Twardy w poglądach i poczuciu słuszności, ale rozumiejący innych, nieskłonny do potępień, szukający mostów. Janek, kochający swoje psy, oddał życie za jednego z nich – wspomina prof. Andrzej Friszke.
O śmierci Jana Lityńskiego poinformował dziś Eugeniusz Smolar, ekspert w dziedzinie stosunków międzynarodowych, dawniej działacz opozycji demokratycznej w PRL . „Z potwornym bólem. Nie żyje Janek Lityński, przyjaciel od zawsze” – napisał na Twitterze. Natomiast Lena Kolarska-Bobińska, europosłanka KO i była minister nauki, dodała, że Jan Lityński utonął, ratując nad Narwią swojego psa.
Jan Lityński urodził się w 1946 r. Jako uczeń szkoły średniej uczestniczył w spotkaniach dyskusyjnego Klubu Poszukiwaczy Sprzeczności założonego przez Adama Michnika, Jana Grossa i Jana Kofmana. Był organizatorem i uczestnikiem studenckich wystąpień w marcu 1968 r., został skazany na 2,5 roku więzienia.
Pracował jako robotnik, następnie programista komputerowy. W 1976 r. współzakładał „Biuletyn Informacyjny”, pierwsze pismo ukazujące się poza cenzurą. Był wielokrotnie aresztowany. W 1977 r. współredagował „Robotnika”, niezależne pismo na rzecz zakładania wolnych związków zawodowych. Należał do KSS „KOR”, był współpracownikiem Biura Interwencyjnego KSS „KOR” i członkiem redakcji „Krytyki”.
W 1980 r. doradzał władzom NSZZ „Solidarność”. Był autorem uchwalonego przez I Zjazd „Solidarności” Posłania do Ludzi Pracy Europy Wschodniej. W 1981 r. w stanie wojennym internowany, a następnie aresztowany. Po ucieczce z przepustki z więzienia od 1984 r. w solidarnościowym podziemiu należał do Regionalnego Komitetu Wykonawczego NSZZ „S”, Region Mazowsze. W 1989 r. uczestnik obrad Okrągłego Stołu. Wybrany do Sejmu RP w 1989 z województwa wałbrzyskiego.
W latach 1989-2001 poseł na Sejm, m.in. przewodniczący Komisji Polityki Społecznej i Komisji Służb Specjalnych. Od 1990 r. w ROAD, następnie w UD i UW (wiceprzewodniczący). W latach 2008-2010 doradca PLL LOT do spraw społecznych, mediator sporów. Podczas prezydentury Bronisława Komorowskiego doradca do spraw kontaktów z partiami i środowiskami politycznymi.
Autor publikacji w prasie polskiej i zagranicznej, m.in. – „Krytyka”, „Puls”, „Tygodnik Mazowsze”, „Res Publica” i inne pisma poza cenzurą przed 1989 r. Po roku 1989 publikował m.in. w tytułach: „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”, Dziennik, „Polityka”, Newsweek”, „Zeszyty Literackie”. Napisał książki: „PSL 1945-47 – Model oporu”, „Co dalej”, „Solidarność – problemy, znaki zapytania”, „Książę jest nagi – uwagi o socjotechnice komunizmu” (wspólnie z Pawłem Śpiewakiem).
Został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Prezydent Bronisław Komorowski nadał mu Krzyż Wolności i Solidarności.
„Janek. Był od zawsze, jeden z tych, na których trzymało się to, co w Polsce było dobre, dawało nadzieję w złych czasach. Janek uśmiechnięty, życzliwy, pomocny, mądry. Twardy w poglądach i poczuciu słuszności, ale rozumiejący innych, nieskłonny do potępień, szukający mostów. Janek, kochający swoje psy, oddał życie za jednego z nich” – napisał na Facebooku prof. Andrzej Friszke, autor książek z dziejów opozycji demokratycznej w PRL i szef działu historycznego kwartalnika „Więź”.
Prezydent.pl, JH
