Prawnik i twórca terminu „ludobójstwo” Rafał Lemkin, katolicki ksiądz niemieckiego pochodzenia Adalbert Wojciech Zink i świadek ludobójstwa Ormian Armin T. Wegner zostaną w tym roku uhonorowani tytułem Sprawiedliwego.
Podczas niedzielnej gali w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin Zbigniew Gluza, jako przewodniczący Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie, ogłosił nazwiska osób uhonorowanych tytułem Sprawiedliwego 2018. Za trzy miesiące, 18 czerwca, w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych na skwerze gen. Jana Jura-Gorzechowskiego zostaną posadzone poświęcone im drzewka oraz odsłonięte pamiątkowe kamienie.
Pojęcie Sprawiedliwego po raz pierwszy zostało użyte w Memoriale Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem w Jerozolimie. Tytuł ten służyć ma upamiętnieniu nie tylko uznanych przez Yad Vashem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, ale wszystkich, którzy w obliczu totalitaryzmu i ludobójstwa mieli odwagę bronić godności człowieka, pomagać ofiarom czy występować w obronie prawdy. Tytułem Sprawiedliwego mogą być uhonorowane jedynie osoby nieżyjące. Wyboru trzech osób (spośród zgłaszanych co roku kandydatur) dokonuje Komitet Ogrodu Sprawiedliwych.
Kim byli nominowani w tym roku?
Rafał Lemkin (1900 – 1959) – to polski prawnik żydowskiego pochodzenia, twórca pojęcia „ludobójstwo” oraz konwencji o karaniu i zapobieganiu zbrodni ludobójstwa, która dzięki jego staraniom została uchwalona przez ONZ. Lemkin jest na Zachodzie (inaczej niż w Polsce) dobrze znany jako ten, który doprowadził do formalnej akceptacji zasady, że zbrodnią jest niszczyć grupy narodowe, etniczne, rasowe i religijne.
Armin Wegner (1886 – 1978) – był niemieckim żołnierzem i lekarzem w czasie I wojny światowej, pisarzem i działaczem na rzecz praw człowieka, świadkiem ludobójstwa Ormian w 1915–1917. Po zakończeniu I wojny światowej opublikował w „Berliner Tagblatt” list otwarty w obronie praw Ormian skierowany do prezydenta Woodrowa Wilsona. W 1933 roku stanął w obronie Żydów niemieckich, za co został aresztowany i przewieziony do obozu koncentracyjnego. Uznany w RFN za „jedynego pisarza w hitlerowskich Niemczech, który ośmielił się publicznie zabrać głos w sprawie prześladowań Żydów”. W 1956 roku został odznaczony Orderem Zasługi, w 1967 Instytut Yad Vashem nadał mu medal Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, zaś w rok później Katolikos Vazgen I (głowa kościoła ormiańskiego) uhonorował go orderem św. Grzegorza.
Ks. Adalbert Wojciech Zink (1902 – 1969) to katolicki ksiądz niemieckiego pochodzenia, dziekan i prepozyt kapituły warmińskiej, rządca diecezji warmińskiej z tytułem wikariusza generalnego prymasa Polski. Mimo nacisków z różnych stron jako jedyny hierarcha kościelny nie podpisał deklaracji episkopatu z września 1953 roku aprobującej aresztowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego. Nie dopuścił też, by jego diecezja podporządkowała się władzom komunistycznym. Nie dostosował rytmu nabożeństw do oficjalnych wytycznych, nie zgadzał się na obsadzanie stanowisk przez księży-patriotów, łagodził napięcia między autochtonami a repatriantami ze Wschodu oraz wśród duchowieństwa. W więzieniu mokotowskim spędził 16 miesięcy.
Źródło: Muzeum Polin
