Kościół, który ma serce

„Odrzuć ducha podboju, który jest bardzo daleki od sposobu działania i mówienia Jezusa” – pisał w jednym ze swoich listów św. Karol de Foucauld.

Jednym z największych soborowych dobrodziejstw jest przywrócenie należnego miejsca Pismu Świętemu. I zachęta, by w oparciu o nie kształtować pobożność, w tym kult Serca Jezusa. „Serce Jezusa, ze Słowem Bożym istotowo zjednoczone” – modlimy się w Litanii.

„Nade wszystko strzeż swego serca, bo w nim jest źródło życia”, jak czytamy w Księdze Przysłów (4, 23), bo w nim mieszka Bóg – upragnienie świata, Bóg spragniony człowieka. Otwarte Serce Jezusa – ikona Serca Boga, to serce spragnione: „Pragnę” (J 19, 28). I przyciągające spragnionych: „Jeśli ktoś pragnie, niech przyjdzie i pije” (J 7, 37).

„Serce Jezusa, odwieczne upragnienie” Samarytanki, która w „zdrowym rytmie bliskości” (określenie papieża Franciszka) Jezusa odkrywa swoje serce jako głęboką studnię pragnienia życia w obfitości. Chrystus zna głębię serca Samarytanki. Swoim spojrzeniem oraz słowami, z jakimi się do niej zwraca, wydobywa na powierzchnię i ujawnia czystość pragnienia Boga, które jest głębsze niż grzech: „wy już jesteście czyści dzięki Słowu, które do was mówiłem” (J 15,3). Dla Jezusa Samarytanka, Zacheusz czy celnik Mateusz są czyści, gdyż „dla czystych wszystko jest czyste” (Tt 1,15).

„Serce Jezusa, odwieczne upragnienie” Zacheusza. Jego dom, dzięki obecności Jezusa, staje się „otwartym sercem”, obfitującym hojnością na drugiego człowieka: „Serce Jezusa, hojne dla wszystkich…”.

„Serce Jezusa, odwieczne upragnienie” Nikodema, który słysząc o Jezusie odkrywa, że „znaleźć Boga, to szukać Go nieprzerwanie… nigdy nie nasycić się pragnieniem Boga, to widzieć Go rzeczywiście…” (św. Grzegorz z Nyssy).

Jak spojrzymy na dzisiejsze teksty liturgiczne, zauważymy, że daleko w nich do idei zadośćuczynienia i wynagradzania. Daleko do obrazu zdystansowanego Boga buchaltera, któremu w księgach zimnej sprawiedliwości wszystko miałoby się zgadzać. Ksiądz Grzegorz Strzelczyk zauważa: „Idea «wynagradzania» wymaga tak karkołomnej obrony (żeby była w ogóle do pogodzenia z chrześcijańską soteriologią), że naprawdę powinniśmy sobie zadać pytanie, czy gra jest warta świeczki… Takimi konceptami najpierw wpychamy ludzi w magiczne, atrakcyjne z punktu widzenia religijnych atawizmów przeżywanie pobożności (bo nie mają dostatecznej formacji, żeby połapać się w tych subtelnościach), a potem jakże heroicznie próbujemy ich z tego wyciągnąć. Tyle, że najczęściej bezskutecznie”.

Dzisiejsza Ewangelia o poszukiwaniu zaginionej owcy domaga się Kościoła, który ma serce i jest to serce otwarte, wzbudzać będzie ono w świecie „odwieczne upragnienie” Boga. „Zrozumiałam, że Kościół ma serce i że to serce pała gorącą miłością. […] Zobaczyłam i zrozumiałam, że miłość zawiera w sobie wszystkie powołania, że miłość jest wszystkim, obejmuje wszystkie czasy i miejsca; słowem, miłość jest wieczna. […] W sercu Kościoła, mojej Matki, ja będę miłością” – odkrywała przez lekturę Słowa Bożego św. Teresa od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza.

Kościół bez serca to Kościół-twierdza, zamek warowny. Dosłownie to w języku polskim znaczy słowo „kościół”, które przyjęliśmy z czeskiego (kostel), a czeski od łacińskiego słowa castellum (twierdza). Tymczasem z greckiego (ekklesia) Kościół oznacza zwołanie ludu, który nie zamyka się w twierdzy, ale wychodzi do świata z otwartym sercem, by dalej zwoływać, jak sam został zwołany. „Serce Boga nie jest «opancerzone» wieloma środkami bezpieczeństwa” – przypomina papież Franciszek.

Św. Karol de Foucauld, dla którego Serce Jezusa stało się najważniejszym odniesieniem, jako „brat Tuaregów” całkowicie odszedł od modelu Kościoła, który się broni w twierdzy oraz zrezygnował z kościelnego „panowania i dawania odczuwania swojej władzy”. „Odrzuć ducha podboju, który jest bardzo daleki od sposobu działania i mówienia Jezusa” – pisał w jednym ze swoich listów.

Żyjąc pośród Tuaregów, sprawował Eucharystię i był Eucharystią – sercem, które służy: „Streszczeniem wszystkich religii – jest Moje Serce […]. Cała religia streszcza się w moim Sercu. Cała religia wyraża się w słowie miłość, caritas” – tak o Duchu Jezusa pisał mały brat Jezusa św. Karol de Foucauld.

Przeczytaj też: Radykalna solidarność z każdym. Karol de Foucauld świętym