Wiosna 2024, nr 1

Zamów

Partyzancki model kultury. Białoruska sztuka niezależna od rozpadu ZSRR do dzisiaj

Akcja solidarności z Białorusią 29 maja 2021 r. w Warszawie. Fot. belsat.eu

W głównym dziele projektu Ihara Tiszina Lekki ruch partyzancki z 1998 r. mężczyzna z pistoletem maszynowym w dłoni leży na plecach na okrągłym stole w małym pokoju wiejskiego domu. W Białorusi nie było wtedy ani jednej niezależnej galerii. Ale autor nie kapitulował, zastosował partyzanckie taktyki przetrwania.

Nie sposób opisać w jednym artykule całego spektrum wydarzeń, nazw i trendów, które ukształtowały niezależną sztukę białoruską na przestrzeni ostatnich 35 lat. Spróbuję więc jedynie rzucić snopy światła i wskazać ważne, moim zdaniem, punkty odniesienia, które powinny lec u podstaw niezależnego systemu współrzędnych kultury białoruskiej – równoległego do wersji oficjalnej1.

Antenaci i moda na „nieformalsów”

Początków gwałtownego rozwoju alternatywnej sztuki nonkonformistycznej na terenie republik radzieckich w drugiej połowie lat 80. XX wieku należy doszukiwać się w latach 60. Nonkonformiści lat 80. odwoływali się do pokolenia lat 60. jako do naturalnego sukcesora tradycji sowieckiej awangardy, a także jedynej alternatywnej szkoły, jaka była w stanie funkcjonować w odizolowanym od świata państwie. Jest bardzo mało prawdopodobne, aby młody autor w latach 60. mógł rzeczywiście nauczyć się czegoś od Warhola czy Boyce’a z przypadkowych reprodukcji, które publikowano w książkach propagandowych pod hasłem „sztuka zdegenerowana”. Jednak z pewnością mógł mieszkać w jednym mieście z wciąż jeszcze żyjącym mistrzem, który kiedyś był znany i być może sam uczył się u Malewicza lub Filonowa.

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Podziel się

Wiadomość