Jesień 2024, nr 3

Zamów

Stalin a Polska. Polityka ZSRR wobec spraw polskich w latach 1921–1945

Józef Stalin, 1949

W 1945 r. wydawało się, że jakiekolwiek porozumienie Polaków i Niemców jest niemożliwe na pokolenia, a chcąc trwać jako państwo, Polacy są skazani na utrzymywanie się w zależności od Związku Sowieckiego. Dokładnie takie były intencje i plany Stalina.

Wesprzyj Więź

Formalnie stosunki między Rzeczpospolitą Polską a ZSRR regulował układ pokojowy podpisany w Rydze w marcu 1921 r., który kończył wojnę polsko-sowiecką. Na mocy traktatu ryskiego wytyczono granicę międzypaństwową i nawiązano stosunki dyplomatyczne. W 1932 r. został podpisany polsko-sowiecki pakt o nieagresji. W odniesieniu do tych układów stosunki międzypaństwowe na płaszczyźnie dyplomatycznej i ekonomicznej kształtowały się do 1939 r. bez istotnych kryzysów.

Równolegle jednak ZSRR prowadził działania za pośrednictwem Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu), którego jawnie deklarowanym zamiarem było dokonanie rewolucji komunistycznych w krajach kapitalistycznych, w tym w Polsce. Sekcją Kominternu była Komunistyczna Partia Polski, stawiająca sobie jako cel dokonanie rewolucji komunistycznej w Polsce, obalenie ustroju, a także podkreślająca prawo Białorusi Zachodniej (wraz z Białymstokiem) oraz Ukrainy Zachodniej (ze Lwowem i Wołyniem) do oderwania od Polski i przyłączenia do ZSRR. Na pozostałym terytorium Polski miała być ustanowiona Polska Republika Rad, będąca częścią ZSRR.

KPP pozostawała narzędziem Kominternu, w istocie władz sowieckich, które partię dotowały, prowadziły szkolenia działaczy w szkole w Moskwie, nadzorowały drogi przerzucania ludzi przez granicę itd. Wraz z umacnianiem się władzy Stalina – stopniowo od 1924 r. – Moskwa zaczęła narzucać określone osoby na stanowiska kierownicze w KPP, a od 1929 r. kierowała do centrali partii osoby związane z sowieckimi organami bezpieczeństwa.

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Podziel się

1
Wiadomość