Dostatecznie winny i jednocześnie wystarczająco niewinny? Sprawa abp. Wiktora Skworca

Postawa abp. Wiktora Skworca rozczarowuje. Czy tak powinno wyglądać „stawanie w prawdzie” pasterza, któremu powierzono troskę o setki tysięcy wiernych?

Archidiecezja krakowska poinformowała o zakończeniu postępowania prowadzonego przez Stolicę Apostolską w sprawie katowickiego arcybiskupa Wiktora Skworca. W związku z tym abp Skworc złożył rezygnację z funkcji pełnionych w Konferencji Episkopatu Polski: członka Rady Stałej oraz przewodniczącego Komisji ds. Duszpasterstwa, zobowiązując się jednocześnie wesprzeć finansowo – z prywatnych środków – wydatki diecezji tarnowskiej związane ze sprawami wykorzystania seksualnego. Pozostaje natomiast niezmiennie arcybiskupem metropolitą katowickim. W tej roli, według komunikatu, poprosił Stolicę Apostolską o nominowanie koadiutora, czyli biskupa, który automatycznie zajmie jego miejsce, kiedy on przestanie kierować archidiecezją.

Decyzje metropolity katowickiego wyglądają na próbę swoistego „manewru wyprzedzającego”, mającego zbudować wrażenie poprawności działań winowajcy, a jednocześnie stworzyć mu możliwość odejścia na własnych warunkach, które próbuje negocjować

Krzysztof Bramorski

Udostępnij tekst

Facebook

Twitter

Według komunikatu postępowanie prowadzone było „w następstwie zgłoszenia dokonanego przez abp. Wiktora Skworca” w oparciu o przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego i motu proprio Papieża Franciszka „Vos estis lux mundi” w celu zbadania sygnalizowanych zaniedbań wykorzystania seksualnego popełnionego wobec osób małoletnich przez dwóch kapłanów diecezji tarnowskiej, której biskupem Skworc był w latach 1998–2011. Sprawa była szeroko opisywana, przede wszystkim w kontekście zlekceważenia przez abp. Skworca informacji o krzywdzeniu dzieci przez podległego mu ks. Stanisława P. Jego przypadku biskup nie tylko, wbrew obowiązującym przepisom, nie zgłosił od razu Stolicy Apostolskiej, lecz zatuszował sprawę, przenosząc sprawcę do jednej z diecezji na Ukrainie, gdzie ten kontynuował swój proceder.

Komunikat w sprawie abp. Skworca zaskakuje. Po pierwsze (choć akurat nie to jest w tej sprawie najważniejsze), wpisuje się on w obserwowaną od pewnego czasu zmianę sposobu informowania przez władze kościelne o zdarzeniach i decyzjach dotyczących biskupów, wobec których prowadzone są postępowania związane z zaniedbaniami obowiązków w zakresie przestępstw seksualnych. To kolejny już komunikat przekazywany nie przez Nuncjaturę Apostolską, a przez metropolię właściwą dla diecezji, której biskupa dotyczy sprawa.

Nie czas i miejsce tu na analizę przyczyn takiej zmiany czy też swoistego „rozdziału kompetencji” komunikacyjnych – warto natomiast skonstatować, że nie wpłynęło to niestety na merytoryczną jakość przekazywanych komunikatów. Nadal są one lakoniczne, pozbawione jakichkolwiek informacji o przyczynach podejmowanych decyzji, zastosowanych sankcji czy dokonanych „rezygnacji”. Tak jak było w przypadku kardynała Gulbinowicza w listopadzie ubiegłego roku – kiedy to więcej szczegółów na temat przyczyn zastosowanych decyzji dyscyplinarnych zawierała notka w dzienniku „L’Osservatore Romano” niż komunikat nuncjatury – tak jest nadal.

Kolejnym zaskoczeniem jest powołanie się na prowadzenie postępowania „w następstwie zgłoszenia dokonanego przez abp. Wiktora Skworca”. Skądinąd wiadomo, że co najmniej jedno doniesienie w sprawie katowickiego hierarchy zostało skierowane w trybie motu proprio „Vos estis lux mundi” niezależnie od owego „samozgłoszenia”. To postępowanie według jego wnioskodawcy nie zostało zakończone, nadal trwają czynności dowodowe – a to stawia dzisiejsze decyzje metropolity katowickiego w zupełnie innym świetle.

Jeśli bowiem faktycznie nadal przesłuchiwani są kolejni świadkowie, to – w kontekście przyznania się przez samego Skworca do zaniedbań w dwóch przypadkach wykorzystania seksualnego małoletnich przez duchownych podległych jego jurysdykcji oraz trwającego drugiego postępowania – należy spodziewać się rychłego wyciągnięcia przez Stolicę Apostolską wobec niego konkretnych sankcji. W dotychczasowych przypadkach polskich hierarchów obejmowały one co najmniej „rezygnację” odpowiedzialnego za zaniedbania biskupa, mniej lub bardziej rygorystyczne zakazy wystąpień publicznych czy funkcjonowania na terenie swojej byłej diecezji, a także wpłatę „stosownej sumy pieniężnej” na dzieła wspierające ofiary kościelnej pedofilii. Uderza podobieństwo do opublikowanych dzisiaj decyzji katowickiego hierarchy…

I tu dochodzimy do największego zaskoczenia płynącego z dzisiejszego komunikatu. Jak bowiem interpretować rezygnację przez abp. Skworca z funkcji w Konferencji Episkopatu Polski, a pozostawienie sobie urzędu arcybiskupa metropolity katowickiego? Czy hierarcha uznał się dostatecznie winnym, by nie móc funkcjonować w gremiach episkopatu, a jednocześnie wystarczająco niewinnym, by nadal być pasterzem prawie 1,5 mln wiernych i przełożonym ponad tysiąca księży? Najwyraźniej abp Skworc zdaje sobie sprawę, iż czeka go rychłe opuszczenie diecezji, bo w innym wypadku nie wpadłby na dość kuriozalny pomysł wyznaczenia (arcy-)biskupa koadiutora…

Całość wygląda więc na próbę swoistego „manewru wyprzedzającego”, mającego zbudować w opinii publicznej wrażenie poprawności działań winowajcy, a jednocześnie stworzyć mu możliwość odejścia na własnych warunkach, które próbuje negocjować. Czy jednak tak powinno wyglądać „stawanie w prawdzie” pasterza, któremu powierzono troskę o setki tysięcy wiernych, dla których ma być nie tylko przewodnikiem, ale i przykładem?

Dzisiejszy komunikat rozczarowuje. Rozczarowuje jednak przede wszystkim postawa samego abp. Wiktora Skworca, który już po raz drugi – za pierwszym razem kluczył przecież w sprawie swojej współpracy z organami komunistycznej bezpieki – nie potrafi z godnością skonfrontować się z własną przeszłością.

Wydaje się na szczęście, że Stolica Apostolska przejrzała już mechanizmy, jakimi posługują się polscy hierarchowie, reagując na kierowane wobec nich oskarżenia – zatem ani metoda „nie wiem, nie pamiętam”, ani „ucieczka do przodu” nie powinny już działać.

Czy tak rzeczywiście jest – przekonamy się obserwując kolejne decyzje, których publikacji trzeba spodziewać się w najbliższym czasie. Nie bez powodu po czerwcowej wizycie kard. Bagnasco – który koncentrował się na sprawie kard. Dziwisza, choć do niej się nie ograniczał – trwają w Polsce kolejne spotkania watykańskich emisariuszy, zadających kolejne pytania. A zbliża się wielkimi krokami jesienna wizyta polskich biskupów ad limina Apostolorum…

Przeczytaj także: „Wyniosłych złożył z tronu”. Po watykańskich karach dla siedmiu biskupów