Strażnicy pamięci

Wprowadzenie

W­spół­cze­sna Pol­ska to kraj na­ro­do­wo­ścio­wo i wy­zna­nio­wo nie­mal mo­no­li­tycz­ny. W wie­lu pol­skich miej­sco­wo­ściach po­dej­mo­wa­ne są jed­nak cen­ne ini­cja­ty­wy, dla któ­rych in­spi­ra­cją jest tę­sk­no­ta za daw­ną wie­lo­kul­tu­ro­wą, wie­lo­et­nicz­ną i wie­lo­re­li­gij­ną Rze­czą­po­spo­li­tą.

Wie­le z nich do­ty­czy pa­mię­ci o Ży­dach z da­nej miej­sco­wo­ści. O au­to­rach ta­kich ini­cja­tyw prof. Sze­wach We­iss mó­wi jako o „trze­cim po­ko­le­niu Spra­wie­dli­wych” Pre­zy­dent Lech Ka­czyń­ski, ho­no­ru­jąc ich od­zna­cze­nia­mi pań­stwo­wy­mi, na­zwał ich „straż­ni­ka­mi pa­mię­ci” Tak też za­ty­tu­ło­wa­li­śmy tę stro­nę in­ter­ne­to­wą.

Pre­zen­tu­je­my tu syl­wet­ki lu­dzi, któ­rzy w lo­kal­nych spo­łecz­no­ściach dzia­ła­ją na rzecz pa­mię­ci o ży­dow­skiej prze­szło­ści swo­ich mia­ste­czek – po­rząd­ku­ją sta­re ży­dow­skie cmen­ta­rze, two­rzą fun­da­cje, or­ga­ni­zu­ją wy­kła­dy i na wie­le in­nych spo­so­bów kul­ty­wu­ją pa­mięć o ży­dow­skich są­sia­dach. Świa­do­mie po­mi­ja­my tu dzia­ła­nia po­dej­mo­wa­ne w wiel­kich mia­stach jak War­sza­wa, Kra­ków, Łódź, Ka­to­wi­ce, Wro­cław czy Po­znań.

Na­si bo­ha­te­ro­wie ży­ją w Pol­sce po­wia­to­wej, z dala od me­dial­ne­go szu­mu. Łą­czy ich fakt, że do­strze­gli wo­kół sie­bie pust­kę, wy­rwę w pol­skim kraj­ob­ra­zie, któ­ra na­dal boli jak otwar­ta rana. Nie mo­gąc przy­wró­cić za­mor­do­wa­ne­go ży­dow­skie­go świa­ta, przy­wra­ca­ją pa­mięć o nim. Ich ini­cja­ty­wy są cią­gle sła­bo zna­ne – na­wet w Pol­sce, a tym bar­dziej poza gra­ni­ca­mi na­sze­go kra­ju. Dla­te­go po­wsta­ła ta stro­na in­ter­ne­to­wa.

Bez pa­mię­ci nie da się żyć.

Laboratorium WIĘZI
1 grudnia 2011

Więcej informacji: www.wiez.pl/straznicy

Introduction

Contemporary Poland is almost monolithic ethnically and religiously. In many towns, however, valuable initiatives inspired by a yearning for the old multicultural, multiethnic and multi-religious Republic of Poland are taking place

Many of these initiatives have to do with remembrance of the Jews of a given town. Prof. Shevah Weiss called the authors of such initiatives “a third generation of the Righteous”. The late President Lech Kaczyński, when awarding them high state decorations, called them “guardians of memory”. And this is the title we have given to this website.

We present profiles of people who, in their local communities, are committed to the remembrance of the Jewish past of their towns. They take care of Jewish cemeteries, establish foundations, organize lectures and cultivate the memory of their Jewish neighbours in many other ways. We have deliberately left out initiatives taken in big cities like Warsaw, Cracow, Łódź, Katowice, Wrocław or Poznań.

Our heroes live in local Poland, far away from the media noise. What unites them is the fact that they have noticed this man-made emptiness, this absence in the Polish landscape, which hurts to this day like an open wound. They cannot bring back the murdered Jewish world, so they bring back the memory of it. Their initiatives are still little known even in Poland—and much less abroad. That’s why this website was created.

One cannot live without memory.

The WIĘŹ Laboratory
December 1st, 2011

Learn more: www.wiez.pl/straznicy