Wiosna 2025, nr 1

Zamów

Lojalność, krytyka, rozstanie

Jakub Wygnański. Fot. Więź

Wszystko ma być łatwo „wypowiadalne” – jak zmiana dostawcy usług. Skoro exit jest pierwszym wyborem, to po nic przywiązanie i krytyczne gadanie – po prostu rozchodzimy się. Wszystko jest incydentalne, przygodne i na próbę. Słabo.

Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.

Ten felieton można uznać za dodatek do wyznań motocyklisty, którymi podzieliłem się w poprzednim numerze kwartalnika. Pisałem wtedy o sytuacji „przed zakrętem” i udzielałem rad, jak go bezpiecznie pokonać.

Także i tym razem chciałbym napisać o sytuacji wyzwania, w której mierzymy się z tym, że sprawy są nie takie, jakimi – w naszym przekonaniu – być powinny. Może chodzić o kwestie zgoła błahe, np. niezadowolenie konsumenta z jakości towaru. Może to jednak dotyczyć również jakości usług (w tym usług publicznych, jak opieka zdrowotna, edukacja, transport). Tu lista się nie kończy – nasze niezadowolenie może dotyczyć relacji, w jakiej się znajdujemy, np. z organizacją społeczną, politycznym stronnictwem czy państwem jako jego obywatele. Może także dotyczyć wspólnot opartych na szczególnych więziach, np. grupy wyznaniowej, wspólnoty lokalnej czy wspólnoty małżeńskiej.

Jak można się zachować w tej sytuacji? Wydaje się, że – modelowo – możliwe są trzy rozwiązania. Ich ogólną kategoryzację zaproponował w latach 70. poprzedniego wieku ekonomista Albert Otto Hirschman. Owa triada to: lojalność–krytyka–rozstanie. W wersji oryginalnej: loyalty–voice–exit.

Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń

Pakiet Druk+Cyfra

    • 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
      z bezpłatną dostawą w Polsce
    • 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
    • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.

Pakiet cyfrowy

  • Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
  • Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
    w trakcie trwania prenumeraty)

Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.

Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” wiosna 2025 w dziale „Trzy po trzy”.

Podziel się

Wiadomość

5 stycznia 2024 r. wyłączyliśmy sekcję Komentarze pod tekstami portalu Więź.pl. Zapraszamy do dyskusji w naszych mediach społecznościowych.