„Będzie po staremu”. Biskupi mogą współpracować ze świeckim wymiarem sprawiedliwości, ale…

Z ujawnionej przez „Rzeczpospolitą” instrukcji Stolicy Apostolskiej wynika, że akta postępowań kanonicznych przekazuje tylko Watykan.

„Rzeczpospolita” opisuje, co zawiera przeznaczona do użytku wewnętrznego instrukcja Stolicy Apostolskiej dotycząca udostępniania kościelnych akt. O sprawie pisze Tomasz Krzyżak, szef działu krajowego dziennika.

Dokument został rozesłany w grudniu ubiegłego roku przez nuncjusza apostolskiego abp Salvatore Pennacchio do wszystkich diecezji i kurii zakonnych w Polsce. „Wynika z niego wprost, że akta postępowań kanonicznych może przekazywać tylko Watykan, nawet jeśli kurie biskupie mają ich kopie. Sądy i prokuratury mogą prosić za Spiżową Bramą o wgląd w akta, ale tylko na drodze międzynarodowej pomocy prawnej” – czytamy.

Do instrukcji załączono także uwagi Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych. Ma ona zastosowanie wobec wszystkich instytucji państwowego wymiaru sprawiedliwości. 

Co dokładnie zawiera dokument? „Zachęca on co prawda biskupów i przełożonych zakonnych do współpracy ze świeckim wymiarem sprawiedliwości, ale ściśle określa jej granice. Biskup może wymieniać informacje z policją, prokuraturą czy sądem, może udostępniać im różne dokumenty, ale tylko na etapie wstępnego dochodzenia kanonicznego, gdy próbuje zweryfikować zarzuty wobec podejrzanego księdza. Jeśli zakończy postępowanie w diecezji i wyśle materiały do Kongregacji Nauki Wiary, współpraca ma się zakończyć”, a „sprawa przechodzi pod jurysdykcję Watykanu”.

Krzyżak przypomina, że Franciszek w 2019 roku zniósł sekret papieski w sprawach pedofilii. Problem w tym – stwierdza publicysta – że za papieską decyzją „nie poszły żadne szczegółowe instrukcje. Biskupi nie wiedzieli do końca, co mogą ujawniać, a czego im robić nie wolno. Przyjmowali zatem różne rozwiązania”.

– Wydawało się, że zniesienie sekretu papieskiego usprawni pewne procedury, a okazuje się, że będzie po staremu – mówi „Rzeczpospolitej” jeden z hierarchów, zastrzegając, że „kij ma zatem dwa końce”: gdy kuria w Bielsku udostępniła prokuraturze akta postępowania kanonicznego, do mediów wyciekły wrażliwe dane.

Dziennikarz „Rzeczpospolitej” zwraca uwagę na zbieżność dat: nuncjatura rozsyła instrukcję w czasie, gdy polska państwowa komisja ds. pedofilii domaga się dostępu do kościelnych akt. Podobnego dostępu – w konkretnej sprawie – oczekuje sąd w Kaliszu. – Trochę jakby nuncjusz poczuł się przyciskany do ściany – komentuje jeden z biskupów. Zauważa też, że „instrukcja poza pieczęcią Nuncjatury i jakąś parafką nie jest przez nikogo sygnowana, a załączone do niej uwagi Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych pozbawione są jakiegokolwiek podpisu. To wygląda tak jakby nikt za Spiżową Bramą nie chciał brać odpowiedzialności za ten dokument”.

Sama komisja otrzymała już odpowiedź z Watykanu, zbieżną z wnioskami z instrukcji. Pisze o tym we wczorajszym komunikacie ks. Piotr Studnicki, szef biura delegata episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży.

„Sprawy dotyczące wykorzystywania małoletnich są w Kościele katolickim zarezerwowane jurysdykcji watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary i dlatego kanoniczne procesy karne lub sądowe są prowadzone w diecezjach lub zgromadzeniach zakonnych na jej zlecenie. W związku z tym udostępnienie akt procesowych powinno odbywać się drogą dyplomatyczną za pomocą wniosku o międzynarodową pomoc prawną z prośbą o udostępnienie dokumentacji konkretnego postępowania kanonicznego znajdującego się w jurysdykcji Stolicy Apostolskiej” – czytamy.

„Mamy więc w tej sprawie do czynienia z relacją między rządem Polski a władzami Stolicy Apostolskiej, a nie między Państwową Komisją a Kościołem w Polsce” – zauważa duchowny.

DJ

Przeczytaj też: Oczekujemy od Kościoła konkretów, a nie uników