pokazując w fascynujący sposób, że zwycięstwo idei państwa wcale nie było do końca przesądzone – istniała bowiem też grupa Polaków, którzy od początku stawiali na rewolucję.
Dla współczesnych mieszkańców naszego kraju zaskakująca lub wręcz szokująca może wydawać się teza, że na przełomie XIX i XX wieku idea odbudowy państwa polskiego była równie abstrakcyjna i nierealna, co prawdopodobieństwo wybuchu powszechnej rewolucji proletariackiej, która zmiecie istniejące stosunki i hierarchie społeczne oraz stworzy nowy, sprawiedliwy świat. Były to wówczas dwa wielkie, od początku wykluczające się marzenia, ale wspólną ich cechę stanowiła właśnie iluzoryczność i całkowita w ówczesnych realiach utopijność.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
