Jesień 2025, nr 3

Zamów
Nowość Promocja!

Pamiętniki 1870-1920

  • Oprawa: Twarda z obwolutą
  • Liczba stron: Tom 1: 1870-1897 544 str., Tom 2: 1897-1914 496 str., Tom 3: 1914-1920 472 str. +wkładki zdjęciowe
  • Format: 140 × 205 mm
  • ISBN: 978-83-68465-01-3

Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 82.50 zł

Spis treści

tom I
1870–1897

Nota od wydawcy
Piotr Kłoczowski

Wstęp. Schron pamięci Stanisława Stempowskiego
Łukasz Mikołajewski

Nota edytorska
Łukasz Mikołajewski

Podziękowania edytora
Łukasz Mikołajewski

Pamiętniki (1870–1897)
Przedmowa

Rozdział I
Lata dziecinne (1870–1878)
Rozdział II
Lata szkolne (1879–1888)
Rozdział III
Dorpat (1888–1892)
Rozdział IV
Więzienie (1892–1893)
Rozdział V
Szebutyńce (1893–1897)

Aneks 1
Życiorys Marii Stempowskiej napisany przez Stanisława Stempowskiego
Aneks 2
Recenzje cenzorskie „Pamiętników”
Aneks 3
Wspomnienie pośmiertne o Leonie Stempowskim
Aneks 4
Artykuł wspomnieniowy z „Za Swobodu!” o Wasylu Szczawińskim
Aneks 5
O psach

Noty do ilustracji

 

tom II
1897–1914

Wprowadzenie do tomu II
Łukasz Mikołajewski

Pamiętniki (1897–1914)
Przedmowa

Rozdział VI
Warszawa (1897–1905)
Rozdział VII
Winikowce (1906–1914)

Aneks 1
Wspomnienie o Sławku Rudzkim
Aneks 2
[Nowela bez tytułu Marii Stempowskiej]
Aneks 3
Gabriel Korbut. Wspomnienie
Aneks 4
Stanisław Posner: „W królestwie Mammona (Obyczaje dziennikarskie)”
Aneks 5
Życiorys Malwiny Zabojeckiej
Aneks 6
List Malwiny Zabojeckiej do Stanisława Stempowskiego z 1904 r.
Aneks 7
Materiały do historii „Ogniwa”. (Z listów do Krzywego)
Aneks 8
O Adamie Orłowskim
Aneks 9
Wypisy z listów Jerzego Stempowskiego

Noty do ilustracji

 

tom III
1914–1920

Wprowadzenie do tomu III
Łukasz Mikołajewski

Pamiętniki (1914–1920)
Przedmowa

Rozdział VIII
Wojna. Pogrom (1914–1917)
Rozdział IX
Winnica (1917–1918)
Rozdział X
Ukraina (1919–1920)

Aneks 1
Relacja Marii Stempowskiej z ostatnich dni w Winikowcach
Aneks 2
Artykuł Stanisława Posnera z 1918 r. „Etapem niedoli”
Aneks 3
Artykuł „Szlakiem Hunów” (część III i IV) z „Życia Polskiego” z 1917 r.
Aneks 4
Śmierć agawy
Aneks 5
Mój list do Witolda Trzcińskiego (ul. Mirowska 3/20) o dr S. Poncecie
Aneks 6
Zeznanie złożone przez Stanisława Stempowskiego wiceministrowi Sołtanowi w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych o wypadkach z dnia 11 XII 1922 na placu Trzech Krzyży
Aneks 7
Chrystus
Aneks 8
Relacja z rewizji w mieszkaniu na Polnej 2 grudnia 1938 r.
Aneks 9
Memoriał złożony na Gestapo w 1940 r.

Noty do ilustracji

Indeks nazw geograficznych

Indeks osób

Opis książki

Po raz pierwszy wydane bez cenzury wspomnienia Stanisława Stempowskiego to niezwykłe, pisane podczas okupacji dzieło człowieka, który już za życia był legendą w środowiskach polskiej inteligencji krytycznych wobec endecji: ziemianina z Podola, redaktora socjalistycznego czasopisma wydawanego w Warszawie przed rewolucją 1905 r., ministra w rządzie Ukraińskiej Republiki Ludowej, współtwórcy ruchu wolnomularskiego w II RP, wieloletniego partnera Marii Dąbrowskiej i ojca eseisty Jerzego.

W 1972 r. Jerzy Giedroyc relacjonował Czesławowi Miłoszowi w liście swoje wrażenia z lektury rękopisu „Pamiętników”: „Czegoś tak pasjonującego i pięknego dawno nie czytałem”. Rok później pisał: „Miejmy nadzieję, że ten wyjątkowy dokument wyjątkowego człowieka nie został zniszczony i że kiedyś będzie można wydać go w całości – już bez skreśleń cenzury oficjalnej i prywatnej”. Dopiero teraz jednak wspomnienia Stempowskiego wreszcie trafiają do czytelników w całości, w opracowaniu krytycznym pogłębiającym wątki dotyczące dziejów antysemityzmu w Polsce, stosunku do kobiet w kręgach polskiej lewicy oraz tematyki queerowej.

Pamiętniki to jedna z najważniejszych książek epoki odzyskiwania niepodległości, także pod względem literackim. Postawiłbym je na równi z Przedwiośniem, Generałem Barczem, Nocami i dniami
prof. dr hab. Andrzej Stanisław Kowalczyk

Stempowscy. Quartiers de noblesse jagiellońskiego wzoru wolności. Od ostatniego komendanta garnizonu w Żwańcu nad Dniestrem, na granicy z osmańską Turcją, po ministra ostatniego rządu atamana Petlury – Stanisława Stempowskiego. Timothy Snyder odnotował wizyty młodego Jerzego Giedroycia i długie przesiadywanie u Stanisława Stempowskiego w latach 30. w Bibliotece Rolniczej w Warszawie. L’Éducation sentimentale sprawy ukraińskiej. W pojałtańskiej Europie ten wzór wolności wróci nieoczekiwanie w myśli politycznej paryskiej „Kultury”. Pozostaje dla nas światłem w dzisiejszych mrocznych czasach. Pamiętniki Stanisława Stempowskiego – w imponującej edycji Łukasza Mikołajewskiego – to trzytomowa genealogia, apokryf rodzinny tego ogniwa wolności.
Piotr Kłoczowski

 

Współwydawca: Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego