Redakcja „Polityki” przyznała dziś Nagrody Historyczne 2016. W dziale pamiętników i wspomnień nagrodzone zostały listy więzienne Zofii i Kazimierza Moczarskich wydane w Bibliotece WIĘZI.
W uzasadnieniu nominacji Bożena Szaynok napisała:
„Listy więzienne” Zofii i Kazimierza Moczarskich zostały opracowane przez Annę Machcewicz, autorkę wydanej w 2013 r. biografii Kazimierza Moczarskiego. We wstępie Machcewicz przedstawia bohaterów korespondencji, pisze także o specyfice więziennych listów w okresie stalinowskim.
O znaczeniu wydawnictwa decyduje m.in. wyjątkowość sytuacji piszących do siebie małżonków. Mimo zakończenia wojny Kazimierz trafia na 10 lat do więzienia. Zofia początkowo pisze listy „z wolności”, po jej aresztowaniu, cztery lata później, listy staną się na sześć lat jedynym kontaktem małżonków. W 1955 r. Zofia opuszcza więzienie, Kazimierz rok później. W pierwszym okresie, do aresztowania Zofii, jej listy zawierają opisy pracy, zanurzenia w powojenne życie, które przeplata się z „niecodzienną” sytuacją uwięzienia męża. Niezwykły jest język, „przeładowany” emocjami, zapisami traumatycznych przeżyć, pomieszanych z codziennością.
W listach Moczarskiego ciekawy jest wątek pokazujący przemyślenia człowieka doświadczającego utraty wolności („długoletnie więzienie ma to do siebie, że człowiek staje się coraz bardziej wolny psychicznie…”), sposobów radzenia sobie z tą sytuacją („na całe dnie wyłączam się duchowo z więzienia i żyję w innym, moim świecie, w którym myśl, piękno, uczucie, kalkulacja rozumowa wypełniają mi czas…”).
Ta publikacja porusza czytelnika w każdym momencie, od pierwszych do ostatnich listów.
Zofia i Kazimierz Moczarscy, Życie tak nas głupio rozłącza… Listy więzienne 1946–1956,
oprac. Anna Machcewicz, Biblioteka WIĘZI, Warszawa 2015
– książka dostępna na stronie wydawnictwa.
