Tendencyjna publicystyka Trybunału Konstytucyjnego

Czy subiektywną opinię sędziów TK – niezależnie nawet od jej trafności – można ubrać w kostium jednoznacznie brzmiącego i jasnego w interpretacji wyroku?

Znamienne jest, że czwartkowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący oceny zgodności z Konstytucją wybranych przepisów Traktatu o Unii Europejskiej odnosi się tylko do wybranych artykułów ustawy zasadniczej. Mianowicie do:

• art. 2: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”;
• art. 7: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”;
• art. 8, ust. 1: „Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej”, ust. 2: „Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej”;
• art. 90, ust. 1: „Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach”;
• art. 178, ust. 1: „Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom”;
• art. 179: „Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony”;
• art. 190, ust. 1: „Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

Dlaczego można odnieść wrażenie, że artykuły Konstytucji wybrano tendencyjnie? Między innymi dlatego, że w wyroku dotyczącym oceny zgodności z ustawą zasadniczą wybranych przepisów umowy międzynarodowej, którą Polska ratyfikowała wraz z wejściem do Unii w 2004 roku, trudno jest moim zdaniem pominąć dość oczywiście brzmiące następujące artykuły Konstytucji:

• art. 9: „Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego”;
• art. 87, ust. 1: „Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia”;
• art. 91, ust. 2: „Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową”;
• art. 91 ust. 3: „Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami”.

W wyroku nie znajdziemy ani słowa o tych artykułach. Czy nie stanowiły one dla dziesięciorga sędziów głosujących za jego przyjęciem żadnego punktu odniesienia przy badaniu sprawy?

Kolejną wątpliwość budzić może zawarta w treści wyroku ocena, mówiąca o „nowym etapie” (w tym miejscu oryginalnie zastosowano cudzysłów), w którym:

• a) organy Unii Europejskiej działają poza granicami kompetencji przekazanych przez Rzeczpospolitą Polską w traktatach;
• b) Konstytucja nie jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, mającym pierwszeństwo obowiązywania i stosowania;
• c) Rzeczpospolita Polska nie może funkcjonować jako państwo suwerenne i demokratyczne.

Nie da się ukryć, że ocena ta ma charakter wieloznaczny i może być różnie interpretowana. Jest to po prostu rodzaj subiektywnej publicystycznej opinii o stanie Unii Europejskiej i relacjach w niej panujących. Część opinii publicznej może się z taką polityczną oceną zgodzić, inna część nie. Czy jednak można ją – niezależnie nawet od jej trafności – ubrać w kostium jednoznacznie brzmiącego i jasnego w interpretacji wyroku? W dodatku wyroku wydanego przez organ, który według ustawy zasadniczej orzeka z mocą powszechnie obowiązującą i w sposób ostateczny m.in. w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją (art. 188, ust. 1; art. 190, ust. 1).

Czy nie prościej byłoby, gdyby w miejsce całego postępowania wraz z kilkukrotnie przekładanymi posiedzeniami, sędziowie TK opublikowali na ten temat tekst publicystyczny w wysokonakładowym dzienniku polskim lub europejskim? Albo wykupili płatne ogłoszenie? Byłoby pewnie taniej i wygodniej, a stanowisko polityczne sędziów Trybunału w kwestii integracji europejskiej i tak by dotarło do zainteresowanej opinii publicznej w Polsce i poza jej granicami.

Choć sytuacja jest poważna – bo igranie z polexitem może w końcu wymknąć się spod kontroli – ostatni wytok TK nie pozostaje niczym innym niż tendencyjną publicystyką.

Przeczytaj także: W czasach próby nie ma przestrzeni na normalność