Patriarcha Aleksy II unikał stosowania pojęcia „symfonia państwa i Kościoła”, szeroko używanego w Rosji w czasach carskich, a bizantolog ihumen Ioann Ekonomcew, mianowany przez niego na stanowisko prezesa Wydziału ds. Wykształcenia Religijnego i Katechizacji, postawił w jednej ze swoich monografii tezę, że w istocie „symfonia tronu i ołtarza” ani na Rusi, ani wcześniej w Bizancjum nie istniała, może poza krótkimi okresami przejściowymi, kiedy i tak działała w sposób bardzo daleki od doskonałości. Zgodnie z jego teorią idea narodowo-religijna odnosi się jedynie do sfery duchowo-moralnej i z zasady niemożliwe jest „ożenienie” jej z państwem. […]
Cyryl, przeciwnie, niejednokrotnie wypowiadał się jako zwolennik „symfonii”, a nawet włączył ją do przyjętego w 2009 r. przez Sobór Lokalny dokumentu o podstawach koncepcji społecznej Cerkwi. Uznano przy tym, że w Bizancjum „symfonia” nie funkcjonowała w absolutnie czystej formie i że „ruscy gosudarowie, w odróżnieniu od bizantyjskich bazileusów, mieli inną tradycję”, a „wzajemne relacje władzy kościelnej i państwowej w dawnej Rusi układały się bardziej harmonijnie”. Następca Aleksego, po wyborze na patriarchę, wziął udział w przyjęciu zorganizowanym z tej okazji na Kremlu, gdzie nie omieszkał (w odróżnieniu od prezydenta Miedwiediewa) poświęcić dwóch akapitów swego wystąpienia na wykazanie, że jeśli już nie symfonia, to przynajmniej „duch symfonii kierował naszymi myślami i działaniami w budowie modelu stosunków państwa i Cerkwi”.
To jest fragment artykułu. Pełny tekst – w kwartalniku WIĘŹ zima 2014 (dostępnym także jako e-book).
