Historia dogmatów w ujęciu katolickim jest strukturalnie konserwatywna. Żywa tradycja jest „troską o dobro, którego nie ulepsza”, tylko czyni je zrozumiałym. Czy to teoretyczne rozróżnienie między przekraczającą czas identyczną treścią a historycznie zmiennymi formami i interpretacją zawsze jest uchwytne? Czy „nowa” nauka faktycznie mówi tylko w nowy sposób (noviter), nie odkrywając przy tym prawdziwych nowości (nova)? Czy w ogóle takie rozróżnienie jest możliwe i sensowne? Dzięki kardynałowi Burke’owi kwestie te znów stały się przedmiotem teologicznych dyskusji.
Benedykt XVI w przemówieniu wygłoszonym z okazji świąt Bożego Narodzenia do pracowników Kurii Rzymskiej 22 grudnia 2005 r., w kontekście trwającej dyskusji na temat recepcji II Soboru Watykańskiego, przedstawił sposób pojmowania Tradycji, który wykracza poza proste przeciwstawienie tożsamości i zerwania. W jego ujęciu „hermeneutyka nieciągłości i zerwania z przeszłością” w rozumieniu Vaticanum II zakłada możliwość substancjalnej zmiany nauki wiary, a tym samym bierze rozbrat z dotychczasowym pojmowaniem Tradycji. W tej konstatacji spotykają się reprezentanci przeciwstawnych obozów: strona tradycjonalistyczna uznaje w XX-wiecznym soborze początek końca Kościoła apostolskiego, natomiast strona postępowa widzi w wydarzeniu soborowym początek nowego kształtu tego apostolskiego Kościoła.
To jest fragment artykułu. Pełny tekst – w kwartalniku „Więź” zima 2017 (dostępnym także jako e-book).
