Gdzie jest więcej Ewangelii – w antyemigranckiej ustawie powołujących się na chrześcijańskie dziedzictwo Węgier czy w decyzji Rady Konstytucyjnej laickiej Francji?
6 lipca Francuska Rada Konstytucyjna (Conseil constitutionnel), która jest najwyższą instytucją sądownictwa konstytucyjnego we Francji, wydała bardzo ważną decyzję, w której podkreślono „konstytucyjną wartość zasady braterstwa”. Z zasady tej wyprowadzono wniosek, iż pomoc okazana nielegalnym imigrantom – jeśli okazywana jest z powodów bezinteresownych i humanitarnych – nie stanowi przestępstwa i nie podlega karze.
Punktem wyjścia był zapis art. L.622-1 kodeksu zwanego w skrócie CESEDA (Code de l’entrée et du séjour des étrangers et du droit d’asile), który dotyczy reguł wjazdu, przebywania i otrzymywania azylu na terenie Republiki Francuskiej. Artykuł ten przewiduje karę do 5 lat pozbawienia wolności bądź grzywny w wysokości 30 tys. euro w przypadku udzielenia pośredniej lub bezpośredniej pomocy w nielegalnym (irrégulier) wjeździe, poruszaniu się i przebywaniu obcokrajowca.
Humanitarny recydywista
Na artykuł ten powoływano się często w postępowaniu przeciwko francuskiemu farmerowi Céderikowi Herrou, który od roku 2015 wielokrotnie pomagał nielegalnym emigrantom w przekroczeniu granicy włosko-francuskiej. W roku 2016 Herrou został aresztowany, gdy swoim samochodem przewoził przez granicę z Włochami ośmioro imigrantów. Po złożeniu wyjaśnień, iż Herrou powodowany był jedynie względami humanitarnymi, prokuratura w Nicei odstąpiła od wniesienia oskarżenia.
Z konstytucyjnej zasady braterstwa wynika wolność pomagania innym, niezależnie od legalności ich pobytu na terytorium kraju
Kolejny raz Herrou został aresztowany 20 października 2016 roku, gdy wraz trzema innymi osobami zaopiekował się około pięćdziesięcioma emigrantami, głównie z Erytrei i Sudanu, w opuszczonym dworcu kolejowym w Tende. 10 lutego 2017 r. sąd pierwszej instancji w Nicei skazał go na karę 3 tys. euro. Po apelacji wniesionej przez prokuraturę sąd drugiej instancji w Aix-en-Provence skazał rolnika na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności za udzielenie pomocy ok. 200 migrantom w nielegalnym przekroczeniu granicy oraz karę dodatkową 1 tys. euro za szkody wyrządzone w opuszczonym dworcu.
W roku 2017 Herrou wielokrotnie był kontrolowany przez policję i wzywany do prokuratury.
Wolność pomagania innym
11 maja 2018 r. Céderic Herrou złożył zapytanie do Rady Konstytucyjnej o wykładnię artykułu, który był podstawą jego skazania.
Jak podkreślono w oficjalnym komunikacie prasowym, „po raz pierwszy Rada Konstytucyjna orzekła, że braterstwo jest zasadą o charakterze konstytucyjnym”. Przypomniano, że art. 2 konstytucji stwierdza, iż dewiza Republiki zawiera się w haśle „wolność – równość – braterstwo”, z czego należy wnioskować, że wszystkie trzy elementy tego zawołania stanowią zasadę konstytucyjną i mają taki sam walor prawny. „Z zasady tej wynika wolność pomagania innym, niezależnie od legalności ich pobytu na terytorium kraju” – czytamy w decyzji.
Przewodniczący Rady, Laurent Fabius, powiedział, że „zasada braterstwa” winna być respektowana przez prawodawcę i wymiar sprawiedliwości. Można się więc powoływać na tę zasadę – podobnie jak to się czyni w odniesieniu do wolności czy równości – w postępowaniu sądowym. Trzeba jednak zaznaczyć, iż Rada utrzymała zasadę penalizacji pomocy przy nielegalnym wjeździe na teren Francji.
Jak uderzenie pioruna
W komentarzach prasowych na określenie znaczenia tej decyzji Rady Konstytucyjnej pojawia się wyrażenie coup de tonnerre. To jest jak „uderzenie pioruna” w toczącej się w Europie dyskusji na temat przyjmowania uchodźców i nielegalnych emigrantów. Decyzja ta daje bowiem nie tylko prawne, ale i moralne wsparcie dla wszystkich, którzy są zaangażowani w pomoc przebywającym w Europie nielegalnym imigrantom. Braterstwa nie można bowiem ograniczyć wyłącznie do swoich czy też obcych, ale legalnie przebywających. Braterstwo zobowiązuje do pomagania wszystkim znajdującym się w potrzebie.
Braterstwo zobowiązuje do pomagania wszystkim znajdującym się w potrzebie
Trudno tej decyzji nie porównać z przegłosowaną 20 czerwca na Węgrzech ustawą nazwaną „Stop Soros”, na podstawie której wspieranie nielegalnej migracji będzie w tym kraju przestępstwem. Zgodnie z nowym prawem, osoby lub grupy, które pomagają imigrantom nieuprawnionym do złożenia wniosku o udzielenie azylu lub pomagają nielegalnym imigrantom uzyskać prawo pobytu na Węgrzech, będą podlegać karze więzienia. „Węgrzy słusznie spodziewają się, że rząd użyje wszelkich środków niezbędnych do zwalczania nielegalnej imigracji i działań, które jej służą” – napisał minister spraw wewnętrznych Sandor Pinter w uzasadnieniu dołączonym do projektu.
Symbolika dat
Ustawę antyimigracyjną przyjęto na Węgrzech w Międzynarodowy Dzień Uchodźcy. Tego samego dnia uchwalono także poprawkę do konstytucji Węgier, w której podkreślono, że podstawowym obowiązkiem państwa i wszelkich jego organów jest ochrona tożsamości kraju oraz jego chrześcijańskiej kultury.
Z kolei decyzja Rady Konstytucyjnej Francji została ogłoszona 6 lipca. Tego dnia, w piątą rocznicę swojej wizyty na włoskiej wyspie Lampedusa, Franciszek odprawił w bazylice św. Piotra Mszę św. w intencji imigrantów. Podczas homilii mówił: „W obliczu współczesnych wyzwań migracyjnych jedyną sensowną odpowiedzią jest solidarność i miłosierdzie”.
Zapytam jak to zwykli czynić zwolennicy spiskowych teorii: „Przypadek? Nie sądzę…”. Odpowiedź na pytanie, gdzie jest więcej Ewangelii – w antyemigranckiej ustawie powołujących się na chrześcijańskie dziedzictwo Węgier czy w decyzji Rady Konstytucyjnej laickiej Francji, gdzie nie ma ani słowa o chrześcijańskich korzeniach – jest dla mnie więcej niż oczywista.
