Zmarł dominikanin o. Maciej Zięba, filozof i teolog, znawca katolickiej nauki społecznej i nauczania Jana Pawła II, duszpasterz i publicysta. Był współpracownikiem podziemnej „Solidarności”, a wolnej Polsce twórcą Instytutu Tertio Millennio. Miał 66 lat. Przegrał walkę z chorobą nowotworową.
O śmierci współbrata poinformowali wrocławscy dominikanie.
Maciej Zięba OP urodził się w 1954 r. we Wrocławiu. W 1978 r. ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1978-1981 pracował naukowo w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W 1988 r. uzyskał licencjat z teologii na Wydziale Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej (dziś Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie).
Był doktorem filozofii (obronił na Wydziale Filozofii PAT pracę „Kościół wobec demokratycznego kapitalizmu w świetle encykliki Centesimus annus”), znawcą nauczania społecznego Kościoła.
Od 1973 r. związany z opozycją demokratyczną. Był działaczem, a od 1978 r. wiceprezesem Klubu Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu. Następnie od sierpnia 1980 r. – ekspertem regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność” oraz doradcą Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (potem – Założycielskiego) NSZZ „Solidarność” we Wrocławiu. Był założycielem i pierwszym redaktorem naczelnym „Solidarności Dolnośląskiej” oraz dziennikarzem „Tygodnika Solidarność”.
W sierpniu 1981 r. wstąpił do zakonu dominikanów. Śluby wieczyste złożył 21 września 1986 r., a święcenia kapłańskie przyjął 9 maja 1987 r.
Współpracował od początku z „Gazetą Wyborczą” (rubryka „Arka Noego”). W latach 1990-1995 stał na czele dominikańskiego wydawnictwa „W Drodze”. W 1995 r. założył (i został dyrektorem) Instytutu Tertio Millennio w Krakowie, którego celem jest popularyzacja nauczania społecznego Kościoła, w tym szczególnie nauczania św. Jana Pawła II, a także promocja wartości w życiu publicznym.
W latach 1998-2006 o. Zięba był prowincjałem Polskiej Prowincji Dominikanów. W 1999 r. z nominacji Jana Pawła II został członkiem Synodu Biskupów Europy. W 2001 r. został członkiem Rady Społecznej Konferencji Episkopatu Polski. W 2003 r. mianowany został przez Jana Pawła II konsultorem Papieskiej Rady „Iustitia et Pax”.
Był jednym z organizatorów (i w latach 2007-2010 dyrektorem) Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku, którego zadaniem jest upowszechnienie dziedzictwa „Solidarności” w Polsce i innych krajach oraz czynne uczestnictwo w budowie tożsamości europejskiej.
Za działalność w opozycji demokratycznej został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Krzyżem Wolności i Solidarności (2015) oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019).
Od początku lat 90. o. Zięba uczestniczył w wielu seminariach i konferencjach międzynarodowych. Wygłaszał gościnne wykłady na wyższych uczelniach w Polsce, USA, Niemczech, Włoszech, Czechach, Estonii, na Litwie i Ukrainie. Jednym z jego ostatnich był wykład w październiku br. podczas zorganizowanej przez KAI konferencji „Jan Paweł II – niepodległość ducha”. Podkreślał wówczas konieczność realizowania przez Kościół w Polsce wskazania papieża Wojtyły, że chrześcijanie mają prowadzić dialog nie tylko między sobą ale też z całą kulturą i cywilizacją, również z niewierzącymi.
Ojciec Maciej Zięba był autorem wielu książek, m.in. „Demokracja i antyewangelizacja”, „Niezwykły pontyfikat”, „Papieże i kapitalizm”, „Biel z dodatkiem czerni”.
W październiku tego roku wydał książkę „Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata”. Jej celem, jak pisał we wstępie, jest pokazanie aktualności przesłania Jana Pawła II i tego, że „jego postawa, jego myślenie oraz działania także dziś mogą wiele nam pomóc w rozumieniu chrześcijańskiego powołania oraz Kościoła i świata”. Książkę tę pisał, jak sam zaznaczył, w trudnym czasie kilku pobytów w szpitalu i niełatwej rekonwalescencji.
Pisał także do „Więzi”. Trzy miesiące temu na Więź.pl ukazał się jego obszerny esej „Jan Paweł II, pedofilia i zasada nieoznaczoności”.
W rozmowie Zbigniewa Nosowskiego w kwartalniku „Więź” trzy lata temu ojciec Zięba mówił: „W polskim Kościele brakuje nie tylko przywództwa, lecz także wizji na dziś, na jutro i na pojutrze”, a „syndrom oblężonej twierdzy staje się coraz silniejszy wśród duchowieństwa”. Deklarował jednak wiarę, że Kościół to wspólnota semper reformanda.
KAI, JH
