Choć Jacek Filek w swojej ostatniej książce, „Życie, etyka, inni. Scherza i eseje filozoficzne”, nie stawia takiego pytania, to u podstaw jego myślenia leży stałe poszukiwanie człowieka, w jego wielkości i wyjątkowości. Stoi za tym przeświadczenie, że to właśnie w swych słabościach, w konfrontacji z nimi człowiek odnajduje w sobie przerastającą go wielkość. Gdy domagam się prawa do aborcji czy eutanazji, uprzedmiotawiam rzeczywiste ofiary egzystencjalnych sytuacji granicznych, bo najczęściej badam wtedy granice mej tolerancji, mego samostanowienia lub woli mocy zdolnej przekraczać prawa, przyjęte na mocy kultury czy religii. Prawo służy ustrzeżeniu nas przed innymi, jednak dzisiaj – kiedy zamiast samodzielnej i odpowiedzialnej konfrontacji, bezrefleksyjnie uciekamy się do niego – powinno ono raczej strzec nas przed własnymi sumieniami.
Zastosowanie przez Filka nowej formy opisu świadczy zapewne o dostrzeganiu przez niego swoistej niestosowności dzisiejszego języka etyki. Stawiane tej nauce współcześnie wyzwania, zdają się – po lekturze książki – kończyć erę etycznych pytań zamkniętych, dla których klasyczna etyka wydawała się wystarczającym narzędziem. Rozpoczynają one za to erę pytań otwartych, dialogiczno-egzystencjalnych poszukiwań, w których to ja sam, a nie prawo mi dane, lecz życie za-dane staje się jedynym regulatorem i zarazem celem samym w sobie. Żadna moc nie zdejmie ze mnie zadanej mi wraz z przyjściem na świat odpowiedzialności. Żadna siła nie zdematerializuje stojącego przede mną drugiego człowieka i jego nagiej twarzy.
Cały tekst w miesięczniku WIĘŹ nr 10/2011 (dostępny także w wersji elektronicznej jako e-book)
