5 czerwca w południe w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych na Muranowie zostaną posadzone kolejne drzewa i odsłonięte pamiątkowe kamienie.
Nazwiska osób uhonorowanych tytułem Sprawiedliwego w 2017 roku poznaliśmy 6 marca w Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Są to Natalia Gorbaniewska, Jan Jelinek i Roberto Kozak.
W uroczystości w Ogrodzie Sprawiedliwych na skwerze im. gen. Jana Jura-Gorzechowskiego wezmą udział rodziny uhonorowanych: syn i wnuk Natalii Gorbaniewskiej – Jarosław Gorbaniewski i Artur Zedanja, w imieniu rodziny Jana Jelinka przyjadą Mirosław i Wiera Jelinkowie, a ze strony Roberto Kozaka pojawią się przedstawiciele ambasady Chile – Lorena Guzmán Núñez, Chargé d’Affaires oraz Javier Foxon, szef sekcji politycznej ambasady. Po uroczystości zostaną ogłoszone wyniku pierwszego etapu konkursu Fundacji Służby Rzeczypospolitej i Domu Spotkań z Historią „Pójść za księdzem Zieją”. Spotkanie poprowadzi Jerzy Kisielewski.
Tegoroczni Sprawiedliwi
Natalia Gorbaniewska (1936–2013) to jedna z najbardziej znaczących postaci oporu antysowieckiego w Rosji. Uczestniczyła w „demonstracji siedmiorga” na Placu Czerwonym przeciwko pacyfikacji Czechołowacji przez wojska Układu Warszawskiego. Broniła ludzi represjonowanych przez system komunistyczny , reagowała na metody psychiatrii karnej, których też doświadczyła.
Jan Jelinek (1912–2009) chronił Żydów, Polaków, Ukraińców, Niemców i sowieckich żołnierzy w czasie tragicznych wydarzeń na Wołyniu w latach 40. „Jako pastor, jak widzę człowieka w potrzebie, nie pytam go o nację” napisał w swoich wspomnieniach.
Roberto Kozak (1942–2015) argentyński dyplomata, który z poświęceniem ratował obywateli Chile represjonowanych przez reżim Pinocheta. W swoim domu chronił więźniów politycznych i innych prześladowanych.
Sprawiedliwi bez granic
Tytułem Sprawiedliwego honorowane są jedynie osoby nieżyjące. Tytuł jest przyznawany za konkretny czyn. Wyboru trzech osób spośród zgłoszonych dokonuje Komitet Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie, w skład którego wchodzą wybitne osobistości ze świata edukacji, kultury oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych i administracji publicznej.
Pierwszy polski Ogród Sprawiedliwych powstał w 2014 roku z inicjatywy Domu Spotkań z Historią i włoskiej Fundacji Gariwo, przy wsparciu Burmistrza Dzielnicy Wola. Dotychczas uhonorowani zostali: Marek Edelman, Magdalena Grodzka-Gużkowska, Jan Karski, Antonia Locatelli, Tadeusz Mazowiecki, Anna Politkowska, Petro Hryhorenko, Nelson Mandela i Hasan Mazhar, Władysław Bartoszewski, Witold Pilecki i Jan Zieja.
Uroczystościom w Ogrodzie towarzyszyć będzie inauguracja wirtualnej wystawy „Sprawiedliwi bez granic. Działania na rzecz godności i praw człowieka” zrealizowanej przez Muzeum POLIN w partnerstwie z Domem Spotkań z Historią. Wystawa przedstawia 28 postaci i organizacji, które w różnych czasach i miejscach na świecie odrzuciły poczucie bezradności i podjęły inicjatywę. Są wśród nich zarówno osoby uhonorowane w Ogrodzie, jaki i współcześni Sprawiedliwi, którzy mierzą się ze skutkami trwającej w Syrii wojny domowej i losem uchodźców. Wystawa dostępna będzie na stronie Sprawiedliwi.org.pl.
