Prawdopodobnie w prawidłowe funkcjonowanie ludzkiego mózgu wpisane jest pragnienie transcendencji. Może właśnie to oznacza bycie człowiekiem i nie ma w tym żadnego celu. A już na pewno nie ma w tym żadnej mierzalnej korzyści.
Tekst ukazał się w kwartalniku „Więź” zima 2024. W wolnym dostępie można przeczytać jedynie jego fragment. W całości jest otwarty tylko dla prenumeratorów naszego pisma i osób z wykupionym pakietem cyfrowym. Subskrypcję można kupić TUTAJ.
Karol Grabias: W swoim niedawnym wystąpieniu powiedział Pan: „To nie Bóg podarował nam swój obraz, to my nadaliśmy Bogu nasz”. Filozofowie mówili o ludzkim pochodzeniu wyobrażeń o bogach od czasów Ksenofanesa z Kolofonu, choć w tym świetle oceniali religię różnie. Dla Nietzschego mogła ona być użyteczna, o ile stanowiła projekcję woli plemienia lub narodu, z kolei Feuerbach twierdził, że skoro religia pochodzi od człowieka, to powinna zostać całkowicie zastąpiona przez antropologię. Jak jest w Pana przypadku?
Reza Aslan: Myślę, że ważne jest, aby rozpocząć naszą rozmowę od bardzo wyraźnego odróżnienia religii – to o niej mówili wspomniani filozofowie – od tego, co ja nazywam impulsem religijnym, a co w pewnym uproszczeniu można też nazwać wiarą. Powodem, dla którego to rozróżnienie jest niezwykle ważne, jest to, że religia stanowi faktycznie instytucję stworzoną przez człowieka.
Odnoszę się zatem do niej w kategoriach antropologicznych – myślę o religii jako swoistym języku złożonym z symboli i metafor, który zapewnia środki komunikacji między podobnie myślącymi jednostkami, a jednocześnie próbuje wyrazić to, co jest zasadniczo niewyrażalne, czyli naturę transcendencji. Czymś zupełnie innym jest impuls religijny jako funkcja biologiczna, która ma podłoże neurologiczne. Jest to część normalnego sposobu funkcjonowania naszych procesów poznawczych.
Wykup prenumeratę „Więzi”
i czytaj bez ograniczeń
Pakiet Druk+Cyfra
-
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
z bezpłatną dostawą w Polsce - 4 numery „Więzi” w formatach epub, mobi, pdf (do pobrania w trakcie trwania prenumeraty)
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl na 365 dni (od momentu zakupu)
- 4 drukowane numery kwartalnika „Więź”
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Jeśli mieszkasz za granicą Polski, napisz do nas: prenumerata@wiez.pl.
Pakiet cyfrowy
- Pełny dostęp online do artykułów kwartalnika i treści portalu Więź.pl (od momentu zakupu) przez 90 lub 365 dni
- Kwartalnik „Więź” w formatach epub, mobi, pdf przez kwartał lub rok (do pobrania
w trakcie trwania prenumeraty)
Wesprzyj dodatkowo „Więź” – wybierz prenumeratę sponsorską.
Reza Aslan – ur. 1972. Amerykański religioznawca pochodzenia irańskiego, badacz kultur, komentator polityczny i pisarz. Autor wielu książek, m.in. wydanych po polsku: Nie ma Boga oprócz Allaha. Powstanie, ewolucja i przyszłość islamu; Bóg. Ludzka historia religii; Zelota. Życie i czasy Jezusa z Nazaretu. Zrealizował dla CNN serial dokumentalny Believer, w którym wcielał się w wyznawców różnych religii. Mieszka w Los Angeles.
Tekst, który ukazał się w kwartalniku „Więź” zima 2024 jako część cyklu „Popołudnie wiary”.
