Gdy tylko powieść György Spirό, „Mesjasze”, pojawi się w zasięgu Państwa wzroku i zainteresowania, trudno będzie przestać o niej myśleć. Zwraca na siebie uwagę z niejednoznacznych do końca powodów. Mesjasze budzą podziw swoją objętością (800 stron), dorównującą powieściom dziewiętnastowiecznym, których świat zresztą opisuje. Jest to jednak powieść na wskroś nowoczesna, gdzie narracja się rwie, a autor pisze nie tylko o swych bohaterach, ale również o własnym procesie twórczym. Samych bohaterów jest bez liku, bo i tytuł ma liczbę mnogą. Towiański, Mickiewicz i jego żona Celina, Słowacki, Goszczyńki. Jakby tego było mało główna postać, Gerszom Ram, pojawia się dopiero na 136. stronie. Pomimo tego pozornego chaosu książkę czyta się świetnie, a literacki kunszt Spiró jest miksturą, w której smakosz znajdzie magiczność Marqueza, mieszczańską skrupulatność Manna czy twardość Kertesza. Chyba nie może być inaczej, gdy chce się opisać proces wydobywania ludzi z fizycznego i duchowego niebytu, formowania ich i nazywania na nowo.
Cały tekst w miesięczniku WIĘŹ nr 11-12/2010 (dostępny także w wersji elektronicznej jako e-book)
